خشکسالی آمده و سرانه بارش‌های سالانه کم شده است، اما آن چیزی که استان‌ها را در زمینه تأمین منابع آبی به چالش کشیده، نه کم‌آبی است و نه خشکسالی، بلکه معضل اصلی را عدم مدیریت صحیح منابع آبی شکل می‌دهد. دردی که در خطوط آبرسانی فرسوده نمود پیدا می‌کند و هنوز مسئولی برای رفع آن آستین بالا نزده است. معضلی که امروز روستا‌های خراسان جنوبی را تخلیه می‌کند و بر مشکل حاشیه‌نشینی نیز دامن می‌زند. درحال حاضر روستاییان این استان با این توجیه که تغییرات اقلیمی بروز کرده است با کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنند، این نیز درحالی است که برخی کارشناسان از هدررفت بالای ۳۵ درصد آب در شبکه آبرسانی پرده برمی‌دارند.
تغییرات اقلیمی رخ داده است. سایه خشکسالی بر سر برخی استان‌های کشور سنگینی می‌کند. منابع آبی محدود هستند و شدت تبخیر آب هم در اغلب مناطق بالاست. از همین رو کارشناسان بار‌ها و بار‌ها بر تغییر شیوه مصرف آب تأکید کردهاند. آن‌ها معتقدند هیچ منبع آبی نباید هدر برود و تمام آبی هم که مورد مصرف قرار می‌گیرد باید از طریق تصفیه دوباره وارد چرخه مصرفی شود. علاوه بر این با توجه به اینکه بیش از ۹۰ درصد منابع آبی در بخش کشاورزی مورد مصرف قرار می‌گیرد آن‌ها راهکار‌هایی در راستای کاهش مصرف ارائه داده‌اند که توسعه گلخانه‌ها و توسعه سیستم آبیاری نوین یا همان آبیاری قطره‌ای بخشی از آنهاست. با اینکه برنامه کاملی برای جلوگیری از هدررفت منابع آبی در دسترس است و شدت بحران هم به حدی نیست که غیرکنترل باشد، اما هر از گاهی اخباری در خصوص مهاجرت روستاییان به دلیل نبود منابع آبی به گوش می‌رسد. با توجه به گفته‌های پیشین آب هست، اما کم و نیازمند مدیریت است، بنابراین برخی کارشناسان به این سؤال که پس این منابع آبی کجا می‌رود که روستاییان ناچار به رها کردن خانه و زندگی‌شان می‌شوند؟ از فرسودگی بالای خطوط شبکه آبرسانی پرده برمی‌دارند که سالانه حجم بالایی از منابع آبی را می‌بلعد. معضلی که با اصلاح خطوط به طور کامل رفع می‌شود.
بحران آب نداریم، بحران مدیریت داریم
با این حال تاکنون هیچ مسئولی عزمش را برای رفع معضل هدررفت آب در خطوط شبکه آبرسانی جزم نکرده است. از همین رو دو روز گذشته خبری مبنی بر «دومینوی تخلیه روستا‌های خراسان جنوبی، همزمان با تشدید بحران آب» روی خروجی سایت‌های خبری رسمی کشور قرار گرفت. اتفاقی که تنها مختص خراسان جنوبی نیست و بی‌صدا در تعداد زیادی از استان‌ها در حال وقوع است. در این رابطه استاندار خراسان جنوبی، با اشاره به اینکه باید داشته‌های شرق کشور را به بهترین شکل حفظ کنیم، می‌گوید: «در شرایطی که با سختی‌ها، محدودیت‌های آبی و کسری سفره‌های آب زیرزمینی مواجه هستیم، اولین مسئله‌ای که به ذهن می‌رسد، اصلاح الگوی مصرف است.» محمدمهدی مروج‌الشریعه ادامه می‌دهد: «برای موضوع آب به خصوص امسال که بارش‌ها بیش از ۴۰ درصد کاهش دارد باید چاره‌اندیشی شود، خصوصاً در حوزه کشاورزی که بالاترین مصرف آب را دارد، نیازمند برنامه بلندمدت با شیب ملایم هستیم.» بررسی‌ها در مورد شرایط کنونی این استان نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۵، بیش از ۵۰ هزار تن کوچ دائم از شهرستان‌های مختلف استان رقم خورده است. معضلی که به دنبال بی‌توجهی متولیان به سیستم فرسوده خطوط آب رخ داده است. در این راستا ملکی، یکی از ساکنان روستای کوشه‌سفلی خوسف با تأکید این موضوع که هدررفت آب را بار‌ها به چشم دیده‌است، می‌گوید: «این روز‌ها مردم آب برای خوردن ندارنداما در اثر فرسودگی انشعابات در بافت فرسوده روستا آب به مقدار زیادی هدر می‌رود.» محمدحسین بهالگردی، رئیس اداره آب و فاضلاب روستایی خوسف نیز با تأکید این موضوع که فرسودگی ۳۵ درصدی لوله‌های آب کابوسی برای منابع آب استان است، بیان می‌کند: «هزینه نگهداری انشعابات آب سالانه یک میلیارد و ۶۰۰ هزار تومان است که به طور کامل تخصیص نمی‌یابد و وقتی اعتبارات کم است ما نیز به ناچار نیروی کمی به عنوان آبدار استخدام می‌کنیم.» همین موضوع هم به دنباله‌دار شدن هدررفت آب به واسطه لوله‌های فرسوده دامن می‌زند.
البته همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد این معضل تنها مختص استان خراسان جنوبی نیست و مردم مناطق دیگری همچون سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، خراسان شمالی و چند استان دیگر نیز از این معضل رنج می‌برند. نکته قابل توجه هم این است که تمام این استان‌هایی که با هدررفت بالای منابع آبی روبه‌رو هستند استان‌های در معرض بحران هم شناخته می‌شوند. از همین رو با توجه به شرایط اقلیمی و جوی وقتش رسیده است مدیریت صحیح منابع آبی در کل استان‌های کشور آغاز شود.
