باز هم فصل زعفران و فصل غم و غصه و درد زعفرانکاران. باز هم برداشت زعفران و آمار و ارقامی که ما چنین و ما چنان هستیم، اما درجا میزنیم. باز هم باید بشنویم ۸۵ درصد زعفران جهان در ایران تولید میشود و با این رقم هیچ نظارت و حمایت و کنترلی بر روی محصولات و مبادی توزیع و صادرات انجام نمیشود. با اینکه زعفران کاران در اوج کم آبیها با هزاران رنج و مشقت محصول خود را به ثمر میرسانند، اما باز هم عدم حمایتهای دولت، باعث شده تا کشاورزان دست به دامان دلالان شوند تا با حداقل مبلغ ممکن، رنجشان را به پول تبدیل کنند.
با اینکه ۸۵ درصد میزان تولید زعفران جهان در ایران انجام میشود، اما واقعیت تلخ آن است که تاکنون کنترل درستی بر روی مبادی توزیع و صادرات این محصول صورت نگرفته و نتیجه این کار، آشفته بازاری است که در نهایت فشار زیادی بر تولید کنندگان و کشاورزان وارد میکند. همین سال گذشته بود که رئیس سازمان تعاون روستایی کشور گفت: «اگر حتی اندکی احساس کنیم با عرضه زعفران کنترل و تثبیت قیمت از دست ما خارج میشود، بلافاصله جلوی صادرات زعفران را میگیریم زیرا باید همگان بدانند و این موضوع را درک و لمس کنند این تولید کننده ایرانی است که باید بر بازار جهانی زعفران قیمت بگذارد و نه دلالان و واسطهها.» علی اوسط هاشمی با بیان اینکه سیاست جدید وزارت جهاد کشاورزی ایجاد تحول در دو حوزه داخلی و خارجی متمرکز شده است ادامه داد: «در حوزه داخلی ضمن آنکه از اتحادیههایی حمایت میکنیم که به نفع اعضای خود فعالیت کنند، بر توسعه تشکلهای تولیدی، تحقق سرمایهگذاریهای مشترک و توصیه به کشاورزان عزیز مبنی بر تغییر الگوی کشت از سنتی به مدرن و توسعه اراضی یکپارچه تأکید داریم.»
این حرفها در شرایطی عنوان شد که گنابادیها سالهاست که با کم آبی دست و پنجه نرم میکنند و زعفران تنها امید کشاورزان این منطقه است. آبیاری زمینهای زعفران در شهرستان گناباد از نیمههای مهرماه آغاز و تا آبان ماه ادامه دارد و زمینها حداقل دو تا سه مرحله آبیاری نیاز دارند، اما امسال به دلیل خشکسالی کشاورزان گنابادی مجبور شدند با تانکر آب را به زمینهایشان برسانند که هزینه زیادی روی دستشان گذاشت. برای هر تانکر آب ۱۴ هزار لیتری حدود ۱۸۰ هزار تومان پرداخت میشود و با توجه به اینکه زمینها به تعداد زیادی تانکر آب نیاز دارند هزینهها به شدت بالا میرود. نکته حائز اهمیت این است که کشاورز این آبها را نسیه میخرد و باید بعد از برداشت محصول تمام آنها را تسویه کند و با وضع قیمت و نحوه خرید زعفران، زعفران کار همیشه مقروض است. در این میان هیچ حمایتی از طرف دولت صورت نمیگیرد و حتی با وجود خشکسالیهای ۲۰ ساله زمینهای زعفران بیمه نمیشود و بیمه نیز خسارتی پرداخت نمیکند.
دو سال است دولت زعفرانکار را رها کرده
«سالهای قبل دولت کمک هزینهای برای کشاورزان پرداخت میکرد تا هزینه آبرسانی آنها را تحت فشار نگذارد ولی دو سال است که دولت این کمک هزینه را پرداخت نمیکند.» اینها بخشی از حرفهای علیرضا حسینزاده مدیر جهادکشاورزی گناباد است که با اشاره به اینکه در حال حاضر هیچ بودجهای در استان برای کمک به کشاورزان وجود ندارد و تمام هزینه را باید خود کشاورز پرداخت کند، ادامه میدهد: «در گناباد ۳ هزار و ۵۰۰ هکتار زعفران داریم که در سال گذشته با برداشت ۱۵ تن زعفران توانستهایم رتبه دوم استان را کسب کنیم، اما با وضعیت آبیاری که با تانکر انجام میشود کیفیت محصول و میزان برداشت کاهش خواهد یافت.»، اما نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی هم همان حرفهای تکراری و بیعمل گذشته را بازگو میکند که باید به سمتی حرکت کنیم که دست واسطهها و دلالان را کوتاه کنیم تا کشاورز بهره بیشتری از محصول خود بردارد و یکی از این راهکارها ارائه زعفران تولیدی در بورس زعفران و کالا میباشد. حمید بنایی میگوید: «قبل از ورود زعفران در بورس کالا سود و چرخه مالی بالای زعفران به جیب دلالان و واسطهها میرفت تا کشاورزان که با زحمت بسیار اقدام به تولید زعفران میکنند از سود تولید خود کمترین بهره را ببرد.» البته این نمایند در زمینه مشکلات خشکسالی و آبیاری مزارع زعفران با تانکر در گناباد هم مدعی است جلساتی در وزارت جهاد کشاورزی برگزار کردهاند و دغدغه مردم و کشاورزان را به وزارتخانه مربوطه انتقال دادهاند. اما وقتی کاری برای کشاورز صورت نگرفته، به این معناست که آن جلسات هم به یک دورهمی و خوردن میوه و شیرینی ختم شده است!