چرخه تولید دارو هر چند ادامه حیاتش به مواداولیه و ابزار‌های تولید وابسته است، اما حمل‌و‌نقل، نگهداری سالم و ایمن هر دارویی نیازمند آن است که دارو‌های ساخته‌شده بسته‌بندی مناسب داشته باشند و حتی بروشور‌هایی که درباره دارو و عوارض جانبی و دیگر احتیاط‌های آن در مصرف به بیماران هشدار می‌دهد همه این‌ها را که در کنار جریان تولید دارو بگذارید بهتر متوجه می‌شوید، چگونه می‌تواند افزایش قیمت کاغذ دارو را زمین‌گیر کند و کمبود‌هایی را در بازار دارو به‌وجود بیاورد. حالا هم آنطور که برخی داروسازان و شرکت‌های تولید دارو می‌گویند: افزایش قیمت دو تا سه برابری «بسته‌بندی» داروها، به دلیل بالا رفتن نرخ ارز در برخی موارد نیز منجر به کمبود بسته‌بندی‌های دارو شده و خلاصه در چرخه تولید و توزیع دارو اشکالاتی را ایجاد کرده و مشکلات کاغذی که دست و پای تولید دارو را بسته است.
در شرایط کنونی شاید عجیب به نظر بیاید که مشکل اصلی شرکت‌های دارویی تأمین مواد اولیه نیست، بلکه تأمین مواد داخلی همچون کاغذ و مقوا برای بسته‌بندی داروهاست! پس از ماجرای تحریم‌ها و سخت‌گیری‌ها برای واردات مواداولیه، دولت و سازمان غذا و دارو مواداولیه دارویی را در فهرست ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی قرار دادند، اما این بار افزایش هزینه کاغذ موجب شد تا هزینه تمام‌شده داروها افزایش یابد و حتی توزیع برخی دارو‌های تولیدشده به بن‌بست بسته‌بندی بخورد و به تأخیر بیفتد.
سد کاغذی بر سر راه دارو
کامران یوسفی، مدیرعامل شرکت داروسازی سها هلال در این‌باره به «جوان» می‌گوید: این شرکت در تأمین مواد اولیه دارویی چندان مشکلی ندارد و تاکنون توانسته با ارز ۴۲۰۰تومانی مواداولیه مورد نیاز ۱۰۳نوع داروی تولیدی خود را تأمین کند، اما وی مهم‌ترین مشکلاتی را که این شرکت در حال حاضر با آن دست به گریبان است را تأمین ملزومات داخلی عنوان می‌کند و می‌افزاید: برای تهیه جعبه، مقوا و بروشور مشکل داریم و دو ماهی می‌شود، شرکت‌های داخلی برای تأمین این اقلام از ما پول نقد می‌خواهند!
محمدرضا دری - دبیر انجمن داروسازان تهران - هم می‌گوید: با نوسانات نرخ ارز، چندی پیش دارو جزو دسته کالا‌های گروه یک قرار گرفت و مواد اولیه آن با نظری که هیئت‌دولت و وزیر بهداشت داشتند، با نرخ ارز ۴۲۰۰تومانی تهیه می‌شود. اما موضوعی که در این حوزه مستتر است و مورد توجه قرار نگرفته، این است که در تهیه دارو فقط تأمین مواد اولیه مهم نیست، بلکه باید نسبت به تأمین بسته‌بندی، صنایع پکیج دارو و سایر مواد مورد نیاز صنایع داروسازی مانند پرکننده‌ها نیز توجه داشت.
وی با بیان اینکه صنایع پکیج و بسته‌بندی در لیست تخصیص ارز دولتی دیده نشده‌اند، می‌افزاید: این موضوع باعث می‌شود که صنایع داروسازی دچار چالش قیمت‌های جدید شوند. به هر حال آن‌ها باید بسته‌بندی‌ها را با نرخ ارز آزاد تهیه کنند و در نتیجه قیمت‌های تمام‌شده آن‌ها و ناگزیر قیمت اقلام دارویی‌شان‌هم بالاتر می‌رود.
خوابیدن خط تولید دارو به خاطر نبود‌کاغذ
محمدرضا دری، در پاسخ به برخی کمبود‌ها در بازار دارو دلیل این کمبود‌ها را اینچنین بیان می‌کند: قیمت بسته‌بندی دارو دو تا سه برابر شده است. از طرفی سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت هم در برابر افزایش قیمت دارو مقاومت می‌کنند و در نتیجه امکان تولید برای برخی کارخانه‌ها وجود نداشت. بر همین اساس اگر کمبود‌هایی در حوزه دارو دیده می‌شود، ناشی از همین موضوع است.
این موضوع باعث‌شده بسیاری از خطوط تولید فعال داروسازی که دارو و بسیاری از مواد درمانی مردم را تولید می‌کردند، دچار چالش شوند و خطوط تولیدمان بخوابد و متأسفانه فعلاً دچار کمبود‌هایی شوند. البته در حقیقت با تمهیداتی که اندیشیده شد، ترخیص مواد اولیه از گمرک کمی راحت‌تر شده و رئیس‌جمهور و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم نگاه ویژه‌ای به حوزه دارو داشتند و وضعیت بهتر شده است.
دبیر انجمن داروسازان تهران در عین حال تأکید دارد: در ۲۰۰۰قلم کمبود ۳۰تا ۴۰قلم دارو درصد بالایی نیست، اما به هر حال باید سعی کنیم برای کمک به بیماران داروهایشان را تهیه کنیم.
پیگیری برای اختصاص ارز به موارد جانبی
پیش از این نیز وزیر بهداشت درباره تأثیر قیمت کاغذ و صنعت چاپ در بخش دارو گفته بود: در قسمت بسته‌بندی و صنعت چاپ در شرایط فعلی که با کمبود کاغذ مواجه هستیم روی قیمت دارو تأثیرگذار است، زیرا این بخش ارز دولتی دریافت نمی‌کند.
سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی، در عین حال از تخصیص بودجه ۵/۳ میلیارد دلار با نرخ ارز دولتی برای تأمین دارو و تجهیزات پزشکی در سطح کشور خبر داده بود. اما حالا تلاش‌هایی برای رفع مشکلات کاغذی دارو هم در جریان است. ایرج حریرچی - سخنگوی وزارت بهداشت - درباره امکان قرارگرفتن وسایل جانبی دارو مانند بسته‌بندی در لیست کالا‌هایی که ارز ۴۲۰۰تومانی می‌گیرند، اینگونه توضیح می‌دهد: در حال حاضر ارز ۴۲۰۰تومانی فقط برای دارو و مواد اولیه داده می‌شود. در عین حال، ما پیگیر این هستیم که برای برخی موارد جانبی دارو هم سهمیه اختصاص دهیم و اگر بتوانیم برایشان ارز بگیریم.
