سرویس اجتماعی جوان آنلاین - مهسا گربندی: برای کنجکاوی و به قول خودشان کم نیاوردن، سیگار می‌خرند، بادی به غبغب می‌اندازند و آن را روشن می‌کنند. هر پُک سیگار به آنها حس غرور می‌دهد و می‌خواهند که ثابت کنند بزرگ شده‌اند و خودشان برای خودشان تصمیم می‌گیرند. اما آنها نمی‌دانند که سیگار اعتیادآور است و بار دیگر نه از سر غرور و کنجکاوی بلکه از سر اعتیاد سراغش خواهند رفت!
شاید همین ندانستن‌ها باعث شده تا آمار دانش‌آموزان سیگاری رو به افزایش باشد و به گفته مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ۱۱ درصد دانش آموزان تجربه سیگار کشیدن داشته باشند.
هرچند بسیاری از کارشناسان معتقدند که آمار دانش آموزانی که سیگار را تجربه کرده‌اند بیش از ۱۱ درصد است و آمار آن به بیش از ۳۰ درصد نیز می‌رسد. اما همین آمار اعلام شده از سوی مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت نیز وحشتناک است.
لطفا مرا ببینید!
عکس‌ها و فیلم‌های منتشر شده از دانش‌آموزانی که دور هم جمع می‌شوند و سیگار دود می‌کنند کم نیست. آنها درست مانند بزرگترها، سیگار را گوشه لبشان می‌گذارند و یک نفر که فندک دستش است سیگار بقیه را روشن می‌کند، بعد از آن بساط خنده و شادی‌شان به راه می‌افتد و به قول خودشان خوش می‌گذرانند. آنها هیچ‌وقت به زبان نمی‌آورند، اما خیلی‌هایشان با سیگار کشیدن فریاد می‌زنند: «لطفا مرا ببینید و بیشتر به من توجه کنید!» برخی دیگر از آنها، اما به سیگار اعتیاد پیدا کرده‌اند و صرفا برای اینکه عادت به سیگار کشیدن دارند با دوستان‌شان همراه می‌شوند.
سهیل یکی از همین دانش آموزان است و حدودا یکسال می‌شود که سیگار می‌کشد، او درباره این سوال خبرنگار «جوان آنلاین» که چرا تصمیم به سیگار کشیدن گرفته است؟ می‌گوید: «سیگار مثل بقیه خوراکی‌هاست که برخی آن را دوست دارند و برخی از آن بدشان می‌آید. من هم از سال گذشته که سیگار کشیدم از آن خوشم آمده و این کار را ادامه دادم.»
این دانش آموز در پاسخ به این سوال که آیا از مضرات سیگار چیزی می‌داند، می‌گوید: «هوای تهران که در آن زندگی می‌کنیم هم ضرر دارد! حالا یک سیگار مضر هم باشد. مگر چه می‌شود؟»
او درباره اینکه اطرافیان و همکلاسی‌هایش چقدر در سیگار کشیدنش تاثیر داشته است، می‌گوید: «همکلاسی و هم‌سن و سالانی که با آنها رفت و آمد می‌کنیم خیلی تاثیر دارد. پدر و مادرم که شاغل هستند و رابطه صمیمی با من ندارند، برای همین بیشتر وقتم را با دوستانم می‌گذرانم. قطعا اگر آنها سیگار نمی‌کشیدند، من هم تمایلی به آن نداشتم.»
احراز هویت و جلب توجه با سیگار
دکتر حسین خطیبی روانپزشک و دارای دکترای علوم ارتباطات اجتماعی درباره علت گرایش برخی نوجوانان به سیگار به خبرنگار «جوان آنلاین» می‌گوید: «گرایش از شکل‌گیری و پیش‌زمینه ذهنی ایجاد می‌شود، بنابراین اگر خانواده، آشنایان و اطرافیان یک نوجوان سیگار بکشد ممکن است در سیگاری شدن او تاثیر بگذارد. یا دیدن شخصیت‌های جذاب فیلم‌ها که در حال سیگار کشیدن هستند نیز باعث انحراف نوجوانان خواهد شد و قطعا دیدن این تصاویر در پیش زمینه ذهنی آنها اثر می‌گذارد.»
دکتر خطیبی با بیان اینکه باید حواسمان به الگو‌های خانوادگی و جامعه باشد، ادامه می‌دهد: «در خانواده‌ای که والدین یا فرد مهمی در میان آشنایان سیگار بکشد احتمال سیگار کشیدن در فرزندان بیشتر است؛ بنابراین اگر می‌خواهیم که نوجوان ما سیگار نکشد باید به رفتار‌های خودمان نیز توجه کنیم.»
این روانپزشک اظهار می‌دارد: «گاهی نوجوانان تصور می‌کنند که بزرگ شدن و احراز هویت‌شان وابسته به انجام کار‌هایی است که بزرگترهایشان انجام می‌دهند یا کار‌هایی که جلب توجه کند. در واقع گاهی این افراد که توجه زیادی به آنها نشده، تلاش می‌کنند تا با سیگار کشیدن جلب توجه کنند، بنابراین برای شخصیت دادن و دیده شدن نوجوانان باید تلاش ویژه‌ای کرد و در کنار آگاه‌سازی و آموزش صحیح خانواده، مدرسه و مسئولان مربوطه به کاهش آمار سیگار کشیدن دانش‌آموزان کمک کنیم.»
قانونی که هست، اما اجرا نمی‌شود!
براساس قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات که سال ۸۵ تصویب شد، فروش سیگار به افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است. حتی در آیین‌نامه اجرایی این قانون، تاکید شده اگر فروشنده به سن متقاضی سیگار شک داشته باشد، باید از او بخواهد کارت شناسایی‌اش را نشان بدهد. البته همه این‌ها فقط در مقام قانون و روی کاغذ است. در مقام عمل، دانش‌آموز می‌تواند براحتی از هر فروشگاه یا دستفروشی که دوست داشت، سیگار یا توتون و تنباکوی مورد علاقه‌اش را تهیه کند و کسی نیست که با آنها برخورد کند یا مانع این موضوع شود.
به نظر می‌رسد که نیاز به نظارت دقیق و کافی از سوی نهاد‌های مربوطه و همچنین اجرای قوانین منع فروش دخانیان به نوجوانان داریم و لازم است تا هر چه زودتر این مسئله به مرحله اجرا برسد تا شاهد کاهش مصرف سیگار در میان دانش‌آموزان باشیم.
