ورزش ایران برای رسیدن به قله افتخارات سختی‌های زیادی را پشت سرگذاشته است. اینکه امروز قهرمانان و مدال‌آوران کشورمان به تورنمنت‌های معتبر می‌روند و با دست پر به میهن بازمی‌گردند را مدیون مدیرانی هستیم که در سخت‌ترین شرایط ایستادگی کردند و دست از تلاش نکشیدند. در حالی که مدیران فعلی ورزش تحت هر شرایطی تلاش می‌کنند میز ریاستشان را حفظ کنند نباید از یاد ببریم مدیران در دوران جنگ تحمیلی چگونه با کمبود‌ها ساختند و با تکیه بر ایمان، صداقت و اتحاد بهترین تصمیمات را گرفتند. با اینکه سه دهه از آن زمان گذشته است، اما باید یادآوری کنیم که قطار ورزش در هشت سال دفاع مقدس از حرکت نایستاد و به رغم همه کمبود‌ها و مشکلات امید و انگیزه را به جامعه تزریق می‌کرد.
سازمان تربیت بدنی در شرایط جنگی مسئولیت سنگینی بر دوش داشت؛ با بودجه‌ای اندک و وضعیت حاکم برجامعه زنده نگه داشتن رشته‌های ورزشی و عرض اندام در میادین بین‌المللی واقعاً دشوار بود. احمد درگاهی یکی از مدیرانی بود که در چهار سال دوم جنگ تحمیلی ریاست سازمان تربیت بدنی را برعهده داشت و کسب رتبه چهارم در بازی‌های آسیایی ۱۹۸۶ نیز در همان دوران اتفاق افتاد. درگاهی اگرچه سال‌ها از مدیریت ورزش دور بوده است، اما ایمان و تعهد مسئولان را فاکتور اصلی موفقیت ورزش می‌داند. رئیس اسبق سازمان تربیت بدنی در گفتوگو با «جوان» سختی‌های مدیریت ورزش در هشت سال دفاع مقدس را بازگو کرد: «سال‌ها از آن دوران می‌گذرد، دورانی که سختی‌هایی داشت و مسئولیت‌های اجتماعی و سیاسی بر عهده سازمان تربیت بدنی کشور گذاشته شده بود که در حد مقدورات انجام می‌شد. جنگ مسئله اول کشور تلقی می‌شد و همه امکانات، نیرو‌ها و بودجه متوجه جبهه‌های حق علیه باطل بود. برای خدمات رفاهی از جمله خدمات ورزشی بودجه و امکانات کمی به ورزش تعلق می‌گرفت. چند سالی هم بیشتر از انقلاب اسلامی نگذشته بود و بخش خصوصی چندان به عرصه نیامده بود، به همین دلیل اغلب کار‌ها از طریق امکانات دولتی انجام می‌شد، اما انگیزه‌ها و ایمان قوی مسئولان آن روز‌ها در کشور و از جمله سازمان ورزش کشور مایه امید بود.»
خلوص نیت راهگشا بود
نحوه مدیریت ورزش در سال‌های جنگ تفاوت‌های زیادی با امروز داشت تا جایی که به گفته درگاهی کارگزاران تعهد و اراده را سرلوحه کارشان قرار می‌دادند: «عشق و ایمان بیشتر از امکانات و بودجه کارایی داشت و با بودجه‌های اندک کارهای بزرگ انجام می‌شد. پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی توقفی در سطح فعالیت‌های ورزشی داشتیم و خیلی چیز‌ها باید از نو ساخته می‌شدند. توقعات با گذشته تغییر کرده بود، اما تعهد، ایمان، صفا، اراده و صداقت کارگزاران دوران هشت سال دفاع مقدس راهگشای کار بود. اگرچه تجربه‌ها برای مدیریت‌های بزرگ کم بود و افراد دانش کافی نداشتند، اما خلوص نیت موجب می‌شد ورزش از حرکت نایستد.»
استارت ورزش بانوان
زنان ورزشکار ایرانی سال‌هاست پا به پای مردان تمرین می‌کنند و حضوری موفق در عرصه ورزش جهان دارند. مدال‌های خوشرنگ در رقابت‌های مختلف مهر تأییدی بر حضور پررنگ بانوان با حجاب اسلامی در میادین ورزشی است. این مسئله در دوران دفاع مقدس نیز از چشم مدیران ورزش پنهان نمانده بود. رئیس اسبق سازمان تربیت بدنی در ادامه صحبت‌هایش از تشکیل اداره کل ورزش بانوان سخن گفت: «ورزش بانوان در آن دوران محلی از اعراب نداشت و خیلی‌ها سؤال می‌کردند مگر خانم‌ها هم می‌توانند ورزش کنند! اولین بار در کشور اداره کل و هیئت‌های ورزش بانوان شکل گرفتند. در دوره مدیریت آقای داودی کمیته ورزش بانوان در سازمان تربیت بدنی تشکیل شده بود که البته فعالیت‌های محدودی داشت. پس از آنکه مسئولیت سازمان به من محول شد تلاش کردم این کمیته را به سطح اداره کل ارتقا دهم و پس از آن نیز کمیته‌های بانوان در رشته‌های مختلف زیر نظر همین اداره کل تشکیل شد. سعی کردیم رشته‌هایی که در بخش بانوان متوقف شده بود را با جذب علاقه‌مندان راه بیندازیم و پس از آن هم کلاس‌های آموزشی، داوری و مربیگری در سطوح مختلف برای بانوان تشکیل شدند. در سال آخر مدیریتم اعلام کردم ورزش بانوان پتانسیل حضور در رقابت‌های برون مرزی را دارد و من تأکید زیادی روی رشته تیراندازی داشتم. البته برخی روزنامه‌ها به این مسئله اعتراض کردند و جنجال به راه انداختند. اولین بار من بحث حضور بانوان با حجاب اسلامی در میادین ورزشی را مطرح کردم.»
تأکید بر ورزش همگانی
توسعه ورزش همگانی یکی از نیاز‌های ضروری جامعه است؛ نیازی که در دوران جنگ بیش از همیشه بود. ترویج ورزش همگانی از دیگر اقدامات صورت گرفته در زمان مدیریت احمد درگاهی بود: «در همان دوران جنگ بسیاری از طرح‌ها انجام شد از جمله تأسیس انستیتوی ورزش، مراکز تربیت معلم ورزش برای تأمین نیروی انسانی کارآمد، پرداختن به ورزش همگانی و پایه‌ریزی تشکیل مجامع عمومی فدراسیون‌های ورزشی. ورزش همگانی در دوران دفاع مقدس مورد توجه قرار گرفت و تلاش کردیم با ترویج شعار «کمک ورزش به سلامت جامعه» اداره کل ورزش‌های همگانی که بعداً به فدراسیون تبدیل شد را تأسیس کنیم. تشویق مردم به ورزش در پارک‌ها و دعوت جامعه به ورزش همگانی از دیگر برنامه‌های ما بود.»
بودجه محدود
کمترین بودجه دولتی در زمان جنگ به ورزش تعلق می‌گرفت، اما مدیران سازمان تربیت بدنی و فدراسیون‌ها با کمترین هزینه بهترین نتایج را می‌گرفتند: «باور کردنی نیست اگر بگویم در سال ۶۸ بودجه کل ورزش ایران اعم از قهرمانی، عمرانی و سایر حوزه‌ها کمتر از یک میلیارد تومان بود! خاطرم هست پس از تخصیص بودجه به فدراسیون تازه تأسیس بدمینتون ۱۵۰ هزار تومان تعلق گرفت. کشتی ورزش اول و مدال‌آور ایران فقط ۴ میلیون تومان بودجه گرفت آن هم برای یک سال! این ارقام قطعاً کفاف هزینه‌هایشان را نمی‌داد. با این بودجه‌های اندک واقعاً حفظ مقام چهارمی آسیا غیرممکن بود. در بازی‌های المپیک ۱۹۸۸ و پس از دو دوره غیبت در المپیک حضور پیدا کردیم.»
وضعیت مطلوب نیست
احمد درگاهی همچنین بر برآورده نشدن انتظارات در بخش مدیریت ورزش تأکید کرد: «هر دوره‌ای از تاریخ شاخص‌های خاص خود را دارد و نمی‌توان شرایط دوران جنگ را با امروز مقایسه کرد. البته این را هم بگویم که بسیاری از سیاستمداران آن زمان اعتقادی به ورزش نداشتند به همین خاطر برای جلب نظر آن‌ها باید تلاش مضاعفی می‌کردیم. امروز، اما به طور کلی وضعیت فعلی مدیریت ورزش کشور را باتوجه به این امکانات زیاد مطلوب نمی‌دانم و انتظارات را برآورده نمی‌کند. لایحه تشکیل وزارت ورزش در دوران جنگ داده شد، اما متأسفانه لایحه فوق در دولت وقت و مجلس متوقف ماند.»
چهارمی آسیا
به گفته درگاهی جا نماندن از ورزش قهرمانی و قرار گرفتن بین چهار تیم برتر آسیا کارنامه موفق ورزش ایران در دوران دفاع مقدس را تکمیل کرد: «در ورزش قهرمانی هم بیکار ننشستیم. با همه سختی‌ها کاروان ایران به بازی‌های آسیایی ۱۹۸۶ سئول اعزام شد و مقام چهارم را کسب کرد. با اینکه تعداد ورزشکاران اعزامی‌مان در آن دوران با توجه به امکانات محدودمان بسیار اندک بود، اما رقبای اصلی‌مان یعنی چین، کره و ژاپن حضور داشتند. ما در حضور آن‌ها توانستیم به رغم شرایط جنگی جایگاه‌مان را حفظ کنیم. در حقیقت اصلی‌ترین گام‌ها که در این دوران برداشته شد باعث شد استعداد‌های زیادی را شناسایی و برای استفاده از توانایی‌شان تلاش کنیم. در دوران جنگ کشور نیازمند آن بود که به دنیا معرفی شود و عرض اندام کند.»
