کد خبر: 927959
تاریخ انتشار: ۰۲ مهر ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۰
صادرات ۱.۵ میلیارد دلاری با رونق كشت گیاهان دارویی
تنوع آب وهوايي در استانهاي مختلف كشور موجب شده تا ايران در زمينه توليدات گياهي ومحصولات كشاورزي حرفهاي بسياري براي گفتن داشته باشد. رونق استفاده از گياهان دارويي در جهان سبب شده تا اين مهم در كشور از توجه ويژه اي برخوردار باشد. دراين ميان استان لرستان از جمله مناطقي در كشور به شمار آمده كه مي تواند با توليدتنوعي از گياهان دارويي ...

محمدرضا سوري

 

تنوع آب وهوايي در استانهاي مختلف كشور موجب شده تا ايران در زمينه توليدات گياهي ومحصولات كشاورزي حرفهاي بسياري براي گفتن داشته باشد. رونق استفاده از گياهان دارويي در جهان سبب شده تا اين مهم در كشور از توجه ويژه اي برخوردار باشد. دراين ميان استان لرستان از جمله مناطقي در كشور به شمار آمده كه مي تواند با توليدتنوعي از گياهان دارويي علاوه بر تامين نيازهاي داخلي در زمينه صادرات نيز گام هاي خوبي بردارد موضوعي كه سبب شد تا مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی اعلام كند:« طبق پیش بینی هاي اين سازمان تا پایان برنامه ششم توسعه، میزان صادرات گیاهان دارویی در کشور به ۱.۵ میلیارد دلار در سال مي رسد.»

*****

لرستان یکی از مستعدترین استان‌های کشور برای پرورش گیاهان دارویی به شمار مي رود به طوري كه در عرصه‌های منابع طبیعی آن 400 گونه گیاه دارویی به‌صورت خودرو رشد می‌کند که از این تعداد 170 گونه قابلیت کشت و تولید اقتصادی دارد.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی لرستان بابیان اینکه شرایط خاص توپوگرافی مانند وجود مناطق مرتفع و اقلیم حاکم بر استان لرستان، آن را به یکی از مناسب‌ترین رویشگاه‌ها برای بومی‌سازی گیاهان دارویی تبدیل کرده است، مي گويد: «اهلی‌سازی این گیاهان، مستلزم فراهم شدن یک زنجیره و فرایند پیوسته از تولید تا فراوری و مصرف است.»

بهروز بهادروند مي افزايد: «با توجه به اين مهم لازم است کارخانه‌های داروسازی کشور در زمینۀ تولید داروهایی که منشأ گیاهی فعالیت می‌کنند تفاهم‌نامه‌هایی با جهاد کشاورزی و تولیدکنندگان گیاهان دارویی منعقد کنند و به خرید محصولات آن‌ها بپردازند تا کشاورزان بدون دغدغه فروش محصولات، مبادرت به تولید و کشت گیاهان دارویی کنند.»

وي ادامه مي دهد:« با توجه تعدد عطاری‌های موجود در سطح شهرها که به‌طور سنتی اقدام به  فروش گیاهان دارویی می‌کنند، میزان تولید فعلی استان جوابگوی نیاز مردم هست ولی توسعه بیش از سطح کنونی، شکل‌گیری  یک زنجیره سیستماتیک و مشارکت کارخانه‌های داروسازی را می‌طلبد.»

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اينكه بیش‌ترین سطح گیاهان دارویی کشور از جمله دو گیاه دارویی گشنیز و رازیانه دراين استان قرار داد  بیان مي كند: « گیاهان دارویی در نقاط مرتفع رشد می‌کنند و رشته‌کوه‌های زاگرس و به‌ویژه استان لرستان که در زاگرس مرکزی واقع‌شده است، محل مناسبی برای  تولید و پرورش گیاهان دارویی است .»

بهادروند بابیان اینکه خشک‌سالی ما را مجاب کرده که تغییر الگوی کشت را در دستور کار قرار دهیم، مي افزايد:« برخی از گیاهان دارویی نظیر مرزه  و زعفران، از گیاهان کلیدی استان محسوب می‌شوند که می‌توانند برای تولیدکنندگان بسیار هم درآمدزا باشد.»

 اين درحالي است كه در چند سال اخیر پرورش برخی از اقلام گیاهان دارویی مانند زعفران که کارکرد دومنظوره خوراکی و دارویی دارد، گسترش پیداکرده است به‌طوری که  تا پایان 93، 83هکتار از اراضی استان لرستان زیر کشت زعفران قرار گرفت  و 316 کیلوگرم  محصول از آن‌ها برداشت و با بازار عرضه شد.

خيز بلند براي صادرات ۱.۵ میلیارد دلاری گیاهان دارویی

درحالي كه سال گذشته ميزان صادرات گياهان دارويي از كشور به 450 ميليون دلار رسيد ، خبرها از آن حكايت دارد كه قرار است اين ميران طي برنامه ششم توسعه به ۱.۵ میلیارد دلار در سال افزایش پیدا کند.

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با تاييد اين موضوع مي گويد: « سال گذشته ارزش صادرات گیاهان دارویی از کشور ۴۵۰ میلیون دلار بوده و میزان واردات نیز حدود ۱۵۰ میلیون دلار بوده است. كه پیش بینی می‌کنیم در سال آینده میزان صادرات گیاهان دارویی به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کند.»
حسین زینلی مي افزايد:« در حال حاضر در ۱۹۵ هزار هکتار از اراضی کشور گیاهان دارویی کشت می شود که در پایان برنامه ششم توسعه، این میزان به ۲۵۰ هزار هکتار افزایش خواهد یافت.»
وی با اشاره به اینکه بالاترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی متعلق به زعفران است، ادامه مي دهد: «۱۰۸ هزار هکتار زعفران در سطح کشور کشت می شود. بعد از زعفران نیز زیره ها، رازیانه، موسیر، گل محمدی، گشنیز و شیرین بیان نیز بیشترین سطح زیر کشت و صادرات را به خود اختصاص دادند.»
 
اين اظهارات درحالي است كه  ۲۰ گونه گیاه دارویی بومی، ارگانیک و کم آب طلب از جمله زعفران، گل محمدی، موسیر، باریجه، آنغوزه، کرفس کوهی، گل گاوزبان، شیرین بیان، رازیانه، انواع زیره، تخم شربتی و سیاه دانه از جمله گیاهان اولویت دار توسعه کشت گیاهان دارویی هستند.

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی مي گويد:«سال گذشته ۷۰۰ میلیارد تومان تسهیلات در زمینه گیاهان دارویی در نظر گرفته شد که حدود ۶۰ درصد آن جذب شد. امسال نیز ۱۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات برای این بخش در نظر گرفته شده است.»

زینلی با اشاره به مهمترين ويژگي  گیاهان دارویی، مي افزايد: «همه گیاهان در ابتدا وحشی بودند و بر اساس دانش و تحقیقاتی که صورت می گیرد قابلیت زراعی سازی را پیدا می کنند. در خصوص زراعی سازی قارچ "ترافل" تحقیقاتی در حال انجام است.»

 لرستان قطب گياهان دارويي مي شود

لرستان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و داشتن رشته کوههای پراکنده یکی از اصلی ترین زیستگاه های گیاهان دارویی به شمار می رود.

برخی گونه های گیاهی که در رشته کوه های این استان رشد می کنند از نمونه های نادر جهان به شمار می روند به گونه ای که شناسایی، معرفی و بهره برداری از این نمونه ها می تواند لرستان را به عنوان یکی از مهمترین زیستگاه های گیاهان دارویی در کشور معرفی کند.
در حال حاضر 254 گونه گیاهی در استان لرستان شناسایی و جمع آوری شده که این میزان 20 درصد از کل گیاهان دارویی کشور را تشکیل می دهد.
توسعه سطح زیر کشت گیاهان دارویی، ارتقای آگاهی و دانش فنی متقاضیان کشت گیاهان دارویی، بازاریابی مناسب و فراهم کردن صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات دارویی و استفاده از ظرفیت های موجود در استان می تواند به اثرات این بخش در کارآفرینی و اشتغال و افزایش درآمد خانوارها امیدوار بود.
در عین حال فعالیت در زمینه گیاهان دارویی به دلیل اینکه نیازی به ماشین آلات و ابزار و وسایل گران قیمت ندارد و با توجه به زیرساخت های موجود در این استان امکان توسعه با همکاری بخش خصوصی وجود دارد.
يكي از كارشناسان گياهان دارويي در این خصوص می گوید:سطح زیر کشت گیاهان دارویی در استان در سال 93 حدود 435 هکتار بودکه از این مقدار حدود پنج هزار و 257 تن گیاه دارویی تولید و برداشت شده است.»
وی  مي افزايد:« با توجه به اینکه شرایط آب و هوایی استان مستعد کشت گیاهان دارویی است بنابراین سیاست گذاری کشت گیاهان دارویی در جهت کشت محصولات با خرید تضمینی از سوی کارخانجات فرآوری محصولات دارویی پیشنهاد می شود.»
به گفته وی بطور مثال کشت گیاه دارویی مرزه خوزستانی با توجه به زیرساخت های موجود و امکان فرآوری در استان از جمله گونه های گیاهی مستعد برای کشت در استان لرستان به شمار می رود.
اين كارشناس گياهان دارويي ادامه مي دهد:« استان لرستان با مساحتی بالغ 649 هزار هکتار اراضی مرتعی و 885 هزار هکتار جنگل رویشگاه انواع متنوعی از گیاهان دارویی و خوراکی است که بیشتر این گیاهان در سه گروه عطری، ادویه ای و طبی قرار دارند.»
حسین پیرحیاتی با بیان اینکه امکان صادرات گیاهان دارویی نیز وجود دارد مي افزايد : «نگاهی به ارقام واردات کشورهای اروپایی مثل آلمان غربی و فرانسه نشان می دهد که گیاهان دارویی بازار بزرگی را در جهان به خود اختصاص داده اند که با توجه به ظرفیت های طبیعی موجود کشور ما نیز می تواند به یکی از صادر کنندگان این گیاهان دارویی تبدیل شود.»
وي با بیان اینکه فرهنگ سازی استفاده ازگیاهان دارویی کاری مهم وضروری است بيان مي كند: «نه تنها بهره برداران بومی گیاهان دارویی را به شکل بی رویه و غیر علمی جمع آوری می کنند بلکه در سال های گذشته مشاهده شده برخی افراد سودجو به برداشت بی رویه برخی گیاهان دارویی در استان اقدام می کنند.»
اين درحالي است كه  علاوه بر این در فصل بهار افراد زیادی برای جمع آوری انواع گیاهان دارویی بخصوص گیاهانی که مصرف خوراکی دارند و از ارزش اقتصادی نیز برخوردارند روانه کوه و دشت شده و با جمع آوری انواع خوراکی گیاهان دارویی آنها را روانه بازار می کنند.
وعلاوه بر آن در چند سال اخیر اداره کل منابع طبیعی استان برخی گونه های داروهای گیاهی را برای حفظ بقا کشت کرده و درسال جاری نیز با مشارکت ساکنین حوزه های آبخیزداری در عرصه های منابع طبیعی اقدام به کاشت گیاهان دارویی شده است.

254 گونه گیاه دارويي شناخته شده در لرستان

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان با بيان اينكه تا کنون 254 گونه گیاه دارویی در استان جمع آوری و شناسایی شده است مي گويد:« در ایران حدود 1500 گونه گیاه دارویی وجود دارد که حدود 20 درصد یا به عبارتی یک پنجم گیاهان دارویی ایران در استان لرستان وجود دارد.»
شهلا احمدی مي افزايد:« اغلب این گیاهان توسط بهره بردارن محلی و در بعضی موارد استانهای همجوار و به شیوه ای کاملا ابتدایی برداشت می شوند و به صورت تازه خوری در فصل بهار در سطح شهرها به فروش می رسد و یا به صورت خشک شده توسط عطاری ها به فروش می رسد. »
علاوه بر این ، برخی واحدهای تولید فرآورده های گیاهی اقدام به برداشت از طبیعت می کنند که این شیوه غلط بهره برداری از رویشگاه های طبیعی گیاهان دارویی موجب آسیب بسیار به این گیاهان می شود.
اين درحالي است كه  گیاهان دارویی ذخایر با ارزش ژنتیکی هستند که موجب تنوع زیست محیطی که یکی از مهمترین شرایط پایداری اکوسیستم های طبیعی هستند، می شوند.
به گفته عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان اظهار اگر گیاهان دارویی وارد عرصه زراعت شوند و در صورتیکه واحد های بهره برداری و فرآوری زیر نظر مراجع دارای صلاحیت فعالیت نمایند پتانسیل اشتغالزایی و ایجاد ارزش افزوده فراوانی دارند.
از آنجا كه براي توليد دارواز اين گياهان نياز به داشتن امكانات مدرن وبه روز است لذا اين مهم مي طلبد تادرابن خصوص گام هايي اساسي برداشته شود. 

احمدي  در خصوص ارتباط دادن گیاهان دارویی و صنعت داروسازی مي گويد:« چندین طرح های تحقیقاتی در سالهای اخیر در خصوص کشت و اهلی کردن گیاهان دارویی با ارزش استان در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اجرا شده و علاوه بر این در مرکز تحقیقات داروهای گیاهی رازی و دانشگاه لرستان هم طرحها و پایان نامه های متعددی در خصوص خواص و موارد کاربرد گیاهان دارویی انجام شده که برخی از آنها به تولید دارو هم منتهی شده است. »
به گفته این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی ، استان لرستان در گونه هایی همچون آویشن ، موسیر ، مرزه ، چای کوهی، شیرین بیان، گل گاو زبان، سبزی های بهاره ای مانند پیاز تابستانه لرستانی با نام محلی انشک، بن سرخ تره کوهی، بابونه، بومادرن، جوشن یا درمنه ایرانی پتانسیل بیشتری دارد.
اين كارشناس پيشنهاد مي دهد:« با توجه به شرایط اکولوژیک استان و از طرفی کمبود آبی که گریبانگیر استان و کشور شده باید به سمت گیاهانی با نیاز آبی کمتر و یا حتی گیاهانی که پتانسیل کشت به صورت دیم دارند حرکت کنیم.»
اين درحالي است كه به گفته كارشناسان اين حوزه ، کشت و توسعه گیاهان دارویی در زمین های دیم به خوبی جواب داده و سود بیشتری نسبت به سایر محصولات زراعی دیم برای کشاورزان دارد که همین امر می تواند در اقتصاد خانواده ها اثرات مطلوبی داشته باشد و در اشتغالزایی نیز می تواند امیدوار کننده باشد.
با توجه به اقلیم مناسب و مطلوب و چهار فصل استان لرستان، می توان از خاک این استان به عنوان بهترین قطب کشت و تولید گیاهان دارویی استفاده کرد و در همین راستا می توان کشت برخی از گونه های گیاهی در این استان را به صورت دیم در دستور کار قرار داد.
همچنين با بذرگیری و یا با استفاده از غده پیاز گونه های مرتعی و یا از طریق تولید و کاشت نهال می توان نسبت به کاشت گیاهان دارویی اقدام کرد.
كشت گياهيان دارويي در محل مناسب

با وجود اينكه استان لرستان يكي از مهمترين مناطق كشت وتوليد گياهان دارويي به شمار مي رود ، اما كارشناسان معتقدند كه هرنوع ازاين گياهان بايد درجاي مناسب خود كشت شده تا بهره لازم را بدهد.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان مي گويد:« از سال 73 تا به حال روی اهمیت گیاهان دارویی بر اقتصاد کار کرده‌ایم اما این موضوع هنوز به افقی که مدنظر هست نرسیده است.»

پروین رامک با اشاره به اينكه کشوری مانند ترکیه با کشت و توسعه گیاهان دارویی اقتصاد خوبی را ایجاد کرده است مي افزايد:« برای استفاده از پتانسیل گیاهان دارویی نیاز به طراحی یک سیستم هستیم و کار کردن به شکل کلکسیونی و فانتزی راه به جایی نمی‎برد.»

به گفته اين كارشناس بالای 60 طرح در زمینه گیاهان دارویی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان سرفصل گرفته‌اند و روی کشت زعفران نیز کارهای خوبی انجام شده است كه اين مهم ميتواند افق روشني را براي كشت وتوسعه گياهان دارويي در لرستان ايجاد كند.

 

 

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار