جوان آنلاین: آنچه که در ادامه آمده، یادداشت یکی از مخاطبان جوان آنلاین با عنوان «تاملی در محدودیتهای شیعیان جمهوری آذربایجان در ماه محرم و مسئولیتهای فراموش شده!» است:
روز جمعه گذشته (۲۳ شهریور و چهارم ماه محرم)؛ امام جمعه موقت تهران در خطبه دوم نماز جمعه پایتخت ایران اسلامی؛ به دولت حاکم بر کشورهمسایه جمهوری آذربایجان توصیه نموده است با عزاداران حسینی مدارا نمایند. آیت الله صدیقی هشدار داده است سخت گیری با شیعیان و فشار آوردن به قلوب آنان میتواند منجر به لبریز شدن کاسه صبر مردم شیعه و وقوع انفجار شود. ایشان در پایان ابراز امیدواری نموده است دولت آذربایجان این توصیه خیر خواهانه را بشنود و با مردمشان در مسیر امام حسین (ع) کنار بیایند.
ابراز نگرانی شخصیتهای مذهبی و فعالان سیاسی – اجتماعی جهان اسلام نسبت به وضعیت مسلمانان به ویژه شیعیان جمهوری آذربایجان امری مسبوق به سابقه است که متاسفانه کمتر مورد توجه حاکمان جمهوری آذربایجان و پیگیری دستگاههای مسئول در نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.
وجود بیش از یکصد زندانی سیاسی اسلامگرا که بخشی از آنان روحانیون شاخص شیعی هستند، شهادت حدود ده تن از دینداران آذری در نتیجه خشونت نیروهای امنیتی جمهوری آذربایجان در جریان حوادث سال ۹۴ نارداران و عملیاتهای مرتبط با حوادث تیرماه ۹۷ در گنجه، ممنوعیت پخش اذان از شبکههای تلویزیونی، ممنوعیت صدور اسناد اداری هویتی با عکس اسلامی بانوان، عدم تعطیلی مناسبتهای مذهبی حتی تاسوعا و عاشورا در آذربایجان و... تنها نمونههایی از دهها محدودیت و ممنوعیت علیه شیعیان آذری محسوب میگردد که اولا زمینه رشد وهابیت در این کشور شیعی را فراهم آورده و ثانیاً اسباب نگرانی مردم دیندار جمهوری آذربایجان و همچنین مراجع تقلید، علما، اندیشمندان و فعالان اسلامی گردیده است.
این نگرانیها در حال حاضر و همزمان با آغاز ماه محرم و در آستانه تاسوعا و عاشورای حسینی بیش از هر زمان دیگری موضوعیت یافته است؛ راستی در ایام محرم الحرام حسینی در جمهوری آذربایجان که به تصریح مقام معظم رهبری دومین کشور شیعی دنیا از لحاظ ترکیب جمعیتی محسوب میگردد، چه میگذرد؟
دولت جمهوری آذربایجان از آذر ماه سال ۹۴؛ پس از حمله نیروهای امنیتی به مذهبیترین نقطه این کشور- نارداران- در ایام اربعین حسینی؛ سبک جدید و البته خشنی از تشیع ستیزی در پوشش مبارزه با آنچه افراط گرایی و رادیکالیسم شیعی! مینامد را آغاز نموده و حدود دو ماه قبل از این هم با اجرای سناریوی جدیدی در گنجه که از دیرباز به عنوان شهر امام حسین (ع) شناخته میشود، روند اعمال محدودیت علیه شیعیان از جمله دستگیری و حتی کشتن دینداران شیعی را شدت بخشیده و در ادامه همین سناریو با طرح ادعای خود ساخته احتمال بروز اغتشاش در ایام محرم، محدودیتهای سنگینی را برای از رونق انداختن مراسمات حسینی و جلوگیری از شکل گیری تجمعات چند ده هزار نفری عزاداری اعمال نموده که برخی از این محدودیتها عبارتند از:
- ممنوعیت برگزاری هر گونه مراسم عزاداری در خارج از مساجد و زیارتگاهها اعم از شهرها و قصبهها
- ممنوعیت برگزاری مراسم عزاداری در خانههای مردم
- غیر مقبول (ممنوع) بودن حضور کودکان در مراسمات عزاداری و ممنوعیت غیبت دانش آموزان از حضور در مدارس طی روز عاشورا و اعمال جرایم سنیگن مالی برای مدیران مدارس و متولیان مساجد که مانع حضور کودکان در مراسم روز عاشورا نشوند (سه هزار منات جریمه برای مدیران و دو هزار منات برای متولیات مساجد اعلام شده است)
- ممنوعیت اجرای آئینهای عزاداری توسط روحانیون مردمی و تحصیل کرده در حوزه علمیه قم که دارای مجوز از اداره مسلمانان قفقاز نیستند
- الزام روحانیون مساجد به سخنرانی در چارچوب متون ارائه شده از سوی اداره مسلمانان؛ که این متون هیچ گونه سنخیتی با مکتب ظلم ستیز امام حسین (ع) ندارند.
- ممنوعیت نصب پرچمهای عزاداری در خارج از محوطه داخلی مساجد و زیارتگاهها
- احضار مکرر روحانیون و فعالان اسلامی به ادارات پلیس و هشدار در خصوص رعایت موارد مد نظر آنان
- ایجاد محدودیت برای فعالیت فروشگاههای عرضه کننده محصولات مذهبی و...
متاسفانه دولت جمهوری آذربایجان علیرغم ایستادگی و مقاومت شیعیان آذری توانسته است در اجرای محدودیتهای اعلامی فوق؛ اقدامات عملی قابل توجهی را نیز انجام دهد؛ به عنوان مثال مراسم عزاداری چند ده هزار نفری سالهای قبل در محوطه بزرگ مسجد نیمه ساخت حضرت زهرا (س) گونشلی، امسال به عزاداری چند صد نفری در داخل حسینیه فاقد امکانات این مسجد تبدیل شده است؛ ورود آزادانه مردم باکو و سایر مناطق جمهوری آذربایجان به قصبه مذهبی نارداران جهت عزاداری در زیارتگاه خانم بی بی رحیمه همچنان ممنوع است و...
گرچه تجربه تاریخی نشان میدهد که اعمال این گونه محدودیتها و سخت گیریها جواب معکوس داده و راه به جایی نمیبرد؛ اما این موضوع نمیتواند نافی رسالت اسلامی و انسانی هیچ شخص و مجموعهای در راستای عکس العمل هوشمندانه و ظلم ستیزانه در قبال این محدودیتها باشد.
گرچه بر اساس آموزههای اسلامی و نیز اصول لایتغیر قانون اساسی ج.ا.ا.، دفاع از حقوق همه مظلومین مخصوصا مسلمانان و شیعیان تحت ظلم از جمله وظائف اسلامی و قانونی همه مسئولین مرتبط با سیاست خارجی و نیز رسالت انسانی و اسلامی همه اندیشمندان و فعالان عرصه علم و فرهنگ و رسانه محسوب میگردد، اما آنچه لزوم واکنش مدبرانه، هوشمندانه و انقلابی در قبال ممنوعیتها و محدودیتهای شیعی در جمهوری آذربایجان را مضاعف مینماید؛ توجه به چند نکته اساسی است:
- نکته اول: دولت باکو همزمان با اعمال اینگونه سیاستهای سلبی علیه مذهب تشیع، جمهوری اسلامی ایران به عنوانام القرای جهان اسلام و به ویژه عالم تشیع را نیز مورد هدف قرار میدهد، به عنوان مثال رئیس کمیته امور گروههای دینی و اتحادیههای اجتماعی پارلمان باکو اعلام نموده است: «نحوه برگزاری مراسمهای ماه محرم در سایر کشورها، ایران، هیچ ارتباطی به جمهوری آذربایجان ندارد و رویکرد به محرم در جمهوری آذربایجان باید نو گرایانه باشد» که مراد وی از رویکرد نوگرایانه رویکردی سکولار و انحرافی به ماه محرم هست؛ همچنین مبارز قربانلی رئیس کمیته دولتی امور دینی صراحتا اعلام نموده است که فتاوای مراجع شیعی سایر کشورها، ایران، نباید در جمهوری آذربایجان اجرا شود. به عبارتی اعمال بخشی از محدودیتهای شیعی علیه شیعیان آذری صرفا به دلیل اشتراک فرهنگی و مذهبی آنان با جمهوری اسلامی ایران میباشد.
نکته دوم: طی دو ماه گذشته دولت باکو با ادعای خود ساخته احتمال انجام اغتشاش درایام محرم از سوی عوامل وابسته به کشور خارجی (که با بیان قرائن و شواهد و در برخی موارد تصریحاً اعلام مینمایند منظورشان ایران هست) کوشیده است محدودیتهای اعمالی علیه عزاداری ماه محرم را توجیه نمایند. تبلیغات گسترده ضد ایرانی برخی رسانهها، مقامات، نمایندگان پارلمان و احزاب سیاسی که پس از سناریوی گنجه میکوشیدند به هر نحو ممکن حادثه پر ابهام گنجه را به ج.ا.ا. نسبت دهند و مهمتر از آنها اقدام اداره مسلمانان قفقاز به ریاست «الله شکور پاشازاده» که در تائید ادعای فوق، عوامل خارجی (ج.ا.ا) را به طراحی اغتشاش در جمهوری آذربایجان در روزهای ماه محرم متهم نمود و طی سخنانی نیز گفت: «این روزها بخصوص میخواهند با استفاده از عاشورا و روزهای عزا اغتشاش کنند و میان ملت نفاق بیاندازند، البته این اقدامات گروههایی است که از خارج تامین مالی و هدایت میشوند» و... همگی در راستای همین نکته قابل ارزیابی است.
نکته سوم: یکی از دلایل اصلی مبارزه دولت باکو با مذهب تشیع، مطالبه این نوع رفتار از سوی رژیم صهیونیستی با هدف جلوگیری از قدرتیابی شیعیان در کنار مرزهای ج.ا.ا. میباشد. سفر وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به باکو همزمان با ایام محرم نمودی از پیگیری رژیم صهیونیستی برای مجبور نمودن دولت باکو به اعمال محدودیتهای روز افزون علیه تشیع مخصوصاً در ارتباط با عزاداری ماه محرم در جمهوری آذربایجان محسوب میگردد.
نکته چهارم: بی شک تداوم محدودیتهای اعمالی علیه شیعیان به ویژه مراسمات عزاداری ماه محرم در میان مدت به تقویت گروههای وهابی فعال در آذربایجان که به شدت مورد حمایت برخی کشورهای عربی نیز هستند خواهد انجامید و این نیز در ارتباط مستقیم با منافع ملی جمهوری اسلامی ایران میباشد.
با توجه به مطالب چهارگانه فوق الاشاره و چندین نکته دیگر مانند انتظار حمایت شیعیان مظلوم جمهوری آذربایجان و... که برای رعایت اختصار از بازگویی و تشریح آنها پرهیز میشود؛ آنچه اسباب تامل و البته تاسف میباشد سکوت و انفعال زجر آور دستگاه سیاست خارجی و برخی کارگزاران نظام ج.ا.ا. در باکو است که باعث گردیده دولت باکو برنامه ریزیهای ضد شیعی و ضد ایرانی خود را به صورت کامل عملیاتی نماید و در واقع با یک تیر چند نشان مهم (اعمال محدودیتهای شیعی، ایجاد بد بینی نسبت به ایران در بین افکار عمومی آذربایجان، نا امید ساختن شیعیان آذری از ایران و...) را مد نظر قرار دهد.
البته همه آنچه گفته شد هیچ منافاتی با افزایش تلاشها برای توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با دولت جمهوری آذربایجان ندارد؛ بلکه تاکیدی بر لزوم توجه به الویتهای اساسی سیاست خارجی انقلابی مد نظر حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری میباشد.
توجه: همهی آنچه که در نوشته فوق آمده، مورد تایید قطعی جوان آنلاین نمیباشد و صرفاً جهت انعکاس نظر نگارنده آورده شده است.