«پرسش مهر»؛ در آستانه بازگشایی مدارس توسط رئیس دولت از دوران اصلاحات مد شد. هر چند این اقدام با هدف پرورش روحیه پرسشگری و توانایی نقد و تحلیل پدیدهها، ایجاد تعامل بیشتر میان معلمان و دانشآموزان، ایجاد نشاط و شادابی و تحرک بیشتر در مدارس، ترویج و تقویت امر تحقیق و پژوهش در آموزشوپرورش، گسترش و تقویت فعالیتهای گروهی و کشف، رشد و پرورش استعدادهای بالقوه فراگیر و ماندگار شد. با وجود این، به یک فانتزی و ژست سیاسی محدود شده است.
امسال نیز بیست و یکمین پرسش مهر در آیین بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی جدید که در دبیرستان دخترانه نمونه دولتی عترت منطقه۹ تهران از سوی دکتر روحانی مطرح شد.
رئیسجمهور همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹۸- ۹۷ در پرسش مهر امسال از دانشآموزان سؤال کرد: در سال گذشته چه مهارتهایی در مدرسه آموختید و برای امسال در این زمینه چه انتظاراتی دارید؟ رئیسجمهوری در تکمیل پرسش خود از دانشآموزان سراسر کشور سؤال کرد: تاکنون چه کسی و کدام معلم به شما در کسب مهارت بیشتر کمک کرده و فکر میکنید چه مهارتهایی برای زندگیتان مهمتر است؟
اگر چه به نظر میرسد، سؤال رئیسجمهور ناظر به مهارتهایی که فراگرفتن آنها باعث رونق بازار کار میشود مطرح شده است، اما نشان از بیاطلاعی وی از آنچه در بزرگترین وزارتخانه کابینهاش میافتد، دارد.
روحانی در حالی مهارتآموزی را به عنوان پرسش مهر امسال انتخاب کرده که نظام آموزشی کشور به شدت با مسئله مهارتآموزی بیگانه است و فارغالتحصیلان مدارس و دانشگاهها بیشتر به بانک دادهها و محفوظات متحرک شبیه هستند تا متخصصین کارآمد.
علاوه بر این سؤال روحانی، در فضایی مطرح میشود که مافیای کنکور، آزمون و تستزنی به پای نظام تعلیم و تربیت پیچیده از ریشهاش تغذیه میکند و از چابکی و پویاییاش کاسته است. از طرفی خصوصیسازی و گرانشدن آموزشوپرورش که ویژگی بارز مدیریت دستگاه تعلیم و تربیت در دولت اوست، باعث شده غفلت از مهارتآموزی گستردهتر شود و در مدارس به حداقلهای آموزشی اکتفا شود.
مدارس دولتی توان و امکانات نرمافزاری و سختافزاری این امر را ندارند. مدارس خصوصی هم هرچند برای خانوادههایی طراحی شدهاند که نیاز به مهارتآموزی ندارند و مخاطبانشان را از میان اقشار پردرآمدتر انتخاب میکنند. با این حال، به دلیل اینکه توقعات بالا نرود، وارد فاز مهارتآموزی نمیشوند یا سرمایهگذاری بیدردسرتر و محدود به کلاس و کتاب را ترجیح میدهند. مگر مهارتهایی مانند پاتیناژ، موسیقی و در برخی موارد حرکات موزون.
علاوه بر این تجهیز هنرستانها به عنوان نماد مهارتآموزی دانشآموزی همواره با چالشهای بودجهای مواجه بوده و دستکم در دولت روحانی سه بار تب تند برای تجهیز و و افزایش جذب دانشآموزان به هنرستانها به سردی گراییده است. خوب است، آقای رئیسجمهور بداند جواب دانشآموزان هر چه که باشد، حاصل دیکته اولیای مدارس برای خوشامد مدیران تعلیم و تربیت یا زاییده ذهن پویای کودکان و نوجوانان، دانشآموزان در مدارس کشورمان غیر از حفظکردن و افزایش گنجایش حافظه و مهارت تستزنی و شرکت در آزمونهای چهار گزینهای مهارت دیگری در مدارس کشور نمیآموزند.