روسیه از روز سه شنبه ۱۱ سپتامبر مانور نظامی در شرق سیبری به راه انداخته که از زمان جنگ سرد و در چهار دهه گذشته بیسابقه است. این مانور با عنوان ووستوک ۲۰۱۸ انجام میشود و روسیه در این مانور حدود ۳۰۰ هزار پرسنل نظامی، ۳۶ هزار فروند تانک و زرهپوش، بیش از هزار جنگنده، ۸۰ ناو و کشتی نظامی به اضافه تعداد زیادی هلیکوپتر و پهپاد به کار میگیرد. این رقم جدای از شرکت نیروهای نظامی چین و مغولستان در این مانور است که چین با قریب به ۳ هزار و ۲۰۰ سرباز و تعداد زیادی نفربر زرهی و جنگنده در مانور شرکت کرده و مغولستان هم تعدادی از واحدهای نظامی خود را به کار گرفته است. بزرگی مانور و حجم بالای توانایی نظامی، منطقه عملیاتی مانور و مشارکت چین سه شاخص اصلی و قابل توجه این مانور است که باعث شده وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) اعلام کند این مانور را با دقت تمام زیر نظر میگیرد.
آخرین باری که روسیه از توان نظامی بالای خود در یک مانور نظامی استفاده کرد به ۱۹۸۱ در زمان شوروی سابق و تحت رهبری لئونید برژنف بازمیگردد. آن مانور در اوج جنگ سرد انجام شد که حجم بالایی از توانایی نظامی در فضای رقابت دو بلوک غرب و شرق قابل توجیه بود، اما حالا روسیه گامی جلوتر برداشته و حتی نسبت به مانور ۱۹۸۱، حجم بالاتری از توان نظامی خود را در ووستوک ۲۰۱۸ استفاده کرده تا سیگنال مشخصی به رقبای بینالمللی خود به خصوص امریکا ارسال کرده باشد. بیشک نخستین سیگنال مربوط میشود به قدرت نظامی روسیه که این کشور با ووستوک ۲۰۱۸ این پیام را به رقبای خود ارسال میکند که کار ارتش خود را به سطح بالای توان و عملیات دوره جنگ سرد رسانده و جایگاه سابق با همان نقش را به دست آورده است. این نکتهای است که مورد توجه سارا پگونگ، کارشناس انجمن آلمانی سیاست خارجی (DGAP) است که میگوید نگاه به چگونگی استفاده روسیه از توان نظامیاش در این مانور کرده و میگوید با نگاه به سناریوی موجود در این مانور و اینکه روسیه از کدام بخش نظامی خود استفاده میکند، میتوان دریافت که «روسیه برای یک جنگ در سطح جهانی و همچنین با نیروی اتمی خود تمرین میکند.»
وجه دیگر پیام روسیه مربوط به مشارکت چین در این مانور میشود که در نوع خود بیسابقه است. در واقع، همکاریهای نظامی دو کشور و مانورهای مشترک بیشتر در زمینههای محدودی مثل جنگ با گروههای تروریستی یا مواد مخدر بود و از ۳۰ مانور مشترک دو کشور در طی یک دهه و نیم اخیر، چین این فرصت را نداشته تا در یک مانور استراتژیک روسیه با این کشور همکاری نزدیک داشته باشد. معمولاً توجه روسیه در این نوع مانورها به صورت عمده به سمت نیروهای خود بوده و اگر هم میخواسته کشور دیگری هم در آن مشارکت داشته باشد از کشوری نزدیک مثل بلاروس استفاده میکرد. حالا روسیه حاضر شده تا در یک مانور استراتژیک و حتی در بزرگترین مانور خود بعد از جنگ سرد چین را هم وارد کار کند و هرچند که مشارکت چین در این مانور با توجه به حجم نیرو و امکانات بسیار محدود است، اما صرف مشارکت چین نشان از شکلگیری همکاری جدید نظامی بین دو کشور در سطحی استراتژیک است. این اتفاق نمیتواند خوشایند امریکا باشد و گوستاف گریسل، عضو شورای اروپایی در امور خارجی (ECFR)، معتقد است که این نوع همکاری نزدیک نظامی بین روسیه و چین کابوسی برای امریکا است به خصوص اینکه همکاری دو کشور در زمینههای اقتصادی و امنیتی از پیش شروع شده بود. شکلگیری این سطح بالا از همکاری نظامی دو کشور آن هم در عرصههای استراتژیکی مثل توانایی اتمی در مقابل تلاش قریب به یک دهه امریکا قابل تفسیر است که سعی میکند با تقویت توان نظامی خود در حوزه پاسیفیک و تشکیل ائتلافهای پیدا و پنهان در سرتاسر این حوزه زنجیری به دور چین بکشد و در عمل این کشور را درگیر چالشهای متعدد امنیتی-نظامی بکند. حالا ووستوک ۲۰۱۸ در منطقهای گسترده و مشرف بر حوزه پاسیفیک اتحاد و همکاری نظامی مشترک دو کشور روسیه و چین را رقم میزند تا صفآرایی دو کشور در مقابل آن تلاش امریکا شکل بگیرد. به همین جهت بود که اریک پاون، سخنگوی پنتاگون، در روز شنبه ۲۵ آگوست از روسیه خواسته بود به انتشار اطلاعات مانور و عملیات خود در ووستوک ۲۰۱۸ اقدام کند تا به قول او «قصد خود را به روشنی منتقل کرده و سوءبرداشتهای احتمالی را به حداقل برساند.»امریکا و متحدانش هر برداشت و تفسیری که داشته باشند این نکته روشن است که روسیه میخواهد به آنها بگوید ارتش خود را از خاکستر دوران جنگ بلند کرده و این بار متحدی مثل چین را هم با خود دارد.