فیلم سینمایی «به وقت شام» که به تازگی به شبکه نمایش خانگی راه پیدا کرده در اکران‌های خارجی در دو کشور عراق و سوریه با استقبال زیادی از سوی مردم این دو کشور مواجه شد؛ فیلمی که جزو نامزد‌های اصلی معرفی به اسکار امسال نیز محسوب می‌شود.
به گزارش «جوان» آخرین برنامه سینما روایت به نقد و بررسی فیلم سینمایی «به وقت شام» از تولیدات سازمان هنری رسانه‌ای اوج اختصاص داشت. در این برنامه علاوه بر محمد خزاعی تهیه‌کننده این اثر، محمدتقی فهیم منتقد سینما، محمد شلتوکی پژوهشگر حوزه دفاعی و محمدمهدی شیخ‌صراف به عنوان
مجری -کارشناس حضور داشتند.
محمدتقی فهیم منتقد سینما در ابتدای این نشست با اشاره به موضوع ذائقه‌سازی در سینمای ایران گفت: متأسفانه طی این سال‌ها آن‌قدر فیلم‌های اجتماعی بدون قهرمان و قصه‌های جذاب در سینمای ایران تولید شده است که به نوعی ذائقه مخاطبان را تغییر داده که وقتی مخاطب با فیلمی همچون «به وقت شام» که به معنی واقعی کلمه «سینما» است، روبه‌رو می‌شود، شگفت‌زده می‌شود.
فهیم در ادامه صبحت‌های خود به بحث انتخاب نماینده سینمای ایران در اسکار اشاره کرد و گفت: به نظرم امسال یک چالش جدی در بحث انتخاب نماینده سینمای ایران برای حضور در اسکار است. من یکی از منتقدان ترکیب هیئت انتخاب نماینده سینمای ایران هستم که طی این سال‌ها معمولاً سراغ گزینه‌هایی رفته که بیشتر به سینمای شکست خورده اروپای شرقی شبیه است تا سینمای قهرمان‌پروری که باید مطلوب سینمای ایران باشد. وی افزود: من فکر می‌کنم امسال اگر هیئت انتخاب کمی از محافظه‌کاری فاصله بگیرد و وارد یک حیطه دیگر از انتخاب فیلم برای اسکار بشود، به نظرم می‌آید «به وقت شام» می‌تواند به عنوان نماینده سینمای ایران برای اسکار انتخاب شود. امیدوارم این هیئت امسال در انتخاب خود کمی هم به سینمای ملی ایران فکر کند، نه به مسائل سیاسی و دغدغه‌های فردی تا در انتخاب خود به این فیلم مهربانانه‌تر نگاه کند.
شگفت‌زدگی مخاطبان سوری و عراقی
خزاعی همچنین با اشاره به اکران‌های اخیر فیلم «به وقت شام» در سینما‌های سوریه و عراق گفت: اکران این فیلم در سینما‌های کشور‌های عراق و سوریه و برخی از شهر‌های آن‌ها که سینما نداشتند، با استقبال بالای مردم این دو کشور روبه‌رو شد و بسیاری از آن‌ها با دیدن این فیلم شگفت زده شده بودند و بسیاری از خانواده‌های شهدا در این دو کشور به این موضوع اذعان می‌کردند که «به وقت شام» کامل‌ترین فیلمی است که تا به حال در ارتباط با این موضوع تولید شده است.
خزاعی با بیان اینکه فیلم «به وقت شام» از سه جهت در سینمای ایران حائز اهمیت است، اظهار کرد: اولین موضوع بحث نگاه سینمای ایران به مسائل منطقه است که پیش از این از آن غفلت شده بود در حالی که ما چند سال است که خواسته یا ناخواسته درگیر این جنگ هستیم. شاید حتی تعداد تولیدات سینمایی برخی از کشور‌های اروپایی در ارتباط با موضوع داعش از ما بیشتر باشد، البته آن‌ها از زاویه نگاه خودشان به بهره‌برداری از این موضوع می‌پردازند.
خزاعی خاطرنشان کرد: بحث دیگر ارتقای استاندارد‌های سینمای ایران با «به وقت شام» است. ساخت این فیلم نشان داد که در سینمای ایران قابلیت ساخت فیلم‌هایی با استاندارد بالا جهت نمایش در سینمای سایر کشور‌ها وجود دارد.
سوژه‌ای که اولین بار مورد توجه قرار گرفت
محمد شلتوکی کارشناس مسائل دفاعی نیز در سخنانی با اشاره به اهمیت سوژه فیلم «به وقت شام» گفت: به نظرم این فیلم بیشتر از آن جهت حائز اهمیت است که به موضوعی پرداخته که طی چند سالی که مسئله داعش به وجود آمد، کمتر به آن توجه شد و آن هم بحث پشتیبانی هوایی نیرو‌های مدافع حرم بود چراکه سایر مسائل مربوط به مدافعان حرم بیشتر در جامعه مورد بحث قرار گرفته ولی بحث ایجاد پل هوایی میان تهران و دمشق آن هم در شرایط حساس و ویژه جنگی کشور سوریه مسئله مهمی است که در این فیلم برای اولین بار به آن پرداخته شده است.
وی افزود: پرداختن به این موضوع در فیلم «به وقت شام» توانست بخشی از این شرایط سخت و ویژه را برای مردم به تصویر بکشد. واقعاً این شجاعت و جسارت خلبان‌های ایرانی بود که توانستند این کار را بدون وقفه در این سال‌ها ادامه بدهند و به جرئت می‌توانم بگویم حتی یک شب هم نبود که چنین پرواز‌هایی از جانب خلبان‌های ایرانی در این مناطق جنگ‌زده اتفاق نیفتد.
توجه به مسائل تخصصی پرواز هواپیما‌ها
شلتوکی با اشاره به تأثیر مثبت حضور مشاوران متخصص در حوزه بحث‌های مربوط به پرواز هواپیما‌ها در کنار سازندگان به وقت شام، اظهار کرد: این اثر اولین فیلمی بود که چه در حوزه آثار داستانی و چه در حوزه آثار مستند، بحث‌های فنی و تخصصی مربوط به پرواز هواپیما‌ها را به شکل دقیق و موبه‌مو رعایت کرده بود و به نظرم تیم مشاوران خوبی در این حوزه در کنار تیم تولید اثر حضور داشته که باعث ارتقای کیفی اثر شده است.
وی ادامه داد: برای نمونه با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از فیلم در ایران ضبط شده است، من در مورد فرودگاهی که هواپیما در آن فرود می‌آمد دقت کردم که المانی از فرودگاه‌های ایران نداشته باشد و متوجه شدم که دوستان با انتخاب از فرودگاه که به لحاظ شرایط شباهت بسیار بالایی به فرودگاه دمشق دارد، توانسته‌اند این فضا را به خوبی بازسازی کنند.
تک‌سکانس‌های شاهکار «به وقت شام»
در ادامه این نشست محمدتقی فهیم در سخنانی اظهار کرد: «به وقت شام» کارنامه ابراهیم حاتمی‌کیا را تقویت می‌کند و تبحر حاتمی‌کیا در خلق درامی را که در آن شاهد کنار هم قرار گرفتن افرادی با نگرش‌های مختلف هستیم در این اثر نیز می‌بینیم. قصه گفتن در سینما سخت‌ترین کار است؛ کاری که حاتمی‌کیا در این فیلم توانسته به خوبی و با حفظ المان‌های سینمایی اثر از عهده آن برآید.
وی افزود: درواقع بخش بزرگی از دیپلماسی ایران در ماجرای سوریه به شکل نمادین در این فیلم به صورت تصویری درآمده است. عظمت حضور ایران در منطقه، شجاعت، مقاومت، مبارزه، شهادت و همه مسائلی که طی این سال‌ها در رسانه‌ها می‌دیدیم در این فیلم تبدیل به یک نمایش جذاب و مهیج شده است.
فهیم خاطرنشان کرد: تک سکانس‌های شاهکار سینمای حاتمی‌کیا در «به وقت شام» تبدیل به یک فیلم کامل می‌شود. سکانس‌هایی مثل رقص گلوله در «آژانس شیشه‌ای»، سقوط هلی‌کوپتر در «چ» و تونل در «بادیگارد» شاهکار‌هایی هستند که حاتمی‌کیا پس از تجربه آن‌ها حالا در «به وقت شام» توانسته به حد اعلای سینمای خود برسد، به شکلی که می‌توان گفت: «به وقت شام» به یک شگفتی برای مخاطب تبدیل شده است.
انتخاب بازیگر پاشنه آشیل «به وقت شام»
فهیم همچنین با اشاره به برخی از نقاط ضعف این فیلم گفت: به نظر من بزرگ‌ترین مشکل «به وقت شام» در انتخاب بازیگران آن است. در واقع کاراکتر‌ها مشکل زیادی ندارند، اما بازیگران آن تبدیل به پاشنه آشیل فیلم «به وقت شام» شده است. بازیگر‌ها نتوانستند کاراکتر‌ها را جان ببخشند. به ویژه هادی حجازی‌فر که برای نقشش اصلاً مناسب نبوده است.
