کاهش بارندگی در کنار ادامهدار شدن خشکسالی و بحران ذخایر آبی از جمله معضلاتی است که سبب شده تا استانهای مختلف کشور خصوصاً مناطق جنوبی مانند خوزستان، کرمان، بوشهر و هرمزگان که تولیدکننده محصولات کشاورزی در چهار فصل سال هستند با مشکلات بسیاری مواجه شوند. این در حالی است که استفاده از روشهای نوین آبیاری میتواند یکی از راهها برای مقابله با بحران آب برای کشاورزی کشور خصوصاً در مناطق کمآب باشد. این مهم موجب شد تا روز گذشته معاون وزیر جهاد کشاورزی از هدفگذاری افزایش ۸۵ درصدی اجرای سیستمهای آبیاری نوین در کشور خبر دهد.
شرایط مناسب در اکثر استانهای کشور برای کشاورزی و تولید تنوعی از محصولات موجب شده تا ایران همواره به عنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در منطقه علاوه بر تأمین نیازهای داخلی گوشه چشمی نیز به بازارهای کشورهای خاورمیانه داشته باشد. در این میان استانهای جنوبی کشور از جمله خوزستان، کرمان، بوشهر و هرمزگان به علت شرایط مناسب کشت در هر چهار فصل شرایط مناسبی برای تولیدات انواع محصولات کشاورزی دارند. با این حال وجود خشکسالی و کمشدن منابع آبی خصوصاً بحرانی شدن ذخایر زیرزمینی موجب شده تا آب مورد نیاز کشاورزی در این مناطق به شدت کاهش پیدا کرده و عملاً کشاورزی در این استانها که شغل و منبع مهم درآمد آنهاست با مشکل مواجه شود. موضوعی که سبب شده تا کارشناسان کشاورزی استفاده از سیستمهای نوین آبیاری را بهترین راه برای برونرفت از این بحران بدانند.
یکی از کارشناسان کشاورزی در این خصوص به «جوان» میگوید: «با توجه به کاهش بارندگی و ادامهدار شدن خشکسالی که از چند سال قبل از سوی کارشناسان پیشبینی شده بود استفاده از روشهای نوین آبیاری تنها راه نجات کشاورزی در استانهای کشور خصوصاً مناطق بحرانی است.» مهدی ابوالحسنی میافزاید: «با وجود اینکه از سالهای قبل برخی مناطق کشور از این روشها استفاده کرده و به نتایج خوبی رسیدهاند، اما هزینه بالای آنها موجب شده تا کمتر این موضوع در میان کشاورزان مورد توجه قرار بگیرد.» وی ادامه میدهد: «لذا با توجه به وضعیت بحرانی آب در کشور و نیاز به تأمین مواد غذایی که اکثر آن منشأ گیاهی دارد لازم است دولت گامهای اساسی را در این زمینه برداشته و به کمک کشاورزان بیاید.» این اظهارات در حالی است که به علت بالا بودن هزینهها که در حال حاضر چند برابر نیز شده لازم است دستگاههای مسئول به کمک کشاورزان نیازمند آمده و در این زمینه اقدام کنند.
نیاز به نوینسازی کشاورزی کشور
سالانه ۱۲۰ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در کشور تولید میشود که عبارتند از: ۵/۸۲ میلیون تن محصولات زراعی و ۵/۲۰ میلیون تن محصولات باغی که ارزش آنها ۸۰ میلیارد دلار است. این در حالی است که سنتی بودن روشهای کشاورزی سبب شده تا هزینه و آب بسیاری برای تولید این محصولات بهکار رود به طوری آمارهای مختلف بیانگر این موضوع است که بین ۷۰ تا ۹۰ درصد منابع آبی کشاورزی صرف تولیدات محصولات کشاورزی میشود که میزان قابل توجهی است.
به گفته کارشناسان کشاورزی در حالی که متوسط جهانی تولید محصول کشاورزی بهازای مصرف هر مترمکعب آب حدود ۵/۲ کیلوگرم است که این میزان در ایران، حدود یک کیلوگرم است.این در حالی است که از ۱۸ میلیون هکتار سطح زیر کشت، ۷/۸ میلیون هکتار آبی و باقی آن دیم است. از این مقدار تنها ۵/۱ میلیون هکتار مجهز به سیستمهای نوین آبی است. بر اساس اعلام فائو کشاورزان در ایران ۲۲درصد بیشتر از متوسط مصرف جهانی آب مصرف میکنند لذا این آمارها بیانگر این نکته مهم است که برای اصلاح الگوی مصرف در زمینه آب برای تولیدات کشاورزی چارهای نداریم جز آن که از شیوههای سنتی به سمت روشهای نوین گام برداریم.
افزایش ۸۵درصدی اجرای سیستمهای آبیاری نوین
از آنجا که با اجرای طرح آبیاری نوین، سالانه حدود ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفهجویی میشود لذا این مهم موجب شده تا در برنامه ششم توسعه میزان مصرف آب در بخش کشاورزی از ۹۰ میلیارد به ۶۵ میلیارد مترمکعب برسد. معاون وزیر جهاد کشاورزی با تأیید این موضوع میگوید: «با توجه به مشکلات کشور در حوزه منابع آبی باید کشاورزی ما به سمت روشهای نوین آبیاری و کشاورزی علمی حرکت کند.»محمدعلی طهماسبی میافزاید: «به همین منظور افزایش ۸۵ درصدی اجرای سیستمهای آبیاری نوین را در کشور را برای سالهای آینده هدفگذاری کردهایم.»