جوان آنلاین: 16 شهریور تهران شاهد نشست مهمی خواهد بود؛ ولادیمیر پوتین از مسکو عازم تهران است و رجب طیب اردوغان از آنکارا. آنها میهمان حسن روحانی خواهند بود تا مسائل مهمی ازجمله شرایط سیاسی و نظامی منطقه را مورد ارزیابی قرار دهند. برخی اخبار مهم‌ترین موضوع رایزنی‌ها را مساله ادلب و توافق احتمالی برای آغاز عملیات آزادسازی این استان مهم سوریه عنوان کرده‌اند و برخی دیگر با توجه به وجود یک تهدید مشترک مقابل این سه کشور، یعنی تحریم‌های ایالات متحده آمریکا، این نشست استراتژیک را بستری برای یک توافق احتمالی برای مقابله با فشارهای اقتصادی آمریکا دانسته‌اند. جمع‌بندی کارشناسان اما این است که دستاوردهای این نشست در هر کدام از دو موضوع گفته‌شده می‌تواند مبدعی برای یک تحول اساسی در منطقه باشد. «فرهیختگان» در گزارش امروز خود ابعاد مختلف این نشست را بررسی می‌کند.
هیاهوی آمریکا ادامه دارد
ارتش سوریه با همکاری ویژه ایران و روسیه تروریست‌های تکفیری را که روزی در سرتاسر خاک این کشور پراکنده بودند، در ادلب محصور کرده و حالا به دنبال بازپس‌گیری آخرین شهر تحت تسلط تروریست‌هاست. امروز گروه‌های مهمی از جمله جبهه آزادی‌بخش ملی، تحریرالشام و حراس‌الدین تسلط بخش‌هایی از استان ادلب را برعهده دارند و اگر عملیاتی که برخی منابع از قریب‌الوقوع بودن آن خبر می‌دهند با موفقیت به پایان برسد، سوریه مجددا به‌طور کامل زیر پرچم دولت مرکزی دمشق قرار خواهد گرفت. در این میان اما باید گفت این عملیات تنها به ابعاد میدانی در سوریه محدود نمی‌شود، چراکه تصرف ادلب از سوی ارتش سوریه به نوعی توازن قوا در منطقه را به هم ریخته و لذا مخالفان این عملیات از همین حالا فعال شده و برای جلوگیری از این اتفاق تلاش می‌کنند.
ایالات متحده آمریکا در کنار سعودی‌ها - اولین مخالفانی که سال‌هاست هزینه‌های هنگفتی در سوریه کرده‌اند -پس از سقوط داعش، آخرین امیدهای خود را معطوف به بازماندگان القاعده در شمال سوریه کرده بودند. البته آمریکایی‌ها که امروز در اتحاد سفت و سختی با برخی کردهای شمال سوریه هستند، می‌دانند که از دست رفتن ادلب یعنی قدرت بیشتر بشار اسد در کنترل مناطق کردنشین و لذا از دست رفتن یکی از نقاط قوت آمریکا در منطقه. آمریکایی‌ها چند روزی هست که دوباره ادعای استفاده از سلاح شیمیایی از سوی ارتش سوریه را مطرح کرده‌اند و به بهانه آن گفته‌اند که اگر ارتش سوریه عملیاتی را در شمال این کشور آغاز کند، دوباره مناطقی از این کشور را هدف قرار خواهد داد.
آمریکایی‌ها که البته هنوز نتوانسته‌اند ادعای قبلی خود را ثابت کنند، چند روزی هست که با هیاهوی رسانه‌ای تلاش می‌کنند در مسیر از دست رفتن ادلب موانعی ایجاد کنند.
ترکیه چراغ سبز نشان داد
ترکیه ضلع دیگر ماجرا است. دولت مرکزی این کشور که منافع خود را از سوی کردها به‌شدت در خطر می‌بیند، ماه‌ها تلاش کرد تا بتواند با استفاده از نیروهای ارتش خود و همچنین به‌طور ویژه برخی گروهک‌های نظامی در سوریه از جمله جبهه النصره (تحریرالشام) محدودیت‌هایی را برای مناطق کردنشین ایجاد کند. از این‌رو عملیات گسترده‌ای را از شمال غرب سوریه و دقیقا در گذرگاه‌های منتهی به عفرین از 20 ژانویه گذشته آغاز کرد و نهایتا توانست در فروردین‌ماه این شهر را به تصرف خود درآورد. از همین رو ترک‌ها به هیچ وجه علاقه‌ای به از دست رفتن ادلب و کاهش قدرت گروه‌های نزدیک به این کشور ندارند. با این اوصاف باید ترکیه را به‌عنوان یکی از موانع مهم عملیات ارتش سوریه در ادلب عنوان کرد، اما با اتفاق مهمی که روز شنبه و تنها چند روز پیش از نشست تهران رخ داد، باید گفت این جمع‌بندی را داشت که ترکیه دیگر یک مانع بزرگ نیست. دولت اردوغان در میان حیرت بسیاری از رسانه‌ها شنبه گذشته دولت هیات تحریرالشام یا همان جبهه النصره را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داد تا بزرگ‌ترین چراغ سبز را برای آغاز عملیات بازپس‌گیری ادلب، به ارتش سوریه نشان داده باشد. هرچند بررسی چرایی این اقدام ترکیه در این مجال نمی‌گنجد، اما باید گفت دگردیسی‌های سیاسی - نظامی تروریست‌ها در ادلب، قاطعیت محور مقاومت برای آغاز عملیات، درگیری‌های درونی در ترکیه به‌ویژه در میان سیاستمداران و چالش‌های اقتصادی این روزهای این کشور از جمله مهم‌ترین علل این اقدام از سوی کارشناسان مطرح شده است.
سفر مهم محمدجواد ظریف و امیر حاتمی به سوریه
اسرائیلی‌ها که در چند روز گذشته مدعی اثربخشی اقدامات خود و ایجاد فاصله میان دمشق و تهران شده بودند، با دو سفر مهم وزیران دفاع و امور خارجه ایران به دمشق به گوشه رینگ رفتند. نتانیاهو شاید هیچ‌گاه تصور این را هم نمی‌کرد که از طرفی سرتیپ حاتمی، وزیر دفاع ایران با سفر به سوریه هم با بشار اسد دیدار کند و هم عازم مناطق مختلف این کشور شود و در جریان امور قرار بگیرد و از طرف دیگر و تنها ظرف چند روز محمدجواد ظریف به‌عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی ایران دمشق را به‌عنوان مقصد خود انتخاب کند و رایزنی‌های فشرده‌ای را در این کشور انجام دهد. سفر مهم محمدجواد ظریف به سوریه که دیروز انجام شده است، البته وقتی به صدر اخبار رسانه‌ها آمد که در اظهارنظری گفت تروریست‌ها باید ادلب را ترک کنند. این اظهارنظر مهر دیگری بر عزم جمهوری اسلامی برای حمایت از ارتش سوریه در آزادسازی ادلب و عقب راندن تروریست‌ها دارد که در آستانه نشست سوریه قابل‌توجه ارزیابی می‌شود.
تهدید مشترک همکاری مشترک می‌خواهد
مساله آخر اما شکل‌گیری یک تهدید مشترک برای سه کشور است. آمریکا امروز هم با ایران وارد یک چالش اقتصادی ویژه شده و هم با ترکیه درگیری جدیدی را آغاز کرده و برای هر دو کشور زمینه‌ساز یک چالش اقتصادی مشابه شده است؛ چالشی که وقتی با رویارویی اقتصادی- سیاسی روسیه با غرب چه اروپایی‌ها و چه آمریکایی‌ها جمع می‌شود، خواه ناخواه یک محور مشترک فعالیت میان سه کشور پدید می‌آورد. در این میان برخی کارشناسان ایده‌های قبلی برای همکاری اقتصادی را یکی از ضروریات گفت‌وگو‌های روز جمعه می‌دانند و می‌گویند اگر رایزنی‌های نشست سه‌جانبه حول تبادلات مالی با ارزهای جدید و همکاری و مبادلات آتی حوزه انرژی شکل گرفته و نهایتا منجر به توافق سفت و محکمی شود، می‌تواند بخش عمده‌ای از مشکلات این سه کشور را مرتفع سازد و طراحی‌های آمریکا را نقش برآب کند.
این همکاری اقتصادی البته در نگاهی استراتژیک با حل و فصل مساله سوریه می‌تواند تکمیل‌کننده یک پازل سیاسی، اقتصادی و نظامی باشد و به عبارتی طراحی آمریکایی- سعودی در منطقه را بیش از گذشته خنثی سازد.
