رئیس اسبق سازمان صداوسیما در مراسم گرامیداشت زندهیاد سیدضیاءالدین دری که روز گذشته در فرهنگسرای انقلاب برگزار شد، عنوان کرد فعالیت ضیاءالدین دری کمتر از قیام رئیسعلی نبود.
تقارن بزرگداشت شهید رئیسعلی دلواری اسطوره مبارزه با انگلیس و کارگردان زحمتکش سریال کیف انگلیسی موضوعی بود که در مراسم بزرگداشت ضیاء الدین دری مطرح شد. در این مراسم عزت الله ضرغامی پشت تریبون قرار گرفت و بیان کرد: من زندهیاد دری را قهرمان مبارزه با انگلیس میدانم و کار آن را کمتر از رئیسعلی نمیدانم. اگر رئیسعلی در مقابل انگلیسیها ایستاد و مردم را به این باور رساند که میشود در برابر قلدرها ایستاد، دری هم در عرصه فرهنگ و هنر قهرمان مبارزه با انگلیس است و از این نظر کسی مانند دری نیست چراکه دو سریال ماندگار دارد که به درستی چهره بدون روتوش انگلیس را به مردم و نسلهای جدید نشان میدهد.
وی افزود: آثار او سه ویژگی داشت؛ یکی وزن هنری بود، دوم حفظ جهت گیریهای ملی انقلابی و اسلامی و سوم جذب مخاطب گسترده و این موارد، سه ویژگی آثار بیبدیل دری بود، البته شخصیت دری همراه با حذف خود بود، یعنی وی تلاش میکرد خودش دیده نشود و در واقع روحیه درویشی داشت. این روحیات در برخی از هنرمندان وجود دارد و آنها به دنبال جایگاه بازکردن برای شخصیت فردی خود نیستند. ضرغامی با تأکید بر اینکه دری خودش را حذف کرد ولی کارش به لحاظ حرفهای و شاخصهای هنری فوقالعاده بود، بیان کرد: او همیشه جهتگیریها را حفظ میکرد. منظورم از جهتگیری این است که امانتداری تاریخ را میکرد، یعنی به گونهای که انسان مقهور جریانهای روشنفکر نشود و این کار ارزشمند است. رئیس اسبق صدا و سیما اظهار کرد: دری عمر خود را برای ساخت دو سریال صرف و خدمت ماندگاری کرد که برای او باقیات الصالحات است.
ما در دوران نخبهکشی زندگی میکنیم
در ادامه امیرعلی دانایی بازیگر سینما و تلویزیون در سخنانی اظهار کرد: درباره دری حرف زدن برای من سخت است چراکه من سالها با او زندگی کردم. روزی که او برای ساخت سریال «کلاه پهلوی» به من زنگ زد من در حد تیزرهای تبلیغاتی کار میکردم، اما به دفتر او رفتم و نتیجه این امر این شد که نقش اول سریال را به من داد و هفت سال در این پروژه آموزش داشتم. وی افزود: حق مطلب درباره دری ادا نشد چراکه ما در دوره بدی زندگی میکنیم؛ در دوره نخبه کشی. حس میکنم شرایط را به گونهای پیش میبرند که افراد باسواد و تاثیرگذار قدرت حرکت نداشته باشند. چرا باید دری بعد از دو سریال بزرگ پنج سال در خانه بنشیند در حالی که او چند پروژه به تلویزیون ارائه داد، اما به او میگفتند کار با دری در دستور کار نیست. جالب است که حتی یک مراسم بزرگداشت در قید حیات برای او برگزار نکردند و حتی سریال او را هم بازپخش نکردند.
با گلوله پیر استعمار را بدرقه کنیم
در ادامه این مراسم، یکی از نوادگان رئیسعلی دلواری که در دانشگاه بوستون امریکا تحصیل کرده روی صحنه آمد و گفت: همانطور که فرزندان رشیدی همچون شهید ابراهیم همت و مهدی زینالدین برخاستند تا حریت حسینی و حقطلبی رئیسعلی را منادی باشند، به عنوان فرزند کوچک خودتان در پیشگاه شما قسم یاد میکنم به جای آنکه در جلوی پای فرستاده انگلیس فرش قرمز بگسترانیم و اجازه دهیم افغانستان، بلوچستان، بحرین و امروز دریای خزر را جدا سازند، همانند جدّ بزرگم با گلوله این پیر استعمار و متجاوز را بدرقه کنیم. وی تصریح کرد: شهید رئیسعلی دلواری در طول ۳۳ سال زندگی خود همواره با الهام گرفتن از تعالیم اسلام و قرآن به ما آموخت چگونه زیستن در خوداتکایی و تلاش و ارثیه آن به جوانان برومند امروز و آیندگان این آب و خاک است.
نسل جدید زندگی دری را مطالعه کنند
در ادامه این مراسم محمدحسین لطیفی که قرار است کار ساخت پروژه بر زمین مانده دری با عنوان سنجرخان را در دست بگیرد، گفت: ناآگاهی انسانهای مشرق زمین درباره استعمار زیاد است و باید آنها را آگاه کرد و همین امر دغدغه ضیاءالدین دری بود. امیدوارم روحیه او در دیگران تکرار شود. وقتی به بیمارستان رفتم و او را ملاقات کردم اصلاً دوست نداشتم باور کنم که او از این بیماری رهایی پیدا نمیکند. امیدوارم جوانهای ما بتوانند از تلاش و زحمت او الگو بردارند و بتوانیم در درازمدت شاهد تکثیر او باشیم.
کارگردانی مؤلف بود
در ادامه این مراسم مهدی فرجی مدیر اسبق شبکه یک به عنوان دیگر سخنران مراسم اظهار کرد: دری قریب ششهفت سال مشقتهای زیادی برای ساخت «کلاه پهلوی» کشید. او صبر و دقت کرد تا کارش کم ضعف باشد چراکه ساخت سریال تاریخی سخت است. او یک کارگردان مؤلف بود و خودش فیلمنامههایش را مینوشت و درباره شرایط و دورانی که میخواست درباره آن فیلم بسازد شناخت و تحلیل داشت. دری از روایت تاریخ نمیگذشت، اما سریالهایش در عین حال جذابیت داشت.
فرجی عنوان کرد: یک بار گلایهگونه با دری صحبت میکردم و به او گفتم در این چندسال سریالهای بسیاری ساخته شد، او به من گفت: کارهای بزرگی روی زمین مانده؛ کارهایی که میتواند برای یک ملت درس باشد، بنابراین باید با همین دقت در تاریخ جستوجو کرد. بهمن یا دی ماه سال ۹۶ قرار بود او سریال «پهلوان خشمگین» را بسازد که درباره یک قهرمان ملی بود، اما از همان موقع بیماری او شروع شد، البته در عین حال قرار بود سریال «سنجرخان» را بسازد، اما افسوس که زمان به او این فرصت را نداد. امیدوارم این آثار نصفه نماند چراکه این دو فیلمنامه آماده هستند.
نان حلالخوردن برای دری ماندگاری آورد
سپس جهانگیر الماسی ضمن تسلیت به خانواده دری اظهار کرد: تمام تلاشهایی که میکنیم برای این است که یادگاری از خودمان به عنوان یک انسان بگذاریم، البته خیلی از ما رفیقهای شیطان هستیم. من با دری در اوایل دهه ۷۰ بیشتر همنشین شدم، البته در سال ۶۱ پژوهش فیلمنامهای تحت عنوان «سرنوشت قانون» را داشتیم. من به دنبال «سرنوشت قانون» بودم، چون حرفهای زیادی داشت. با این وجود در سال ۷۵ روایتی برای دری درباره امیرکبیر پیدا کردم، اما در نهایت تصمیم گرفتیم هرکسی راه خودش را برود. او نان حلال خورد و تلاش کرد آثار ماندگاری را به جا بگذارد.
افسوس میخورم
نوید دری هم توضیح داد: پدر من در دو جا تشییع شد و کسی باورش نمیشد این حجم از جمعیت به مراسم او بیایند. ۱۳ سال بود که پدرم را با نام «پدر» صدا نکردم بلکه به او آقای دری میگفتم چراکه در این مدت با هم همکار بودیم. او حتی در آخرین لحظات عمرش هم درباره کارها صحبت میکرد.
پدرم فیلمنامهای درباره جنگ داشت، اما به دلیل اینکه برخی نمیخواستند او فیلمی درباره جنگ بسازد این فیلمنامه ۲۰ سال خاک خورد. نوید دری اظهار کرد: نمیتوانم درباره رابطه پدر و فرزندی صحبت کنم، بیشتر من یک استاد را از دست دادم. بزرگترین ناراحتی من این است که تنها در دوران بیماریاش توانستم نقش فرزندی را ایفا کنم و ۱۲ سال بیشتر با او همکار بودم.