کاشان به عنوان شهر ملی نساجی کشور انتخاب شد؛ چراکه شواهد باستانشناسی حاصل از کاوشهای سیلک و وجود آثار بافت پارچه روی برخی از اشیا مانند سفالینهها، نشاندهنده وجود این صنعت در هزاره چهارم پیش از میلاد در کاشان است. اوج شکوفایی صنایع در کاشان هم به دوره صفویه بهخصوص به زمان شاه عباس اول برمیگردد که بافت انواع پارچههای حریر، ابریشم و زربفت به اوج خود رسیده بود. حالا این پیشینه و البته فعالیت کنونی کارگاههای فعال شهرستان در این زمینه دلیلی شده است تا مسئولان، کاشان را به عنوان شهر ملی نساجی سنتی کشور انتخاب کنند.
فعالیت نساجیهای کاشان در طول تاریخ زبانزد خاص و عام بوده است و منسوجات نساجی در این منطقه از کشور از محبوبیت خاصی برخوردار بوده است. در این خصوص نماینده کاشان در مجلس شورای اسلامی میگوید: «کاشان سابقه بسیار زیادی در عرصه نساجی دارد، بهخصوص در بعضی از سفرنامههایی که جهانگردان ثبت کردهاند نشان میدهد تقریباً ۱۰ درصد ماشینآلات نساجی آن زمان در منطقه کاشان قدیم و در مسیر جاده ابریشم بوده است که دستبافتههای ابریشمی، پنبهای و انواع دیگر را شامل میشده است.» سید جواد ساداتینژاد میافزاید: «حتی در فامیلی مردم کاشان هم اگر توجه کنید، خیلی از اسامی برمیگردد به همین بافتههایی که در این منطقه بوده است و شامل نامهای خانوادگی شربافی، زریبافی، قطنیبافی و... میشود که تنوع آن به حدود ۴۰ فامیلی مرتبط با دستبافتههای گذشته در کاشان است.» در حال حاضر با توجه به تنوع فامیلیهای وابسته به صنایع متعدد نساجی در منطقه کاشان، بعضی از این صنایع فراموش شده است که باید آنها را دوباره احیا کرد. وی ادامه میدهد: «در گذشته سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حوزه فرش، شهر تبریز را انتخاب کرد و امسال هم بحث تعیین شهر ملی نساجی مطرح بود که در ادامه آن قرار است شهر بینالمللی نساجی در کشور انتخاب شود.»
کاشان بالاترین آمار نشان ملی نساجی را دارد
در این میان ۱۰ شهر که عمدهشان هم مرکز استان بودند متقاضی دریافت عنوان شهر ملی نساجی شدند و در این زمینه کمیته داوری شکل گرفت. شورای عالی صنایعدستی متولی انتخاب آن بود و این نماینده مجلس بیان میکند: «ما در آن جلسه دفاع کردیم و بر اساس شاخصههایی مثل صادرات محصولات نساجی، فعالیت ثمنها و بخشهای خصوصی، نشانهای ملی و بینالمللی و یونسکو که در این شهر کسب شده و فعالیتهای آموزشی که انجام شده است، کاشان به عنوان شهر ملی نساجی تعیین شد.» ساداتینژاد تصریح میکند: «در حوزه نساجی، کاشان شهری است که در نشانهای ملی و بینالمللی ثبت شده و تقریباً بالاترین آمار را به عنوان یک شهرستان دارد و در کل، بین استانهای کشور هم در رتبه سوم هستیم یعنی بعد از دو استان کشور تعداد نشانهای ما بالاتر بوده است و این نشان میدهد که فعالیت فوقالعادهای در این حوزه در حال انجام است و امیدواریم در سال آینده نیز عنوان شهر بینالمللی نساجی را بهدست آوریم.»
وی ادامه میدهد: «زحمت اینکه کاشان شهر ملی نساجی شده است را دیگران در گذشته و تاریخ ما کشیدهاند و ما تنها سعی کردهایم که این تابلو را حفظ کنیم لذا انتظاری که از سازمان میراث فرهنگی و شهرداری داریم این است که بتوانند قدرتمندانه در این عرصه فعالیت کنند تا آنچه پیشینیان ما و معاصرین ما زحمت کشیدند را حداقل بتوانیم حفظ کنیم.»
ارتباط مستقیم نساجی با گردشگری و توریسم
انتخاب شهر کاشان به عنوان شهر ملی نساجی کشور میتواند زمینهساز فعالیتهای متعدد گردشگری باشد و توریستها را به این منطقه از کشور جذب کند. در این خصوص نماینده مردم کاشان در مجلس با تأیید مطالب فوق میگوید: «کاشان شهری است که بخشی از اقتصاد آن به حوزه توریسم و گردشگری برمیگردد، وقتی این اتفاق رخ میدهد که کاشان به عنوان شهر ملی نساجی انتخاب شود این برای هدف گردشگری حائز اهمیت است. یعنی کسانی که میخواهند مقصدی را برای سفر انتخاب کنند، با استفاده از اطلاعاتی که میگیرند، کاشان را هم به عنوان هدف انتخاب میکنند.»
ساداتینژاد تصریح میکند: «الان در حوزه گردشگری دوره رقابت است یعنی حتی شهرهایی که قبلاً در حوزه گردشگری جایگاهی نداشتند هم امروز بعضاً خودشان را تا نزدیک جایگاه کاشان بالا کشیدهاند و در جذب گردشگر با این شهر تاریخی رقابت میکنند.» چراکه حوزه گردشگری همانطور که مسئولان بالارتبه میراث فرهنگی عنوان میکنند، از حوزههای درآمدزا و اقتصادی است؛ حوزهای که با تکیه بر تاریخ منطقه، همت و توان روستاییان میتواند زمینهساز توسعه منطقه شود.
وی ادامه میدهد: «در حال حاضر هم کم یا زیاد شدن گردشگر در مقاصد گردشگری به دلیل همین وجود شرایط رقابتی زیاد و وجود مکانهای زیادی است که میتواند مورد بازدید گردشگران قرار بگیرد؛ لذا اینگونه اتفاقات و نشانههای بزرگ ملی و بینالمللی به افراد کمک میکند تا ما را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کنند.» بنابراین این اتفاق میتواند در حوزه اقتصاد منطقه کاشان مفید و مؤثر باشد.
گفتنی است که در حال حاضر هفت رشته نساجی سنتی در کاشان مشغول به کار است که از جمله آن میتوان به رشتههای شربافی، زریبافی، مخملبافی، زیلوبافی و گلیمبافی اشاره کرد و شهرستان کاشان استادکارانی را دارد که در رشتههای مختلف دارای نشان ملی و نشان اصالت یونسکو هستند و در کنار نساجی، بیش از ۵۰ رشته صنایعدستی در کاشان فعال است و انتخاب شهر ملی نساجی باعث زمینهسازی نامزدی شهر جهانی نساجی سنتی برای کاشان شده است؛ اتفاقی که با برنامهریزی و حمایت از فعالان این رشته دور از دسترس نخواهد بود.