موشک‌های هایپر سونیک که جزو جدیدترین توانمندی‌های دفاعی در دنیا محسوب می‌شوند، یکی از قابلیت‌هایی است که صنایع نظامی ایران می‌توانند به سرعت به سمت دستیابی به آن حرکت کنند.
جمهوری اسلامی ایران یکی از کشور‌هایی بوده است که تاکنون تلاش فراوانی برای خودکفایی دفاعی خود در مقابل تهاجم بیگانگان انجام داده و شاید در این باره جزو قدرت‌هایی است که در دنیا بی‌نظیر است.
ایران با توانمندی درون‌زا در حوزه دفاعی توانسته در مقابل بسیاری از فشار‌ها مقاومت کرده و در حوزه‌هایی با فناوری بالا به خودکفایی بالایی دست پیدا کند. از یکی از مهم‌ترین مظاهر این دستاورد‌ها می‌توان به توسعه موشک‌های بالستیک اشاره کرد. هم اکنون ایران توانسته است، در حوزه موشک‌های بالستیک به قدرتی قابل توجه در دنیا تبدیل شود، به گونه‌ای که غرب یکی از مهم‌ترین شروط برداشتن تحریم‌های غیر هسته‌ای را مذاکره بر سر موشک‌های بالستیک می‌داند. از سوی دیگر غرب به دنبال این است که با توسعه شبکه‌های دفاع ضد موشکی به دنبال مقابله با این توان داخلی ایران باشد.
ایران تلاش کرده است با محدود کردن برد موشک‌های خود سوءظن‌ها در این باره را از بین ببرد، اما در عین حال تلاش فراوانی برای افزایش دقت موشک‌های خود به خرج داده است. با این حال به نظر می‌رسد ایران باید به فناوری‌های جدید دفاعی در دنیا در این حوزه که موجب نگرانی امریکا نیز شده بی‌تفاوت نباشد. یکی از این فناوری‌ها توانمندی موشک‌های هایپر سونیک است؛ سیستمی که مایک پنس معاون رئیس‌جمهور امریکا در مراسم اعلام رسمی آغاز روند تشکیل نیروی فضایی ارتش ایالات متحده از آن به عنوان ششمین شاخه نیرو‌های مسلح این کشور به یکی از تهدیدات مهم علیه برتری نظامی امریکا در جهان اشاره کرد. جالب این است که تلاش برای به دست آوردن این فناوری آنچنان بالاست که شبکه‌های جاسوسی در دنیا نیز به دنبال کسب این فناوری‌اند، اما سؤال این است که فناوری موشک‌های هایپر سونیک چیست که این گونه باعث نگرانی امریکایی‌ها شده است و باید مورد توجه نیرو‌های مسلح ایران قرار گیرد.
موشک‌های هایپر سونیک چه امتیازاتی دارند
اولین ویژگی موشک‌های هایپر سونیک قابلیت حرکت آن‌ها با سرعت بالای پنج تا هفت برابر سرعت صوت است، البته در این میان نباید موشک‌های بالستیک را فراموش کرد که می‌توانند به سرعت بسیار بالا دست پیدا کنند. به عنوان مثال موشک‌های بالستیک زیر دریایی پرتاب ترایندت و بولاوا با قابلیت حمل چندین کلاهک در فاز نهایی حمله می‌توانند به سرعت ۲۵ ماخ برسند، با این حال قابلیت مانور و حرکت این موشک‌ها به دلیل سرعت بالا بسیار محدود و مسیر آن‌ها کاملاً قابل پیش بینی است. از سوی دیگر به دلیل ارتفاع بالای پرواز این موشک‌ها تا صد‌ها کیلومتر بالای جو امکان شناسایی آن‌ها به وسیله رادار‌های برد بلند پیش اخطار از هزاران کیلومتر دورتر امکانپذیر است و انجام اقدامات تدافعی از جمله پرتاب موشک‌های ضد موشک از جمله تاد و پاتریوت کاملاً فراهم می‌شود.
موشک‌های هایپر سونیک با قابلیت حرکت در ارتفاعات پایین‌تر، سیستم‌های پدافندی را به سرعت غافلگیر کرده و به راحتی می‌توانند با مانور‌های سنگین هرگونه واکنش دفاعی را خنثی کنند. طبق برآورد‌های نیروی هوایی امریکا فرصت زمان واکنش در مقابل یک موشک بالستیک در برد ۳ هزار کیلومتری نزدیک به ۱۲دقیقه است، اما در مقابل یک موشک هایپر سونیک این زمان تنها به شش دقیقه کاهش می‌یابد.
از سوی دیگر برای مقابله با این موشک‌ها نیاز به توسعه نسل جدیدی از موشک‌های پدافندی است که تاکنون پیش‌بینی‌های لازم برای آن صورت نگرفته است. قدرت تخریبی کلاهک‌های فوق به دلیل سرعت فوق العاده بالا به شدت ویرانگر است.
روس‌ها، امریکایی‌ها و چینی‌ها چه می‌کنند
از جمله کشور‌هایی که هم اکنون در این حوزه در لبه جلویی این فناوری قرار دارند، می‌توان به روسیه، چین و امریکا اشاره کرد. روسیه اولین کشوری است که یک موشک هایپر سونیک را به صورت عملی توسعه داده و وارد خدمت کرده است. موشک کینژال که نام آن برگرفته از یک خنجر قدیمی گرجی است توان رسیدن به سرعت هفت ماخ را با استفاده از سوخت جامد دارد.
این سامانه بر اساس موشک میان‌برد اسکندر ساخته شده؛ موشکی که در حقیقت یک پرتابه بالستیک سوخت جامد است که توانمندی رسیدن به برد ۷۰۰ کیلومتر دارد، اما موشک کینژال با استفاده از سوخت جامد می‌تواند مسافتی نزدیک به ۲۰۰۰ کیلومتر را طی کند.
در صورتی که یک سامانه پدافندی قصد رویارویی با این موشک را داشته باشد، با توجه به سرعت و قدرت مانور آن تنها نزدیک به سه دقیقه از لحظه کشف آن برای انهدام این موشک زمان خواهد داشت. این موشک به خصوص برای هدف قرار دادن مجموعه‌های پدافندی و به خصوص پایگاه‌های دریایی دشمن به شدت مؤثر است.
ایالات متحده امریکا پیشروترین کشور در این حوزه و انجام تحقیقات توسعه یافته است. با این وجود هنوز این تحقیقات به ارائه یک محصول قابل کاربرد در نیروی هوایی امریکا منجر نشده است، البته با وجود موفقیت‌های اولیه این موشک تاکنون تصمیمی برای وارد شدن این نوع موشک‌ها به خدمت گرفته نشده است. این در حالی است که در لوایح دفاعی سالانه امریکا بودجه جداگانه‌ای برای توسعه سلاحی که بتواند در عرض نیم ساعت هر نقطه‌ای در دنیا را مورد هدف قرار دهد، دیده شده است.
چین نیز یکی از کشور‌هایی است که به صورت جدی توسعه این موشک‌ها را دنبال می‌کند، البته هنوز هیچ اطلاعات خاصی از سوی چین به صورت رسمی درباره توسعه این گونه سلاح‌ها منتشر نشده، اما با این حال طبق اخبار تأییده نشده این کشور گونه جدیدی از سلاح فوق را با نام WU- ۱۴ توسعه داده است.
این سلاح با استفاده از یک موشک بالستیک دی. اف- ۳۱ و دی. اف- ۴۱ قابلیت پرتاب دارد. به نظر می‌رسد اولین آزمایش این سلاح در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اما با این وجود هیچ نشانه‌ای برای ورود این سلاح به خدمت مشاهده نشده است. در این میان تلاش‌های چین به شدت زیر نظر ایالات متحده امریکا قرار دارد و سخنان مایک پنس در مراسم تشکیل نیروی فضایی امریکا این امر را ثابت کرد مقابله با تلاش‌های چین و روسیه در رأس فعالیت‌های امریکا قرار دارد.
موشک‌های هایپرسونیک اولویت بعدی صنایع نظامی ایران
در خصوص پیشرفت نظامی در عرصه موشکی کشور خودمان نیز باید گفت که اگرچه تاکنون برنامه خاصی در این باره منتشر نشده است، اما پس از انقلاب اسلامی ایران و با همت دانشمندان نخبه ایرانی تلاش‌های متعددی برای توسعه سلاح‌ها و موشک‌های کروز ضدکشتی انجام شده که توانسته برد آنان را تا ۲۰۰۰ کیلومتر افزایش دهد، با این وجود تلاش‌های ایران عمدتاً مبتنی برای توسعه موشک‌های کروز با سرعت زیر دو ماخ است. در این میان برخی از زیرساخت‌های صنعتی و دانشگاهی در کشورمان توانمندی‌های ویژه‌ای را برای توسعه این فناوری موشکی ایجاد کرده است، به عنوان مثال تأسیسات مستقر در دانشگاه تهران این اجازه را به متخصصان ایرانی می‌دهد که بتوانند حرکت پرتابه‌هایی با سرعت نزدیک به هشت ماخ را شناسایی کنند و از سوی دیگر ایران از تجارب فراوانی برای توسعه سوخت موشک‌های جامد برخوردار شده است.
هم اکنون ایران توانسته است، موشک‌های بالستیک با سوخت جامد را توسعه دهد که فناوری پیشرفته‌ای در سطح جهانی محسوب می‌شود. این تجربه‌ها به خوبی می‌تواند در خدمت توانمندی کشور قرار بگیرد. نکته مهم این است که هم اکنون هیچ تفاهمنامه بین‌المللی در دنیا موجب محدود شدن این فناوری نمی‌شود.
این چشم‌انداز زمانی برای ایران جالب‌تر می‌شود که بدانیم سیستم‌های دفاع ضدموشکی آسیب‌پذیری بالایی در مقابل این نوع سیستم‌های تسلیحاتی دارند و رقبای ایران در مقابل چنین سیستم‌هایی بی‌دفاع هستند.
