توقف پروازهای ایرلاینهای اروپایی به تهران تحت تأثیر تحریمهای امریکایی فرصت را برای ایرلاینهای ایرانی جهت خدمات رسانی بیشتر فراهم میآورد با این شرط که صنعت هوایی مسیر صحیحی را برای توسعه در پیش گیرد.
درست 29 فروردين سال 95 بود كه هواپيماي شركت ايرفرانس پس از هشت سال توقف پروازها به مقصد ايران بار ديگر در تهران فرود آمد؛ همزمان با تب و تاب شركتهاي مختلف در خصوص برجام بود که پس از ايرفرانس، كي ال ام هلند و بريتيش ايرويز انگلستان هم براي دور نماندن از بازار پسابرجام در شهريور ماه سال 95 پروازهايشان به ايران را از سر گرفتند. جالب آنجا بود كه در همان دوران مديران وزارت راه و شهرسازي خبرنگاران را به باند فرودگاه امام خميني بردند تا با سر و صداي بسيار بازگشت اين شركتهاي هواپيمايي را يكي از دستاوردهاي برجام معرفي كنند. آن روزها ماشينهاي آتشنشاني مستقر در فرودگاه، به يمن قدم اين ايرلاينها و خوشامدگويي به آنها، مطابق يك سنت هوانوردي روي اين هواپيماها آب پاشيدند و پس از آن مديران وزارت راه به سرنشينان اين پروازها، دستههاي گل تقديم ميكردند. در آن روزها هيچيك از مديران ايرفرانس، كي ال ام و بريتيش ايرويز هرگز عنوان نكردند كه چرا پروازهاي خود به تهران را هشت سال قطع كردند،اما همه ميدانستند كه اين اقدام ارتباط مستقيمي با تحريمهاي غيرانساني عليه برنامه هستهاي ايران دارد.
توقف كامل پرواز شركتهاي اروپايي
حالا پس از گذشت نزديك به دو سال و نيم از اين اتفاق و در حالي كه ايالاتمتحده رسماً از توافق برجام خارج شده و تحريمهاي مختلفي را عليه كشورمان وضع كردهاست، اين سه ايرلاين در يك اقدام هماهنگ از توقف كامل پروازهاي خود به تهران از اول مهرماه سال جاري سخن ميگويند.
بر اين اساس، روز پنجشنبه شركت هواپيمايي بريتيش ايرويز (British airways) انگلستان، شركت فرانسوي ايرفرانس (Air France) و شركت هلندي كي ال ام (KLM) اعلام كردند كه فعاليت و پروازهاي خود را در ايران تحتتأثير نداشتن صرفه و توجيه اقتصادي متوقف كردهاند و به حالت تعليق درخواهند آورد. شركت بريتيش ايرويز ضمن عرض پوزش از آن دسته از مسافراني كه بليت پرواز لندن – تهران را تهيه و خريداري كرده بودند، اعلام كردهاست كه آخرين پرواز از لندن به تهران در روز ۲۲ سپتامبر (۳۱ شهريور) انجام خواهد شد و آخرين پرواز از تهران به مقصد لندن نيز روز بعد از آن يعني ۲۳ سپتامبر صورت خواهد گرفت. اين شركت توضيحات بيشتري در خصوص نداشتن صرفه و توجيه اقتصادي در پروازهاي به مبدأ يا مقصد ايران نداده است. اين در حالياست كه دو شركت هواپيمايي ديگر يعني شركت فرانسوي ايرفرانس و ايرلاين هلندي كي ال ام نيز اعلام كردهاند كه پروازهاي خود را به ايران به علت نداشتن توجيه اقتصادي به حالت تعليق درخواهند آورد. شركت هواپيمايي كي ال ام هلند در توييتر خود پاسخ داده است كه تمامي پروازهاي اين ايرلاين به تهران از تاريخ ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۱۸ ميلادي متوقف خواهد شد و بليت مسافراني كه از اين تاريخ به بعد قصد سفر داشتهاند، به صورت رايگان به ساير ايرلاينهاي فعال در ايران منتقل خواهد شد. در غير اين صورت، آنها ميتوانند تمامي پول خود را از كي ال ام باز پس بگيرند. توجيه اين شركت براي اقدامش «نداشتن بازدهي اقتصادي» پروازها بين پاريس و تهران است.
ادعايي واهي
طرح عنوان «نبود توجيه اقتصادي» توسط اين ايرلاينها، براي توقف پروازهايش به تهران در حالي است كه مطالعات ايرفرانس كه در زمان از سرگيري پروازهايش به تهران منتشر شد، نشان ميداد كه با توجه به افزايش تقاضاي گردشگران فرانسوي براي سفر به ايران، خط پروازي پاريس- تهران از مسيرهاي «پرسود» اين شركت هواپيمايي خواهد بود. همچنين مسئولان «اتحاديه كارفرمايان» فرانسه موسوم به مدف (Medef)، نيز بازگشايي اين خط را يك «نياز» خوانده بودند. در همين حال، اين نكته را نيز نبايد فراموش كرد كه كاهش شديد ارزش پول ملي، اين روزها ايران را به بهشت توريستهاي غربي تبديل كردهاست؛بهشتي كه با فرهنگي غني و جاذبههاي شگرف و فراوان، حالا ارزانترين مقصد توريستي در دنيا محسوب ميشود و اروپاييها ترجيح ميدهند تعطيلات خود را به ارزانترين شكل ممكن در زير آفتاب درخشان ايران و در كنار بناهاي تاريخي يك فرهنگ كهن بگذرانند. از اين رو مشخص است كه «نبود توجيه اقتصادي» تنها يك بهانه واهي براي قطع همكاري با ايران است و بار ديگر بايد، نقش امريكا و تحريمهاي ناجوانمردانهاش را در اين خصوص پر رنگ ببينيم.
فرصتي ناب براي ايران
در همين حال توقف پروازهاي ايرلاينهاي اروپايي به تهران را نبايد تنها از بعد منفي آن نظاره كرد؛چراكه خروج اين شركتها از حوزه رقابت با ايران ميتواند فرصت مناسبي را براي ايرلاينهاي ايراني فراهم كند تا مسافران اين كمپانيها را به سمت خود بكشانند. هم اكنون شركت ايران اير سه پرواز هفتگي به مقصد لندن دارد. همچنين ايران اير و ماهان چندين پرواز در هفته ميان تهران – پاريس انجام ميدهند و خط هوايي ميان تهران تا آمستردام نيز توسط شركت ايران اير برقرار است. بنابراين به نظر ميرسد اين يك موقعيت بسيار جذاب است تا ايرلاينهاي ايراني با اتخاد يك برنامه دقيق تبليغاتي بتوانند پولهاي توريستهاي ثروتمند اروپايي را به چرخه اقتصادي كشور وارد كنند و از همين مسير نيز مانع خروج ارز توسط گردشگران ايراني شوند.