بودجه ۱۰۰ میلیون دلاری برای مقابله با گرد و غبار در خوزستان تأمین شده است، ولی آیا این بودجه میتواند مشکل گرد و غبار را حل کند؟ محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیسجمهور با اعلام خبر تخصیص این اعتبار گفته است که با برنامهریزی میتوان گرد و غبار را ریشهکن کرد.
این در حالی است که به گفته غالب کارشناسان، گرد و غبار هم شبیه گرمایش جهانی و تغییر اقلیم، جزو لاینفک اکوسیستم منطقه است و نباید به فکر از بین بردن گرد و غبار باشیم! بلکه باید تا آنجا که امکان دارد گرد و غبار را کمکرده و از اثرات مخرب آن بکاهیم.
ناصر کرمی، اقلیمشناس و استاد دانشگاه علم و فناوری نروژ، چندی پیش در صفحه شخصی خود نوشت: «ریزگرد، سرنوشت محتوم و گریزناپذیر هلال خصیب، از سوریه تا خوزستان. در اقلیم خاورمیانه به انطباق باید فکر کرد.» براساس بررسیهای کارشناسان محیطزیست از ۲۸مرکز تولید گرد و غبار چهار مرکز در جنوب خوزستان و ۲۴ مرکز در خارج از کشور قرار دارد، البته چهار کانون تولید گرد و غبار در داخل ایران چندین برابر کانونهای خارجی تولید گرد و غبار دارند. در دولت دهم و در زمان ریاست محمدیزاده در سازمان محیطزیست، مجلس ۱۰۰ میلیارد تومان برای مقابله با گرد و غبار در اختیار سازمان حفاظت محیطزیست قرار داد که عایدی خاصی نداشت. در واقع سازمان محیطزیست، عملیات اجرایی انجام نمیدهد، معلوم نیست سازمان محیطزیست با کدام توان اجرایی و علمی قرار است، بودجههای ارزی اختصاص داده شده سالهای اخیر و نیز بودجه ارزی برای بیابانزدایی را به درستی عملیاتی کند. باید از مسئولان پرسید، چه کسی قرار است به کارهای سازمان محیطزیست نظارت کند؟ این سازمان قرار بود ناظر باشد نه اینکه در نقش مجری ظاهر شود و پول خرج کند و عدهای هم برای دریافت این بودجه در صف سازمان حفاظت محیطزیست به انتظار بنشینند! کانونهای تولید گردوغبار هم یکسان نیستند، رودخانهها و تالابهایی که خشک شدهاند؛ مناطقی که به دلیل خشکسالی شدید و افزایش دما پوشش ناچیز گیاهیشان را از دست دادهاند؛ زمینهای کشاورزی که به دلیل زراعت نادرست تبدیل به کانون گرد و غبار شدهاند؛ همچنین مراتع تخریبشده به دلیل فشار بیش از حد چرای دام هر کدام میتوانند کانون و مولد گرد و غبار در کشور باشند.
بنابراین نمیتوان یک نسخه واحد برای انواع کانونهای گرد و غبار داشته باشیم و باید در زمینهای کشاورزی به نحوه مصرف آب و کشت توجه شود، برای حل معضل گرد و غبار از تالابها باید به فکر تأمین حقابه باشیم، در مراتع باید جلوی چرای بیش از حد دام گرفته شود.
اولین و شاید مهمترین عامل انسانی بروز گرد و خاک در ایران و البته در خاورمیانه و شمال آفریقا، مدیریت غلط آب در این منطقه است.
منطقهای که زمانی نام هلال حاصلخیز را یدک میکشید امروزه یکی از خشکترین مناطق جهان است که به باور دانشمندان و اقلیم شناسان، بدترین تأثیر را از تغییرات اقلیم به ارث برده است.