دولت چین برای سومین بار، البته این مرتبه از مجاری وزارت خارجه چین اعلام کرد که به تحریمهای امریکا علیه ایران پایبند نخواهد ماند. ارزیابی دولت امریکا که دو مقام امریکایی آن را فاش کردهاند نشان میدهد که امریکا در بهترین حالت قادر خواهد بود یک میلیون بشکه از صادرات ۱ /۲ تا ۲/۲ میلیون بشکهای نفت ایران بکاهد. این بدان معنی است که دولت ترامپ قادر به عملی کردن سیاست «صفر کردن صادرات نفت ایران» نخواهد بود.
به گزارش «جوان»، وزارت خارجه چین جمعه شب با صدور بیانیهای اعلام کرد که مناسبات تجاری و انرژی ایران و چین، به منافع هیچ کشور دیگری لطمه نمیزند و به همین دلیل با تحریمهای امریکا مخالف است. بیانیه وزارت خارجه چین پاسخی به توئیت سه شنبه قبل دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا است که نوشته بود: ««هر کس با ایران معامله کند، نمیتواند با امریکا معامله کند.»پکن که بر اساس برخی آمارها حدود ۶۵۰ هزار بشکه، یعنی حدود ۷ درصد از واردات نفت خود را از ایران وارد میکند و بر اساس برخی آمار دیگر، روزانه بیش از ۷۰۰ هزار بشکه نفت از ایران میخرد، گفته که روابط ایران و چین در زمینه تجاری و انرژی، «مناسب، عادلانه و قانونی» بوده و «مدتهاست که چین و ایران همکاریهای آزاد، شفاف و عادی در حوزه بازرگانی، تجارت و انرژی دارند» و به همین دلیل حاضر نیست که تحریمهای امریکا علیه ایران را اجرا کند: «این (تجارت) هیچ یک از قطعنامههای شورای امنیت یا تعهدات بینالمللی چین را نقض نمیکند و به منافع هیچ کشور دیگری هم صدمه نمیزند و به همین دلیل باید به آن احترام گذاشت و از آن حمایت کرد.» در حالی که بر اساس آمار سال ۲۰۱۷، کل ارزش مبادلات تجاری ایران چین،
۱۸/ ۳۷ میلیارد دلار بوده که در مقایسه با سال ۲۰۱۶ حدود ۱۹ درصد افزایش یافته، گائو فنگ سخنگوی وزارت بازرگانی چین گفته که میزان مبادلات تجاری تهران و پکن در شش ماه نخست سال ۲۰۱۸، به رقم ۱۷ میلیارد دلار رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، ۱/ ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
اوباما با اروپا، ترامپ بدون اروپا
وزارت بازرگانی چین نیز هفته قبل اعلام کرده بود که به رغم تحریمهای امریکا به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد. هرچند وزارت بارزگانی چین تأکید کرده که ممکن است میزان خرید نفت را افزایش ندهد، ولی چیزی از هم از واردات نفت خود از ایران که رقم آن در حال حاضر به ۱۵ میلیارد دلار میرسد نخواهد کاست. علاوه بر چین، دولت هند نیز که روزانه حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد میکند، هرچند در لفافه، گفته که به خرید نفت از ایران، اگر چه در سطحی پایینتر ادامه خواهد داد. کره جنوبی با بیش از ۳۱۳ هزار بشکه و ترکیه با ۱۶۵ هزار بشکه، از دیگر خریداران بزرگ نفت از ایران هستند. در حالی که کرهایها به مذاکرات با امریکا برای واردات نفت از ایران ادامه میدهند، دولت ترکیه که این روزها وارد یک جنگ تجاری تمام عیار با امریکا شده، به صراحت گفته که به تجارت با ایران ادامه خواهد داد. تحت چنین شرایطی، برآوردهای غیر رسمی دولت امریکا این است که در بهترین حالت قادر خواهد بود یک میلیون بشکه از صادرات نفت ایران بکاهد. بر اساس گزارشی که بلومبرگ دیروز منتشر کرد، کل صادرات نفت ایران حدود ۱ /۲ میلیون بشکه در روز است که به گفته منابع مطلع از تحریمهای نفتی دولت امریکا علیه ایران، با شروع تحریم صادرات نفت ایران در نوامبر ۲۰۱۸ (آبان ۲۰۱۸)، دولت ترامپ قادر خواهد بود بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه از صادرات نفت ایران بکاهد. هرچند بلومبرگ این میزان کاهش صادرات نفت ایران را «قابلتوجه» ارزیابی کرده، ولی این بدان معنی است که دولت ترامپ در شرایط کنونی قادر به سیاست اعلانی «صفر کردن صادرات نفت ایران» نخواهد بود. بلومبرگ نوشته است: «برآورد اعلام نشده دولت (ترامپ) با پیشبینی تحلیلگران یکسان است. وقتی که در دوران دولت باراک اوباما، قبل از توافق هستهای با ایران، تحریمها در نقطه اج خود بود، چیزی حدود ۲ /۱ میلیون بشکه نفت ایران از بازار حذف شد، ولی آنها (تحلیلگران) متذکر میشوند که دولت اوباما این میزان کاهش صادرات نفت ایران را در طول زمان و با کمک متحدین اروپایی خود به دست آورد، متحدینی که حالا با تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هستهای و اجرای مجدد تحریمهای ایران مخالفند.»
جبران قیمت
دولت امریکا امیدوار است با تشدید تحریمهای نفتی، درآمدهای ایران را که اکثراً بر صادرات نفت و میعانات گازی استوار است، کاهش دهد. در حالی که بیشتر تحلیلگران میگویند که سیاست دولت ترامپ، وارد کردن ایران به یک دور مذاکرات جدید و دستیابی به یک توافق جدی است، «ناتالی توچی»، مشاور فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم گفت که «هدف دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا از پیشنهاد دیدار با ایران رسیدن به توافق جدید با ایران نیست، بلکه وادار کردن ایران به تسلیم است.»
صرفنظر از اینکه دولت امریکا کدام گزینه را انتخاب کند، کارشناسان میگویند که متغیرهای دیگری هم وجود دارد که به رغم کاهش درآمدهای نفتی ایران طی ماههای آینده، شرایط را برای تصمیمگیران در تهران ناممکن نمیکند. «فاکسنیوز» بامداد دیروز به نقل از سه مقام امریکایی گزارش کرد که ایران در جریان رزمایش هفته قبل خود در خلیج فارس، موشک ضدناو در خلیج فارس آزمایش کرده و در واقع بستن تنگه هرمز را یک بار تمرین کرده است. کارشناسان میگویند که حتی در حالتی که صادرات نفت ایران بر اساس سناریوی دولت امریکا کاهش یابد، تهران قادر خواهد بود بخش قابلتوجهی از درآمدهای نفتی خود را از محل افزاش قیمت نفت جبران کند. دونالد ترامپ، چند هفته قبل گفته بود وضعیت بازار جهانی انرژی، شرایط اقتصاد جهانی، افزایش تولید نفت بعضی کشورها و مازاد تولید در جهان او را به این جمعبندی رسانده که کاهش چشمگیر فروش نفت ایران در بازارهای جهانی امکانپذیر است، ولی فرانسیسکو بلانش، رئیس بخش تحقیقات کالایی بانک امریکا مریل لینچ در این باره میگوید: «اگر بخشی از پیامهایی که از وزارت امور خارجه امریکا مخابره میشود محقق شود، ممکن است با ریسک افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی قیمت نفت مواجه شویم.» او هشدار داده است: «اگر دولت امریکا بتواند صادرات نفت ایران را به صفر برساند، احتمالاً شاهد افزایش خیلی عظیمی در قیمت نفت خواهد بود.»دیگران درباره اثر کاهش صادرات نفت ایران بر بر بازار امریکا نیز هشدار دادهاند. اواخر تیر ماه ۱۳۹۷ فشار امریکا به ژاپن برای مجبور کردن این کشور به متوقف کردن واردات نفت از ایران باعث شد، متوسط قیمت بنزین در پمپ بنزینهای ژاپن به بالاترین میزان در سه سال و نیم گذشته برسد. ناظران درباره تکرار این سناریو در داخل امریکا نیز هشدار دادهاند. رویترز طی گزارشی نوشته است: کاخ سفید یا باید صادرات نفت ایران را به صفر برساند یا اینکه قیمت بنزین را در امریکا متعادل سازد. انجام هر دو کار بهصورت همزمان امکانپذیر نخواهد بود.