سومین نشست مشترک ظریف با اعضای اتاق بازرگانی ایران در همایش مشترک سفرای جمهوری اسلامی با فعالان بخش خصوصی رقم خورد، ظریف در این نشست بر دو نکته تأکید کرد و گفت: از یک سو نباید پل حل اختلاف بین اروپا و امریکا باشیم و از سوی دیگر باید با اعتیاد به تحریم امریکا مقابله کرد. رئیس اتاق بازرگانی نیز پیشنهاد تشکیل کمیته مشترک اتاق ایران و وزارت خارجه را داد.
اما آنطور که از فحوای سخنان وزیر بر میآمد، ظاهراً به دنبال وعده اروپاییها در افزایش مراودات تجاری و اقتصادی با شرکتهای کوچک اروپایی است که باید و حتماً توسط بخش خصوصی واقعی انجام گیرد. به علاوه وی تلاش کرد این موضوع را تبیین کند که نباید استراتژی یا با ما یا با آنها را دنبال کرد، هر چند که اجماع جهانی پشت سر تحریمهای امریکایی نیست.
امریکای معتاد به تحریم
وزیر امور خارجه گفت: امریکا معتاد به تحریم است و بیشترین تحریمها را در تاریخ علیه بیشترین کشورها داشتهاند که همین اعتیاد در زمان اوباما هم مانع از این میشد که با ما همکاری کنند و بیشتر به فکر حفظ تحریمهایی که با برجام لغو نمیشدند، بودند.
محمدجواد ظریف با اشاره به سابقه سالهای ۸۴ و ۸۵ که ما پل حل اختلافات امریکا و اروپا بودیم، گفت: من خام نیستم که فکر کنم ما میتوانیم بین امریکا و اروپا درگیری ایجاد کنیم؛ معتقدم یک شکاف بین امریکا و اروپا وجود دارد، ولی نباید پل حل اختلاف بین اروپا و امریکا باشیم. رئیس دستگاه دیپلماسی کشور با بیان اینکه روند کنونی دولت امریکا، روند خطرناکی است، اظهار داشت: اروپا، آفریقا و امریکای لاتین به این نتیجه رسیدهاند که روند کنونی دولت امریکا، روند خطرناکی است و برابر آن مقاومت دارند. وزیر امور خارجه تصریح کرد: نباید دنیا را مجبور کنیم که بین ما و فشار اقتصادی یکی را انتخاب کند؛ هرچند ما از امکانات ویژهای که وجود دارد، استفاده میکنیم.
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد که سفرا و رؤسای نمایندگیهای خارج از کشور موظف هستند به بازرگانان و بخش خصوصی جهت افزایش صادرات غیرنفتی و محصولات پتروشیمی کمک کنند که این نه یک لطف بلکه وظیفه است. ظریف با بیان اینکه هر چند مسیر برای ارتقا و توسعه بخش اقتصادی به ویژه بخش خصوصی بسیار دشوار است، ولی شرایط کنونی فرصتهایی را ایجاد کردهاست، گفت: امریکا امروز خود را در انزوا حس میکند و نیازمند فشارهای آشکار سیاسی است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: در گذشته علاوه بر تحریمهای امریکا تحریمهای شورای امنیت اتحادیه اروپا و سایر تحریمها وجود داشت که نهتنها فشار را تشدید میکرد، بلکه چتر مقبولیت جهانی به اقدامات امریکا میداد، اما امروز آنها نهتنها این امکان را ندارند، بلکه کشورها و بنگاههای اقتصادی را مجبور میکنند که بر خلاف قوانین شورای امنیت عمل کنند.
بیانصافی نکنید شرایط را با ۲ سال پیش مقایسه کنید!
وی با بیان اینکه، روند کنونی خطرناک است و میزان مقاومت دنیا بسیار بستگی به این موضوع دارد که ما راههای همکاری را شناسایی کنیم، تأکید کرد: افرادی که با بیانصافی در مورد برجام صحبت میکردند، شرایط امروز را با دوسال قبل مقایسه کنند تا منافع برجام را دریابند، البته هر چند شرایط سختی داریم، اما امروز دنیا در کنار ما است و تمامی قوای کشور تجمیع و متحد شده تا از این برهه خطیر عبور کنیم و نیاز به همکاری بخش خصوصی داریم تا این تهدید را تبدیل به فرصت کنیم. ظریف خاطرنشان کرد: به امریکا نشان میدهیم که باید این اعتیاد را ترک کند، ما کشوری هستیم که به رغم فشار امریکا امنیت داریم، امریکا ۴۰ سال با فشار، تحریم و دروغسازی با ما مقابله میکند، اما هر روز به لطف خدا و همت مردم ایران پیشرفت بیشتری داریم، هرچند سختیهایی را تحمل کردیم، این سربلندی آسان به دست نیامده و بیش از هر زمان دیگری نیاز به همکاری و همراهی دارد.
وی ادامه داد: «قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، از همه کشورها و سازمانهای بینالمللی میخواهد اقداماتی را انجام ندهند که مانع ۲۲۳۱ باشد؛ یعنی امروز وقتی امریکایی به یک فعال بخش خصوصی یا بانک مراجعه میکند، نهتنها نمیتواند بگوید براساس مقررات بینالمللی موظفید با ایران یک برخورد داشته باشید، بلکه مجبور است به آنها فشار وارد کند تا خلاف تعهدات بینالمللی خود اقدام کنند و این برای دنیا بسیار دشوار است.»
وزیر امور خارجه اظهار داشت: دنیا در برابر یک انتخاب قرار گرفته و امروز برای همه دنیا این انتخاب کاملاً آشکار است؛ گر چه برای ما حدود ۴۰ سال گذشته و روشن است که باید بین حیثیت خود و دنبال روی از امریکا (یکی را) انتخاب کنیم.
فرصت فعالان اقتصادی برای همکاری با شرکتهای کوچک و متوسط
ظریف ادامه داد: امکان کار با شرکتهای کوچک و متوسط یک فرصت برای فعالان بخش خصوصی جمهوری اسلامی ایران است که میتواند به پویایی و رشد و نمو بخش خصوصی کمک کند، زیرا طرف اصلی این شرکتها باید بخش خصوصی باشد.
محمدجواد ظریف در یک ماه اخیر سه بار در جمع فعالان اقتصادی حاضر شده است؛ نخست، یکشنبه سوم تیرماه به میان اعضای هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران رفت؛ دوشنبه بیستوپنجم تیرماه نیز در نشست هماندیشی نمایندگان خارجی مقیم ایران و فعالان اقتصادی شرکت کرد و دیروز در نقش فرماندهی سفیران و رئیسان نمایندگی جمهوری اسلامی ایران پا به پارلمان بخش خصوصی گذاشت. اما شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران در این همایش بیشتر به دنبال تبعات تحریمهای پیشرو برای فعالان اقتصادی و بهبود اتاق بازرگانی و وزارت امور خارجه بود. رئیس اتاق بازرگانی ایران وضعیت کنونی اقتصاد کشور از دید بخش خصوصی و همچنین اثرات خروج یکجانبه امریکا از برجام را تشریح کرد و گفت: داد و ستدها در حال انجام است و صادرات نفتی با افت شدید مواجه نمیشود. همچنین تحریم کامل صنایع غیرممکن است، ولی عامل افزایش هزینهها میشود. غلامحسین شافعی افزود: قصد همکاری اتاق بازرگانی ایران و دیپلماسی سیاسی در این برهه حساس از تاریخ کشور و در راستای خنثی کردن توطئههای کشورهای دیگر این است که بتوانیم قدمی برای ادای دین خود به مردم برداریم.
تلاشهای مشترک برای غلبه بر مشکلات
شافعی تصریح کرد: فقط با تلاشهای مشترک است که میتوان بر مشکلات غلبه کرد. صنفیگری در زمانهایی که تحریمها موقعیت ما را نشانه گرفته، جز خسران عواقبی نخواهد داشت. رئیس پارلمان بخش خصوصی اظهار کرد: به نظر میرسد گرههای ایجاد شده در جریان ارتباطات مالی و بانکی ایران با دنیا به سادگی قابل گشایش نباشد، بنابراین باید به فکر روشهایی برای بیاثر کردن تحریمهای مالی امریکا باشیم و از پیمانهای پولی دوجانبه و فضای مالی سایر حسابهای بورس در حدی که بتوان به آنها اعتماد کرد، استفاده کنیم.
صادرات نفتی با افت شدید مواجه نمیشود
وی بیان کرد: در شرایط فعلی اغلب صادرکنندگان ایرانی باید از ارتباطات بانکی محروم باشند، ولی به فروش محصولات خود و داد و ستد ادامه دادهاند؛ بنابراین با توجه به زمانبندی آغاز تحریمها میتوان امیدوار بود برای صادرات نفتی با افت شدید مواجه نشود؛ اگر چه قضاوت اثرات درازمدت تحریمها نیازمند گذر زمان است و هزینههای جانبی آن قابلتوجه خواهد بود. شافعی گفت: اگرچه در سالهای بعد از برجام همکاریهای ارزشمندی بین وزارت امور خارجه و اتاق بازرگانی ایران برقرار بودهاست، ولی تا رسیدن به یک دیپلماسی قوی و کارآمد هنوز فاصله زیادی باقی مانده است. وی تأکید کرد: اقتصاد خارجی باید توسط بخش خصوصی اداره شود، نه در خدمت بنگاهها و شرکتهای دولتی قرار گیرد. وی خطاب به وزیر امور خارجه و سفرای حاضر گفت: هرچند مقوله دیپلماسی اقتصادی تاکنون مغفول مانده و تعداد مذاکرهکنندگان اقتصادی در بخش خصوصی و دولتی کم بودهاست، اما پیشنهاد میشود افرادی تربیت شوند و کمیتهای با حضور مسئولان و کارشناسان اتاق بازرگانی و نمایندگان معاونت دیپلماسی وزارت امور خارجه تشکیل شود تا به این موضوع به طور تخصصی رسیدگی کنند.