مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی از طراحی نخستین نمونه آزمایشگاهی ارز رمزنگاریشده در پژوهشکده پولی و بانکی خبر داد.
پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی این ارز را به سفارش نهادی نساخته از اینرو منتظر یک سفارشدهنده مؤثر در این بخش است.
امیر شکاری تأکید کرده است: در همین مدل آزمایشگاهی به سؤالهایی رسیدهایم که باید در سطح استراتژیک و کلان جواب داده شود. زیرا ممکن است مسئولان کشور بخواهند بخشی از پایه پولی کشور را بر مبنای ارزهای دیجیتال جلو ببرند و این مسئله که پشتوانه ارز دیجیتال ملی چه باید باشد، سؤالی است که مسئولان نظام پولی، بانکی و حتی بازار سرمایه کشور باید جواب آن را بدهند.
این پژوهشگر اقتصادی گفته: هر نظام اقتصادی که در دنیای امروز بخواهد به سمت اقتصاد دیجیتال حرکت کند، چارهای جز شناخت ارزهای رمزنگاریشده و حرکت به سمت آن نخواهد داشت، زیرا هزینههای پول فیزیکی تا چند سال آینده بسیار بالاتر از آن است که بتواند اقتصاد دیجیتال را حمایت کند. وی ادامه داد: از اینرو باید به سمت بهرهگیری از ارزهای دیجیتال که بهمراتب هزینههایی کمتر بهخصوص در بخش نظارتی نیاز دارند در اقتصاد دیجیتال رفت. در همین باره نگاهی داریم به چشمانداز ارزهای دیجیتالی در آینده جهان.
ارز دیجیتال چیست؟
ابتدا رمزنگاری در جنگ جهانی دوم برای انتقال پیام و فرمانهای نظامی مورد استفاده قرار گرفت؛ در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرار گرفتهاند. اولین ارز دیجیتال بیتکوین است که در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد و اکنون پادشاه دنیای ارزهای دیجیتال محسوب میشود. در چند سال گذشته ارزهای دیجیتال زیادی معرفی و عرضه شدهاند و در حال حاضر حدود ۹۰۰ ارز دیجیتال در بازارهای جهانی تجارت میشود. از بعضی جهات «ارز دیجیتال» اشتباه نامگذاری شدهاست. این ارزها به شبکه امنی روی اینترنت به نام «بلاک چین» گره خوردهاند.
بیتکوین چیست؟
بیتکوین یک شبکه و ارز پرداخت جدید است؛ تراکنشهای این شبکه به صورت همتا به همتا و بدون نیاز به واسطهها انجام میشود؛ این بدان معناست که برای انجام تراکنشها نیاز به نهادهای متمرکز مانند بانک یا مؤسسات دیگر وجود ندارد. گفته میشود که مخترع یا توسعهدهنده بیتکوین، فردی یا افرادی ناشناس به اسم ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) است. برخی معتقدند بیتکوین پروژه دولت امریکاست؛ برخی دیگر بیت کوین را پروژه اناسای (NSA) میدانند و در مورد اشراف سیای اِی (CIA) بر بیتکوین نیز احتمالات جدی مطرح است.
ارز دیجیتال ملی، پدیده اقتصادی ۲۰۱۸
روسیه، ونزوئلا، کامبوج و ایران با گذشت زمان بر فهرست کشورهایی که قصد انتشار ارز دیجیتال ملی خود را دارند، افزوده میشود. صرف نظر از اهدافی که هر کدام از این کشورها برای انتشار رمز ارز ملی خود دارند، تقریبا تردیدی نمانده که سال ۲۰۱۸ آغاز حرکت کشورها برای انتشار ارز دیجیتال ملی است. البته اینکه این پولهای مجازی تا چه حد موفق خواهند بود، بحث دیگری است.
ونزوئلا نخستین کشوری بود که آستین بالا زد و ارز دیجیتال خود با نام «پترو» را پیش فروش کرد؛ «پترو» به خاطر متکیبودن به پشتوانه نفت این کشور، متفاوتتر از سایر ارزهای دیجیتال موجود در بازار نظیر بیتکوین ظاهر شد، تمرکزگرا بودن این نوع پول، اصلیترین تفاوت آن با ارزهای دیگری نظیر بیتکوین است.
ارز دیجیتال ملی برای فرار از تحریمها
نیکلاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا در هنگام تشریح برنامه این کشور برای انتشار ارز دیجیتال، به صراحت بر نقش آن در دور زدن تحریمها اشاره کرد. نشریه «تایم» گزارش داد که روسیه به این کشور برای عرضه «پترو» کمک کرده است. البته این ادعا اندکی بعد توسط مقامات روس تکذیب شد. اکتبر ۲۰۱۷ بود که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه اعلام کرد این کشور به فکر عرضه «روبل رمزی» (Crypto Ruble) است. سرگئی گلازیو، (Sergei Glazyev) که مشاور اقتصادی پوتین است میگوید، این رمز ارز میتواند به روسیه برای کاهش اثرات تحریمهای غرب کمک کند.
بیتکوین، تأمین مالی پروژههای جاسوسی امریکا و انگلیس
مهمترین اظهارات جنجالی در این مورد مربوط به «ناتالیا کسپراسکای» است؛ وی یکی از مؤسسان کسپراسکای و مدیر اجرایی ارشد گروه شرکتها و متخصصان سیستمهای امنیت سایبری «اینفوواچ» است که در سخنرانی خود در دانشگاه «ایتمو» در سنپترزبورگ فاش کرد که بیتکوین برای تأمین مالی پروژههای جاسوسی امریکا و انگلیس در سراسر جهان طراحی شده است. کسپراسکای معتقد است که این تکنولوژی درست مثل اینترنت، جی پی اس و تور، خصوصیسازی شده است. در واقع این ارز دیجیتال نسخه دوم دلار «دلار ۲» است؛ چراکه نرخ آن توسط صاحبان بورسها کنترل میشود. البته رویکرد کشور روسیه در قبال ارزهای دیجیتال تا حدی تناقضآمیز است. پوتین در جایی گفته بود: تردیدی نیست که ارزهای دیجیتال پشتوانهای ندارند و نمیتوانند برای ذخیره ارزش به کار روند و ارزهای دیجیتال هیچ ارزش مادی ندارند.
ایران در پیچ و خم ارزهای دیجیتالی
ایران نیز رویکردی مشابه را در پیش گرفته است. ما هم که با مشکلات شدید اقتصادی روبهرو هستیم، به جمع کشورهایی پیوستهایم که ارز دیجیتال ملی خود را عرضه کنیم. البته بانک مرکزی ایران رویکردی سختگیرانه در قبال این پدیده دارد. با این وجود، اقبال عمومی به بیت کوین و رمز ارزها سبب شده دولت ایران نتواند به آن بیاعتنایی کند و مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی از طراحی نخستین نمونه آزمایشگاهی ارز رمزنگاریشده در پژوهشکده پولی و بانکی خبر داده است. به گزارش «جوان»، امیرحسین دوایی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده بود: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در تلاش برای آمادهسازی زیرساختها برای استفاده از بیتکوین در داخل کشور میباشد و مطالعاتی را در این زمینه انجام داده است و هماهنگیهایی با سازمانها صورت گرفته تا زیرساختهای لازم را هرچه سریعتر فراهم کنند. همچنین محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در ماههای گذشته در توییتی اعلام کرد که طرح آزمایشی ارز دیجیتال در ایران در دست انجام است.
ارز دیجیتال ملی در خدمت اقتصاد بدون پول نقد
سوئد یکی از کشورهایی است که بانک مرکزی آن با دیدگاهی درست از این ایده استقبال و در سال ۲۰۱۷ گزارشی جامع در این خصوص منتشر کرد. با حرکت این کشور به سمت نظام فاقد پول نقد، نقش رمز ارزها نیز پررنگتر میشود. ریکس بانک (Riks bank) سوئد در گزارشی مفصل به بررسی مزایای نظام «کرون الکترونیکی» (e- krona) پرداخت که حل مشکلات مربوط به پرداخت با پول نقد (نظیر هزینهها و نیز عدم کارایی) از جمله این موارد بود. با راهاندازی این نظام دیجیتال، اتکای کنونی سوئد به زیرساختهای محدود و گرانقیمت پردازش پرداخت کاهش مییابد و هزینههای بالای کارمزد و ریسکهای نظام کنونی پرداخت این کشور نیز کم میشود. صرف نظر از اهدافی که کشورهای مختلف برای عرضه ارز دیجیتال ملی دارند، مشخص است که علاقه روزافزونی در این حوزه ایجاد شده است و آنچه مشخص است اینکه سال ۲۰۱۸ سالی تعیینکننده برای پول الکترونیکی کشورهای مختلف خواهد بود.