تاریخ حوزههای علمیه شیعه، مملو از فداکاریها، رنجها، رشادتها و شهادتهاست. روحانیتی که پاسدار ارزشهای راستین اسلام در طول ۱۴۰۰ سال بوده و همواره با درد و رنج به نگاهبانی از ارزشهای انسانی و اسلامی پرداخته است.
علمای راستینی که با قلم و قدم و خطبههای جانسوز از حریم و استقلال و عزت دین اسلام و میهن پاسداری کرده و به گواهی تاریخ هیچگاه هیچ سند خیانتی را امضا نکرده و آزادانه تبعیدها و شکنجهها را لمس و نهایتاً مظلومانه بر بالای دار رفتهاند...
کنکاشی در حوزههای علوم دینی بهخوبی نشان میدهد سراسر حیات علمای کفرستیز، روشنگری و هدایت نفوس و استقامت و پایداری در حفظ استقلال دستاوردهای بزرگانی، چون شیخ مفید، شهید اول و دیگر علمای سلف بوده و جای جای آن از مَدرس و محراب گرفته تا فضای اجتماعی، رنگ مبارزه و استقامت داشته است و تعالی فقه و فقاهت... تا جایی که برخی از همین علما و بزرگان امت توانستهاند مسیر حرکت تاریخ را دگرگون سازند و انقلابی نوین در راستای تحول حوزههای علمیه تشیع به وجود آورند که بحق میتوان در این راستا مرجع عظیمالشأن جهان تشیع، حضرت آیتاللهالعظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی را مصداق بارز آن دانست.
عالم بزرگ و فقیه نامآوری که نزدیک به نیم قرن مقام مرجعیت و زعامت حوزه را داشت و با فکری بلند در راه استقلال و گسترش آن رنجها کشید و مظلومانه آلام و دردهای نظام ستمشاهی و استبداد پهلوی را متحمل شد. معظمله پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران بیشترین تلاش خود را در راه گسترش حوزه، مقام منبع فقه و فقاهت و شریعت محمدی مصروف داشت و بر این باور بود که با تربیت طلاب متعهد و آگاه، ندای اسلام را به گوش جهانیان برساند و روح معنویت را در جهان ماشینیزم و تکنولوژی پیشرفته و دنیای غرق در ستم و شهوات حاکم کند.
حاصل دهها سال تدریس و تحقیق ایشان در فقه تشیع در قالب دهها جلد کتاب بسیار باارزش با موضوع فقه آلمحمد چاپ و منتشر و به عنوان مرجع و منبعی مهم در قلمرو علوم اسلامی شناخته شده است.
او هم اهل قلم بود و هم بیان و در هر دو وادی توفیق وافری داشت. معظمله تمام عمرش را صرف مطالعه، تحقیق و نوشتن کرد و اجازه نداد گوهر عمرش به بطالت صرف شود و تمام تلاش و کوشش خویش را در خدمت به حوزههای علمیه و مکتب اهل بیت به کار گرفت. سدی استوار در مقابل حملات فرهنگی و علمی استعمار بود.
این کتابشناسی در شش فصل به معرفی آثار مرجع عظیمالشأن جهان تشیع، حضرت آیتاللهالعظمی گلپایگانی پرداخته است.
فصل اول: فقه استدلالی (تألیفات، تعلیقات و تقریرات)؛ در این بخش کتابهایی که به قلم ایشان نوشته شده است یا تقریراتی که برخی از شاگردانشان داشتند به همراه چکیده توصیفی آنها معرفی شده است.
فصل دوم: فقه فتوایی؛ در این بخش کتابهایی معرفی توصیفی شده است که برخی از محققان حوزوی بر اساس کتابهای فقهی ایشان با موضوع احکام و پاسخ به استفتائات مردم به رشته تحریر درآوردهاند.
فصل سوم: ابعاد شخصیتی، علمی و معنوی حضرت آیتاللهالعظمی گلپایگانی؛ در این بخش کتابهایی معرفی توصیفی شده که برخی از محققان و اندیشمندان حوزه و دانشگاه درباره ابعاد شخصیتی، علمی و معنوی حضرت آیتاللهالعظمی گلپایگانی نوشتهاند.
فصل چهارم: اندیشههای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی حضرت آیتاللهالعظمی گلپایگانی؛ در این بخش کتابهایی معرفی توصیفی شده که برخی از محققان و اندیشمندان حوزه و دانشگاه درباره اندیشههای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی حضرت آیتاللهالعظمی گلپایگانی نوشتهاند.
فصل پنجم: ترجمه به زبانهای خارجی؛ در این بخش برخی از آثار فقهی و فتوایی ترجمه شده حضرت آیتاللهالعظمی گلپایگانی به زبانهای انگلیسی، عربی، ترکی آذری، ترکی استانبولی، اردو و... معرفی شده است.
فصل ششم: مقالات؛ در این بخش گزارشی فهرستگونه از مقالاتی که در نشریات مختلف درباره زندگی ابعاد شخصیتی، علمی و معنوی حضرت آیتاللهالعظمی گلپایگانی نوشتهاند، آمده است.