افزایش آسیبهای اجتماعی در حوزههای مختلف و در سنین گوناگون در حال گسترش است که در این میان آسیبزایی خسارتهای جبرانناپذیری را به کشور و سرمایههای آن وارد میکند. این در حالی است که تشدید این آسیبها در حاشیهنشینی بیش از سایر نقاط است و این نشان از ناکارآمدی دستگاههای متولی دارد؛ در این زمینه نایبرئیس فراکسیون پیشگیری از جرائم و آسیبهای اجتماعی مجلس معتقد است که ۳۰ دستگاه در خصوص رفع آسیبهای اجتماعی بودجه دریافت میکنند، اما یک دستگاه هم به وظیفه خود عمل نمیکند. به طور یقین میتوان گفت که حتی دستگاههای نظارتی همچون مجلس هم به وظایف خود در این خصوص به درستی عمل نمیکند.
به دلیل سطحینگری و بیتفاوتی مسئولان دستگاهها و بخشهای مختلف تبعات آسیبهای اجتماعی در تمامی لایههای اجتماعی به اشکال مختلف رخنه کرده است؛ از تحصیل کودکان تا افراد کمسواد و حتی کودکان به نوعی درگیر بخشی از آسیبها شدهاند.
فهم مشترک نداریم
متأسفانه در کنار ناکارآمدی اقتصادی دولت، انواع و اقسام آسیبهای اجتماعی در میان زنان، مردان و کودکان رشد صعودی به خود گرفته است تا آنجاییکه بسیاری از دستگاهها به دلیل برخوردهای مقطعی و سلیقهای فقط از منظر رفع تکلیف با انجام مصاحبههای گوناگون ناکارآمدی دستگاه خود را به بودجه یا نبود حمایتهای دولتی نسبت میدهند.
دقت در عملکرد این دستگاهها مشخص میشود که تصمیمگیری و تسلیمسازی برای برخورد ریشهای با آسیبهای اجتماعی فقط در حد حرف و شعار خلاصه شده است. پاسکاری آسیبهای اجتماعی به سایر حوزهها و بیتوجهی متولیان دستگاههای مسئول سبب شده است تا آسیبهای اجتماعی ریشه در بخشهای مختلف جامعه داشته باشد.
تا کنون برخورد با آسیبهای اجتماعی فقط در حد حرف و مقطعی صورت گرفته است به گونهای که به عنوان مثال در حوزه تکدیگری فقط فرمانداری، استانداری و نیروی انتظامی با بولد کردن فعالیت به دستگیری متکدیان اقدام کردهاند و هرازگاهی با مانور رسانهای به اقدامات ناقص خود سرپوش میگذارند.
گویا دستگاههای متولی برخورد با آسیبها از یک زبان و فهم مشترک برخوردار نیستند که اقدامات آنان تا کنون جواب نداده است.
آسیبهای اجتماعی آتش زیر خاکستر
ابهام در آمارها و بودجههای صرفشده سبب شده است تا آسیبهای اجتماعی فقط در یک مقطع زمانی مورد توجه دستگاههای گوناگون قرار بگیرد.
نایب رئیس فراکسیون پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، طیبه سیاوشی شاه عنایتی بازدیدی از کپرنشینهای منطقه شادآباد تهران داشت و گفت: در این منطقه شبکهای از آلونکنشینها زندگی میکنند که این افراد برای زندگی در اتاقی ماهانه باید ۲۲۰ هزار تومان اجاره و ۱۰۰ هزار تومان هزینههای آب و برق پرداخت کنند، این در حالی است که این افراد از سرویسهای بهداشتی مشترک نیز استفاده میکنند.
با نگاهی گذرا به وضعیت زنان بیسرپرست و بدسرپرست، معتادان و کودکان خیابانی و سایر اقشار درگیری در آسیب مشخص میشود که در صورت ادامه بیتوجهی به این افراد و آسیبهای آنان باید منتظر فاجعه باشیم.
در جامعه کنونی ما در شهرهای مختلف بهخصوص در نقاط حاشیهنشین، آسیبهای اجتماعی همچون آتش زیر خاکستر تمام بخشهای جامعه را تهدید میکند.
اگر برای کنترل و پیشگیری آسیبهای اجتماعی اقدامات عملی و علمی برداشته نشود در آینده نزدیک هر یک از آسیبهای اجتماعی و یا آسیبهای فردی همچون یک میوه گندیده جامعه را تهدید خواهد کرد.
نیمهکاره رها شدن ساماندهی آسیبهای اجتماعی
تا کنون وزارت رفاه و سایر دستگاههای متولی در حوزههای بالادست جلسات متعددی برای کنترل آسیبهای اجتماعی در قالب قرارگاه برخورد با آسیبها تشکیل دادهاند و تصمیمات گوناگونی نیز گرفتهاند و وظایفی برای برخی بخشها در نظر گرفته شده است، اما این جلسات پس از تشکیل و رسانهای شدن رها شده است و حالا سیل آسیبهای اجتماعی به صورت ویرانگری همه چیز را به نابودی کشانده است.
متأسفانه حوزههای بالادست تا کنون نتوانستهاند در بخشهای مختلف تأثیرگذار باشند و همچنان برخورد با آسیبهای اجتماعی ابتر مانده است. برخوردهای ناقص با آسیبها و عوامل آسیبزا سبب شده است تا هزینهها نیز در این بخش افزایش یابد.
هر قوه ساز خود را میزند
با نگاه اجمالی به آسیبهای اجتماعی و نحوه گسترش آن مشخص میشود که متأسفانه قوای سهگانه در کشور یا نظارهگر افزایش آسیبها هستند و یا در افزایش آسیبهای اجتماعی بهدلیل اقدامات مقطعی از دور دستی بر آتش دارند.
همپوشانی و ندانمکاری در برخورد و برنامهریزی برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی کار را به جایی رسانده است که بعضاً برخی متخلفان نیز از ناکارآمدی پلیس، دستگاه قضا و سایر بخشها به ستوه آمدهاند.
به عنوان نمونه، وقتی تهیه انواع مواد مخدر به راحتی در عرض چند دقیقه ممکن میشود، این امر نشان از آن دارد که دستگاههای متولی در خواب عمیق فرورفتهاند یا بعضاً خود را به خواب زدهاند!
به هر رو آسیبهای اجتماعی همچون قارچ سمی در همه جای کشور رخنه کرده است و هر روز که میگذرد بر میزان و شدت آسیبها بیشتر افزوده میشود و برای پیشگیری و درمان باید هزینه بیشتر پرداخت شود. در این میان قربانیان آسیبهای اجتماعی نیز گسترش مییابند و بخش سالم جامعه باید زمان و هزینه بسیاری را برای آسیبزدایی صرف کند.