دستدرازی و تخریب منابع طبیعی خصوصاً در مناطق جنگلی از جمله مشکلاتی است که موجب شد تا طرح حفاظت از جنگلها که به کاداستر مشهور است پس از تصویب اجرایی شود. این طرح سبب شد تا برای اولین بار استانهایی همچون کهگیلویه و بویراحمد، قزوین، زنجان و چهارمحالوبختیاری از جمله مناطقی باشند که شاهد نکات مثبت اجرای آن باشند. از آنجا که اجرای این طرح بزرگ جلوی برخی از سوءاستفادهها از منابع طبیعی، جنگلها و مراتع را میگرفت لذا به شدت مورد توجه قرار گرفت؛ موضوعی که موجب شد رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور با بیان اینکه اجرای طرح کاداستر در حدود ۳۲ میلیون هکتار از اراضی ملی سطح کشور است، اعلام کند: «در سال جاری این طرح در ۱۴ میلیون هکتار از جنگلهای کشور با اولویت مناطق شمال اجرایی خواهد شد.»
تهیه نقشه و اجرای کاداستر برای نخستین بار در سال ۱۳۵۱ به موجب ماده ۱۵۶ الحاقی قانون ثبت اسناد و املاک پیشبینی و هدف از آن تعیین حریم املاک ذکر شد. نخستین بار در دهه ۷۰ شمسی اقدامات اولیه اجرای این تکلیف قانونی انجام و تجهیزات مربوطه از قبیل: دوربینهای مخصوص کاداستر خریداری و عکسبرداریهایی نیز انجام شد، اما این اقدامات منتهی به تهیه نقشه نشد زیرا برای تهیه نقشه کاداستر علاوه بر عکسبرداری، الصاق نقشهها به یکدیگر و عملیات ویرایش و اتصال اطلاعات ثبتی و حقوقی و فنی نیز لازم است. سرانجام اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ بود که سازمان ثبت اسناد و املاک کشور موفق شد با استفاده از تصاویر گرفته شده، اتصال آنها به یکدیگر و افزودن اطلاعات لازم در حدود ۱۷۰ شهر کشور نقشههای کاداستری تهیه کند.
آموزش کارشناسان نخستین گام
از آنجا که حفظ جنگلها و منابع طبیعی همواره مورد نظر کارشناسان بوده است لذا اولین گام در این زمینه شناسایی حد و مرز این مناطق و در ادامه مرزبندی برای آنهاست تا افراد فرصتطلب نتوانند به حریم این مناطق وارد شوند. در کنار این مهم، وجود ظرافتهای موجود در اجرای این طرح بزرگ که در بیشتر استانهای کشور باید اجرایی میشد، آموزش کارشناسان در این زمینه بود. این موضوع سبب شده تا پس از یک دوره چند ساله بالاخره آموزش کارشناسان انجام بگیرد و برای موفقیتآمیز بودن اجرای این طرح باید سازمانهای مختلفی از جمله سازمان نقشهبرداری کشور، جهادکشاورزی، قوه قضائیه ضابطان، ضمن آموزش با یکدیگر هماهنگ شده تا این مهم به طور دقیق و با کمترین ضریب خطا اجرایی شود. این در حالی بود که برای یکپارچهسازی لایههای مختلف اطلاعاتی که بخشی از آن وجود داشت و بخش دیگر آن با اجرای طرح کاداستر اراضی کشاورزی تأمین میشد نیاز به مدیریت و برنامهریزی کارها بود. علاوه بر آن یکی از موانع اجرای این طرح تأمین هزینههای سنگین آن بود که این اتفاق نیز افتاد. رئیس سابق سازمان امور اراضی کشور به عنوان یکی از افرادی که از ابتدای این طرح در جریان جزئیات آن بوده است، در این رابطه میگوید: «این طرح در سه مرحله عملیاتی خواهد شد به نحوی که در مرحله نخست کار تهیه تصاویر با دقت بسیار بالا انجام میشود که مبنای تهیه نقشهها خواهد بود که به تدریج در اختیار استانها قرار میگیرد. این در حالی است که چندی پیش کار تصویربرداری شش استان انجام شده بود که از آن تصاویر نیز استفاده خواهیم کرد.» قباد افشار با اشاره به اینکه مرحله دوم جمعآوری مرحله به مرحله اطلاعات مالکیتی و توصیفیبخش کشاورزی مانند مالکیت، اطلاعات مربوط به آب، خاک و ارسال اطلاعات برای ثبت به منظور صدور اسناد مالکیتی است، میافزاید: «مرحله سوم نیز ایجاد سامانه پایش اراضی کشاورزی است که بر اساس آن مدیران استانها باید بدانند که چه مقدار مساحت زیر کشت هر محصول است، چه نوع کشتی صورت میگیرد، چه مقدار عرصه به زراعت و چه مقدار به کشت محصولات باغی اختصاص دارد که بر مبنای آن میتوانیم کار تنظیم بازار را انجام دهیم و دهها نوع اطلاعات دیگر به صورت آنلاین در اختیارشان خواهد بود.» سرانجام این مقدمات و انجام کارهای مختلف سبب شد تا در ۲۱ بهمن ماه سال ۹۳ نخستین گام برای اجرای طرح کاداستر اراضی کشاورزی کشور با عقد تفاهمنامه بین دو سازمان امور اراضی کشور و سازمان نقشهبرداری کشور و با توافق با استانها برداشته شود. نتیجه این اقدامات سبب شد تا در حال حاضر طرح کاداستر در ۳۲ میلیون هکتار از اراضی ملی سطح کشور اجرایی شود.
جنگلهای شمال در اولویت طرح
موفقیتآمیز بودن طرح کاداستر در استانهایی همچون کهگیلویه و بویراحمد، قزوین، زنجان و چهارمحالوبختیاری سبب شد تا این موضوع در برخی استانهای شمالی کشور نیز در دستور کار قرار بگیرد. رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور با تأیید این موضوع میگوید: «از آنجا که حفظ و نگهداری جنگلهای استانهای شمالی از اولویت سازمان جنگل، مراتع وآبخیزداری است لذا این موضوع اهمیت حفظ این جنگلها را دوچندان میکند.» خلیل آقایی با اشاره به موفقیتآمیز بودن اجرای این طرح در سایر استانها میافزاید: «هدف از اجرای کاداستر در ۱۴ میلیون هکتار از جنگلهای کشور با اولویت جنگلهای شمال و در نهایت صدور اسناد تک برگ است.» این در حالی است که حفظ و احیای منابع طبیعی و ملی، رفع تداخلات و تعیین تکلیف حدود اراضی مستثنیات با اراضی ملی و دولتی از جمله مزیتهای اجرای طرح کاداستر در استانهای شمالی است.