از همین‌رو رئیس بسیج عشایری خراسان‌شمالی از نبود امنیت و افزایش احتمال تصادف‌های عشایر در جاده‌های تازه ساز اظهار نگرانی می‌کند. معضلی که خیلی زود باید چاره‌ای برای آن اندیشیده شود تا عشایر استان، این سرمایه‌های انسانی به سمت یکجانشینی نروند.
سابقه حضور عشایر خراسان شمالی بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی کارشناسان به ۴۵۰ سال پیش برمی‌گردد. این جمعیت ۳۰ هزار نفری استان که در قالب دو ایل و ۳۸ طایفه با شیوه‌های سنتی کوچرو و نیمه کوچرو به فعالیت خود می‌پردازند؛ بیش از ۷۰۰ هزار رأس دام را در اختیار دارند. بر همین اساس حضور و فعالیت آن‌ها برای استان علاوه بر تأمین امنیت مرز‌ها و راه‌ها منجر به تولید ۲۵ درصدی گوشت مورد نیاز استان نیز می‌شود. با این‌حال عشایر خراسان شمالی هر ساله با عدیده‌ای از مشکلات مواجه هستند. سال گذشته افزایش بلا‌های طبیعی همچون سیل، بالارفتن قیمت ته چرا و آذوقه برای دام، کاهش درآمد و به آتش کشیده شدن اموال عشایر منجر به افزایش تمایل این قشر به یکجانشینی شد؛ امسال هم کاهش شدید ایل‌راه‌ها با تغییرات کاربری زمین‌های کشاورزی و جاده‌سازی‌های مداوم بدون در نظر گرفتن عشایر استان اشتغال و معیشت آن‌ها را به خطر انداخته است. معضلی که پیش از این هم مسئولان نسبت به افزایش احتمال یکجانشینی عشایر، حذف تولیدات کوچ‌نشینان و افزایش معضل بیکاری در استان اظهار نگرانی کرده بودند.
عشایر در معرض خطر تصادف
حالا با این شرایط تا کار از کار نگذشته و زمان از دست نرفته است؛ مسئولان باید هرچه سریع‌تر مسیری جایگزین برای ییلاق و قشلاق عشایر در نظر بگیرند. چراکه با این شرایط که تمام عبور و مرور عشایر به جاده‌ها منتهی می‌شود؛ احتمال افزایش سوانح برخورد خودرو‌ها با عشایر و دام‌هایشان هم افزایش می‌یابد. چراکه آن‌ها دیگری مسیری برای فعالیت ندارد. در این خصوص رئیس بسیج عشایری خراسان‌شمالی با صراحت تأکید می‌کند: «عشایر خراسان‌شمالی امنیت لازم برای کوچ را ندارند.»
محمد قنبرزاده با اشاره به این‌که بیشتر ایل‌راه‌های عشایری در خراسان‌شمالی یا به تصرف کشاورزان در آمده یا این‌که در امر جاده‌سازی تخریب شده است، می‌گوید: «این معضل بیشتر در مسیر اسدلی به مهنان و از مهنان تا مرکز صدا و سیما در شهرستان بجنورد مشاهده می‌شود.» همین مشکل نبود ایل‌راه هم طی دو هفته گذشته منجر به دو فقره تصادف برای دام‌های عشایری این استان به هنگام کوچ شده است. در این خصوص این مقام مسئول ضمن تأیید این موضوع، می‌افزاید: «فقره اول این تصادفات در منطقه بام بود که طی آن ۱۲ رأس دام و فقره دوم در بش قارداش بود که سه فقره دام تلف شدند.»
ادامه فعالیت عشایر در گرو تصمیم مسئولان
با این شرایط که جاده‌های خراسان شمالی هر هفته آبستن حادثه‌ای جدید برای کوچنده‌ها هستند؛ رئیس بسیج عشایری خراسان‌شمالی می‌گوید: «این موضوع تاکنون خیلی گوش زد شده است و وقت آن رسیده تا مسئولان نسبت به حل آن یک چاره و اقدام اساسی انجام دهند.» وی می‌افزاید: «از سوی دیگر در مناطقی که دام‌های عشایری عبور داده می‌شود تابلوی تردد عبور حیوانات اهلی مشاهده نمی‌شود و لازم است این امر از سوی راهداری انجام شود تا در صورت بروز حادثه‌ای، عشایر مقصر شناخته نشود.»
البته مشکلات عشایر استان به همین جا هم ختم نمی‌شود و قنبرزاده ادامه می‌دهد: «مناطق ییلاقی خراسان‌شمالی، مناطقی صعب‌العبور هستند و از سوی دیگر بیشتر چشمه‌ها نیز خشک شده‌اند. صعب‌العبور بودن منطقه نیز منجر به مشکل‌ساز شدن روند آبرسانی شده است.» بنابر این با این شرایط اکنون تعدادی از خانوار‌های عشایری در منطقه قره میدان در شهرستان مانه و سملقان مستقر شده‌اند. چراکه در آن مناطق به دلیل وجود چاه‌های آب، عشایر با مشکلات کمتری در زمینه تأمین آب مواجه هستند. بنابراین با این تفاسیر اگر مسئولان می‌خواهند از مزایای ایجاد امنیت و تولیدات عشایر همچون گذشته بهره برده شود باید فکر چاره‌ای برای رفع مشکلات آن‌ها کنند.
