در حالی که برخی از مدیران وزارت جهاد کشاورزی واردات ۴۵میلیون دلار عدس، ۲۹ میلیون یورو نخود و سایر حبوبات را در ۷۰روز گذشته، اتفاق عجیبی نمی‌دانند و معتقدند که رقم واردات مانند سال‌های گذشته بوده است، مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی از سودجویی واردکنندگان عدس و نخود خبر داده و می‌گوید: امکان تولید حبوبات مصرفی در داخل کشور وجود دارد و به دنبال تغییر زمان کشت حبوبات از بهار به پاییز هستیم.
روز یک‌شنبه، بانک مرکزی سرانجام فهرست آن دسته از دریافت‌کنندگان دلار ۴هزار‌و ۲۰۰ تومانی برای واردات کالا‌هایی که توسط وزارت صنعت مشخص شده است، منتشر کرد. همانگونه که در اطلاعیه بانک مرکزی آمده است، این فهرست شامل تمام کالا‌های تأمین ارز شده از سوی بانک مرکزی نیست و لیست دوم نیز به زودی منتشر خواهد شد. در این لیست از واردکنندگان خودرو و بسیاری از اقلام درشت دیگر که نقش مؤثری در التهابات اخیر بازار داشته‌اند، خبری نبود. واردات خیلی از کالا‌ها توسط واردکننده‌های غیرمرتبط هم سوژه رسانه‌ها و فضای مجازی شده بود. علاوه براین اقلامی مانند عدس، لوبیا قرمز و انواع حبوبات نیز در این لیست وجود داشت و واردات این حجم گسترده در ۷۰روز گذشته سؤال بسیاری از تجار و کارشناسان اقتصادی بود.
در این‌خصوص یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران با طرح این سؤال که چه مقدار عدس، لوبیا قرمز و حبوبات در یکسال نیاز داریم، می‌گوید: حدود ۴۵میلیون دلار در دو ماه عدس وارد شده یا بیش از ۱۵میلیون یورو لوبیاقرمز و چشم‌بلبلی، ۲۹میلیون یورو نخود و ۵۶۰میلیون دلار برنج ارز دولتی گرفته‌اند، مگر قیمت جهانی این حبوبات چند است و در برخی اقلام نیز بیش از نیاز سالانه برنج و حبوبات وارد شده است.
به گفته کارشناسان کشاورزی قیمت جهانی عدس تنی ۳۳۰ دلار (مرغوب‌ترین) است و براساس آمار منتشر شده در ۷۰روز، برای هر ایرانی ۷/۱ کیلو عدس وارد شده است. به عبارت دیگر هر ایرانی باید روزی ۲۵گرم عدس مصرف کند. همچنین درخصوص واردات برنج نیز گفته می‌شود، در سال ۹۵ حدود ۷۰۰میلیون دلار برنج خارجی در طول یکسال وارد شده است، اما در دو ماه و ۱۰روز گذشته حدود ۵۶۰میلیون دلار برنج وارد شده و این واردات تا شهریور یا اواخر مردادماه نیز ادامه خواهد داشت.
البته آمار دقیقی از میزان واردات در سال‌های گذشته و سرانه مصرف حبوبات در هیچ یک از پرتال‌های وزارت جهاد کشاورزی وجود ندارد و تمام آمار منوط به مصاحبه با مدیرکل دفتر صادرات و واردات وزارت جهاد کشاورزی است. طی دو روزگذشته تلاش خبرنگار «جوان» برای پیگیری موضوع واردات حبوبات و نیاز سالانه کشور و مصاحبه با سیدجمال مدرسی بی‌نتیجه ماند، اما سخنگوی وزارت جهاد کشاورزی درخصوص واردات حبوبات در گفتوگو با «جوان» می‌گوید: تولید ما در بخش حبوبات به میزان مصرف نیست و واردات انواع حبوبات هرساله به کشور انجام می‌شود، اما میزان مصرف سالانه باید از مسئول مربوطه پرسیده شود. رمضان‌نژاد انتشار لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی را به نفع این وزارتخانه دانست و افزود: طبق این لیست حدود ۸۵شرکت جو و سویا و سایر نهاده‌ها را وارد کردند، اینکه آیا واردات این کالا از سوی شرکت مربوطه قانونی بوده است یا خیر، باید مراجع ذی‌صلاح پیگیری کنند. اما تعدد واردکنندگان، اتهام انحصاری‌بودن این کالا‌ها را از وزارت جهاد کشاورزی برمی‌دارد و از این پس به راحتی می‌توانیم از عملکرد خودمان در بخش واردات کالا‌های موردنیاز و نهاده‌ها دفاع کنیم.
این اظهارات در حالی است بررسی لیست ارزبگیران بانک مرکزی نشان می‌دهد، شرکت معروف فعال در حوزه واردات کالا‌های اساسی بیشترین ارز دولتی را میان هزار و ۵۰۰ شرکت مختلف دریافت کرده است. نگاهی به لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی، نشان می‌دهد شرکت روغن نباتی ماهی‌دشت کرمانشاه که متعلق به خانواده معروف مدلل است، بیشترین ارز دولتی را دریافت کرده است. این شرکت معروف توانسته حدود ۱۵۰ میلیون یورو ارز (بانکی) برای واردات دانه سویا دریافت کند.
واردات عدس و نخود سودجویی است
به گفته مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی کشور نیازی به واردات حبوبات به ویژه عدس و نخود ندارد و با تغییر الگوی کشت این کالا‌ها تولید نیز افزایش خواهد یافت.
فرامک عزیز کریمی در گفتوگو با «فارس»، در پاسخ به اینکه وضعیت تولید حبوبات از جمله عدس در کشور چگونه است و چه میزان نیاز به واردات داریم، می‌گوید: در برخی حبوبات از جمله نخود نیازی به واردات نداریم و سالانه بیش از ۲۸۰ هزار تن نخود در کشور تولید و مصرف می‌شود. وی می‌افزاید: بیشترین حجم تراکم کشت حبوبات در مناطق شمال غرب و غرب کشور از جمله استان‌های اردبیل، کردستان، لرستان و کرمانشاه انجام می‌شود که عمدتاً هم نخود و عدس به صورت دیم در این مناطق کشت می‌شود. وی با اظهار تأسف از برخی واردکنندگان که با وجود تولید محصولی مانند نخود در داخل تمایل به واردات موازی دارند، می‌گوید: مثلاً در کشوری مانند روسیه نوعی نخود تولید می‌شود که قیمت آن پایین‌تر است و برخی واردکنندگان برای سودشان آن را وارد می‌کنند که در مورد عدس هم وضعیت به همین شکل است و با وجود آنکه نیازی به واردات نداریم، برخی عدس کانادایی وارد می‌کنند.
تغییر زمان کشت حبوبات از بهاره به پاییزه
مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی به تدوین برنامه جامعی برای تولید حبوبات در کشور اشاره کرده و افزود: اکنون اکیپی از کارشناسان ما با توجه به همجواری با کشور ترکیه رفته‌اند و ارقام مناسبی را شناسایی کرده‌اند که بتوانیم حبوبات را در فصل پاییز و زمستان هم کشت کنیم؛ چراکه بسیاری از حبوبات در کشور ما در فصل فروردین ماه کشت می‌شود که عملاً بارندگی پاییز و زمستان را برای دو محصول نخود و عدس از دست می‌دهیم. عزیز کریمی می‌افزاید: از طرف دیگر باید از بذری استفاده کنیم که در کشت پاییزه بتوانند سرمای زمستان را تحمل کنند و به صورت پایلوت حدود ۴۰ هزار هکتار برای دومین سال متوالی نخود پاییزه کشت کردیم که دو ماه دیگر برداشت آن شروع می‌شود.
کشت آزمایشی حبوبات، گندم و جو در ۴ استان با همکاری ایکاردا
وی همچنین از انجام پروژه‌های مشترکی با مرکز بین‌المللی تحقیقات کشاورزی مناطق خشک و نیمه‌خشک (ایکاردا) خبر داد و تأکید کرد: این پروژه مشترک به کشت دیم عدس، نخود، گندم و جو در چهار استان لرستان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی و کردستان اختصاص دارد تا بتوانیم نتیجه نهایی آن را مشخص کرده و آن را به سایر بخش‌ها تعمیم دهیم.
صادرات دیگر مقرون به صرفه نیست
این مسئول در معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی تصریح می‌کند: تا چند سال گذشته صادرکننده حبوبات بوده‌ایم، اما اکنون واقعیت این است که قیمت تمام‌شده ما بالاست تا حدی که برای صادرات مقرون به صرفه نیست و اگر عملکرد ما در هکتار از ۶۰۰ کیلوگرم به یک تن برسد، قیمت تمام‌شده ما کاهش خواهد یافت. وی می‌گوید: هم‌اکنون ما در هر هکتار ۵۰۰ کیلوگرم نخود و عدس برداشت می‌کنیم، در حالی که این رقم در ترکیه بیش از یک تن در هکتار است.
