دبیر کمیته شیر خراسان رضوی با انتقاد از بالا رفتن قیمت نهادههای دامی و علوفه میگوید: قیمت نهادهها نسبت به سال ۹۳- ۹۲، صددرصد رشد کرده، در حالی که قیمت شیر خام هنوز به قیمت مصوب هزار و ۴۴۰ تومان (سالهای ۹۳- ۹۲) نرسیده است. هر چند که کارخانجات لبنی هرگز حاضر نشدند از مصوبه ستاد تنظیم بازار در سال ۹۲ تبعیت کنند و شیر خام را با قیمت هزار و ۳۸۰ تومان خریداری میکنند.
سالهاست که دامپروران برای حفاظت از نژادهای دامی، تأمین شیر و فرآوردههای آن و جلوگیری از واردات محصولات لبنی به استثنای کره تلاش جهادی میکنند، اما این صنعت که در سالهای قبل به فراموشی سپرده شده بود، دچار عقبماندگیهای بسیاری است؛ از کوتاهیهای بخش دولتی و انحصار در واردات نهادههای دامی که بگذریم، وابستگی نهادههای دامی به خارجیها؛ تغییر نکردن جوایز تولید شیر با چربی بالا و قیمت شیر خام در پنج سال اخیر و... همگی از چالشهای این صنعت است که در سال حمایت از تولید داخلی باید توجه ویژهای به آن شود.
آرش فرزادنیا، دبیر کمیته شیر خراسان رضوی در گفتوگو با «جوان» مشکلات صنعت دامپروری و تولید شیر خام را تشریح کرد و گفت: با افزایش قیمت نهاده و مشکلات تأمین نهاده در ماههای آغازین امسال، تولیدکنندگان شیر خام در خراسان رضوی تصمیم گرفتند به منظور هماهنگی و رفع مشکلات فعلی صنعت دامپروری خانه شیر استان را با حضور همه اتحادیهها، انجمنها، شرکتهای تعاونی و تمامی گاوداران استان تأسیس کنند. با این اقدام هماهنگی قیمتی بر سر خرید نهادهها، فروش شیر خام و رایزنی برای رفع مشکلات مربوط به تأمین نهادههای تولید و... آسانتر شده است.
وی با اشاره به بالا بودن قیمت نهادههای دامی و داروهای موردنیاز دامها میگوید: با گذشت ۵/۲ ماه هنوز یک کیلو جو یا سویا یارانهای دامداران دریافت نکردهاند و سیاست دولت در پرداخت ارز ۳ هزار و ۸۰۰ تومانی به واردکنندگان نهادههای دامی تأثیر چندانی بر کاهش قیمتها نداشته است. وی میافزاید: در حال حاضر علاوه بر افزایش قیمت ۴۰۰ تومانی ذرت دانهای، ۲۰۰ تومانی جو و ۷۰۰ تومانی سویا، به دلیل کم آبی و خشکسالی قیمت یونجه، کاه، ذرت علوفهای و کلش نیز بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد گران شده و همین امر موجب واردات علوفه و خروج ارزاز کشور، در سالجاری شده است. همچنین داروهای برندهای پرفروش دامی حدود ۵۰ درصد و حقوق و دستمزد نیز حدود ۱۹درصد افزایش یافته است.
دبیر کمیته شیر خراسان رضوی تأکید میکند: در اردیبهشت ماه امسال به دلیل کاهش تقاضا کارخانجات لبنی قیمت شیر خام را تا هزار و ۳۵۰ تومان کاهش دادند و حتی متأسفانه مدت بازپرداخت وجه شیر نیز توسط معروفترین برندهای کارخانجات تا سقف حدود سه ماه هم افزایش یافته است. وی میگوید: از سال ۹۳- ۹۲ براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار قیمت شیر خام هزار و ۴۴۰ تومان تعیین شد و با گذشت پنج سال تمام نهادهها به شدت و به میزان بسیار شدید گران شدهاند، اما قیمت شیر همچنان ثابت بوده و در برخی از ماهها قیمت به کمتر از هزار و ۴۰۰ تومان نیز کاهش یافته است. این در حالی است که در حال حاضر، قیمت تمام شده شیر خام بین هزار و ۵۵۰ تا هزار و ۶۵۰ تومان است و دامداران با زیان بسیار شیر تولید میکنند.
خرید حمایتی شیر با قیمت سال ۹۲
وی در خصوص خرید حمایتی شیر از سوی تعاون روستایی میافزاید: یکی از مناسبترین اقدامات وزارت جهادکشاورزی، اجرای طرح حمایتی شیر بود که اواخر سال ۹۵ در تعاون روستایی کلید خورد. این طرح تا اواسط سال ۹۶ به خوبی اجرا میشد و توانست ضمن تأمین نقدینگی موردنیاز تولیدکنندگان شیر خام، فشار کارخانجات لبنی و کاهش روزانه قیمت از سوی آنها را کم کند، اما در زمان رئیس سازمان تعاون روستایی سابق این طرح متوقف شد و در طول ماههای گذشته هم قیمت شیر خام کاهش یافت و هم اینکه مشکلات دامپروران در اوضاع نابسامانی بازار بیش از گذشته افزایش یافت.
دبیر کمیته شیر خراسان رضوی میگوید: البته با تغییر مدیرعامل تعاون روستایی در ماههای اخیر، اجرای این طرح مجدداً آغاز شده است، اما با قیمت سال ۹۲ و بازپرداخت نامعلوم. به عبارت دیگر بهرغم افزایش قیمت تمام شده شیر خام برای دامداران، تعاون روستایی قیمت شیر خام را ثابت نگهداشته و هنوز از پرداخت پول خبری نیست.
فرزادنیا با اشاره به تجربیات گذشته درخصوص تصمیمات دولت در حوزه شیر میافزاید: در دورههای قبل آزمون و خطا در صنعت شیر بسیار دیده شده، در یک دورهای به جای پول به دامداران نهاده یارانهای میدادند، بعد از مدتی یارانه به کارخانجات لبنی تخصیص داده شد و با اعتراض دامداران این طرح متوقف شده و یارانه به دامداران اختصاص یافت. این طرحهای غیرمنطقی همچنان ادامه داشت تا اینکه اواخر سال ۹۵ طرح خرید حمایتی از سوی تعاون روستایی اجرا شد. این طرح بهترین روش در چند سال گذشته بود. به این صورت که یک شرکت پیمانکار در قراردادی که با تعاون روستایی منعقد کرده بود شیر خام را تحویل گرفته و به شیر خشک تبدیل و صادر میکرد. وی میگوید: باید شیرخشک تولیدی صادر شود؛ در غیراین صورت، توسط کارخانجات لبنی جذب شده و تقاضا برای شیر خام کاهش مییابد. فرزاد نیا میافزاید: درخواست ما از تعاون روستایی اینست که از هرگونه آزمون و خطا در صنعت شیر خودداری کنند و پیشنهاد میشود طرح خرید تضمینی شیر توسط سازمان تعاون روستایی با نرخهای جدید منطبق بر میزان افزایش هزینههای خوراک دام افزایش یافته و قیمت آن حداقل به هزار و ۶۰۰ تا هزار و ۷۰۰ تومان افزایش یابد. همچنین پرداخت وجه آن تیز توسط خود دولت یا پیمانکارهای طرف قرارداد همانند سال ١٣٩٦ انجام گیرد.
دبیر کمیته شیر نسبت به ذبح گاوهای مولد و کاهش تولید شیر در سالهای آینده هشدار داد و تأکید کرد: اکنون که نهادههای تولید گران و عرصه برای تولیدکنندگان شیر تنگ شده و دامهای مولد روانه کشتارگاهها شدهاند، ضروری است که دولت دخالت کرده و با کنترل بازار از دامپروران حمایت کند؛ چراکه ادامه این روند نهتنها امنیت غذایی جامعه را دچار مشکل میکند، بلکه حدود دو سال و نیم طول میکشد تا یک دام جدید جایگزین شود. تمام افتخار تولیدکنندگان این است که شیر با کیفیت تولید میکنند که قابلیت صادرات دارد و دولت باید در ساماندهی و هدایت صحیح تولید چارهای بیندیشد.
کره داخلی جایگزین وارداتیها شود
فرزادنیا با اشاره به تواناییهای داخلی در تولید کره پاستوریزه میگوید: اگر شیر باکیفیت با مؤلفه چربی بیش از ۶/۳ و۷/۳ تولید کنیم، میتوانیم بهترین و باکیفیتترین کره حیوانی پاستوریزه را عرضه کنیم. وی تأکید میکند: چندین برند در حال حاضر کره با قیمت ۲۲تا ۲۴ هزار تومان تولید و عرضه میکنند، در حالی که کرههای بسته بندی که با کره فونترا وارداتی تولید میشود، کیلویی ۳۶ هزار تومان به فروش میرسد. اگر دولت در سیاستهای وارداتیاش تجدیدنظر کند و واردات کره فونترا را ممنوع کرده و با افزایش جایزه تولید شیر با چربی بالا تولیدکنندگان را به تولید شیر با کیفیت تشویق کند، قطعاً از واردات کره بینیاز خواهیم شد. وی میافزاید: تولید شیر با چربی بیش از ۲/۳ درصد به جیره خاص غذایی و خوراک خوب برای دام نیاز دارد؛ از این رو دامداران نیاز به حمایتهای ویژه دولت دارند تا تولیدشان را به این سطح برسانند.