با یک حساب سرانگشتی میتوان به این نتیجه رسید که بعد از تصویب مصوبه برج باغها در شهر تهران باز پنج هکتار باغات قدیمی پایتخت با هدف ساختوساز و برجسازی نابود شد و صدها اصله درخت قطع یا خشکانده شدند. به رغم آنکه رسیدگی به پروندههای مربوط به از بین بردن فضای سبز در تهران برعهده کمیسیون ماده ۷ است، حال سؤال این است که میزان درآمد شهرداری تهران از محل عوارض مربوط به قطع درختان چقدر بوده و مهمتر از همه اینکه این منابع مالی در چه زمینهای هزینه شده است؟ هرچند شورای شهر تهران مصوبه برج باغها را حذف کرد تا مرهمی برای میراث طبیعی باقیمانده شهر باشد.
در طول ۱۵ سال اخیر با تصویب مصوبه برج باغها بسیاری از باغات قدیمی شهر تهران تبدیل به برجهای سر به فلک کشیدهای شدند تا به ریههای پایتخت فشار وارد کنند و مهمتر اینکه این مصوبه باعث شد تعداد زیادی از درختان پایتخت قطع یا خشکانده شوند تا جا برای ساختمانهای بلندمرتبه سیمانی بیشتر باز شود. با این حال به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی مصوبه ساخت برج باغها در تهران لغو شده است. در این خصوص محمدسعید ایزدی با بیان اینکه مصوبه کمیسیون ماده ۵ درباره باغات شهر تهران و لزوم حفظ زیستگاه طبیعی آنهاست، گفت:برای دره فرحزاد و منطقه کن در طرح جامع کاربری فضای سبز، کاربری خاص در نظر گرفته شده و باید به عنوان تنفسگاه شهری حفاظت شوند. وی با اشاره به اینکه مجوز ساختوساز اندکی در این مناطق مطرح شده که شامل برج- باغ و باغ- ویلاست، تصریح کرد: خوشبختانه شورای شهر تهران اخیراً مصوبه ایجاد برج باغها را لغو کرده است. وی با بیان اینکه این سرمایههای طبیعی در شهر تهران باید مورد حفاظت قرار گیرند، افزود: این باغها متعلق به مردم است و باید تلاش شود میان منافع افراد و منفعتهای ملی تعادل برقرار شود.
درختان قربانی ساختوساز شهری
ماجرای قطع یا خشکاندن درختان در تهران تنها به تخریب باغات محدود نمیشود، بلکه این تخلف حتی در جریان ساختوسازهایی که در املاک بزرگ و کوچک داخل شهر نیز انجام میشود، امکان دارد روی دهد مانند قطع درختان داخل حیاط یک خانه بزرگ و قدیمی یا در مقابل خانههای درحال ساخت از جمله اتفاقاتی است که در گوشه و کنار این شهر هر روز در حال روی دادن است.
قطع درختان چنار خیابان ولی عصر توسط مغازهدارهای این راسته نیز اتفاق جدیدی نیست و البته باید به تمام این موارد قطع درختان توسط پیمانکاران پروژههای عمرانی شهر تهران را نیز اضافه کرد.
در سالهای گذشته زمانی که اعضای شورای شهر به قطع درختان شهر تهران اعتراض میکردند، مدیران شهرداری تهران به ویژه مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز پایتخت به محکوم شدن قاتلان درختان در کمیسیون ماده ۷ و ملزم به پرداخت جریمه و همچنین پرداخت عوارض در زمان ساختوساز اشاره میکردند، اما در طول سالهای اخیر هیچ وقت اعلام نشد که هر سال چه میزان منابع مالی از محل عوارض قطع درختان به خزانه شهرداری تهران واریز و این منابع در چه راهی هزینه شده است؟!
دیه درختان برای توسعه فضای سبز هزینه نشد
موضوعی که رئیس کمیسیون محیطزیست شورای شهر تهران نیز به آن اشاره کرد و گفت: حتی یک ریال از درآمد عوارض قطع اشجار، صرف خرید باغ نشده است. بررسیهای صدراعظم نوری نشان میدهد طبق بند «ب» تبصره هشتم بودجه مصوب سال ۹۷ شهرداری تهران، مبنی بر اینکه درآمد حاصل از ردیف ۱۶۰۳۰۸ با عنوان «وصول جرایم قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهر تهران» صددرصد تخصیص یافته قلمداد میشود و سازمان بوستانها و فضای سبز مکلف است درآمد مذکور را صرفاً در ردیف ۳۰۱۰۲۴۵۷۲ با عنوان «تملک و احیای باغات با اولویت مناطق ۷، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۷ و ۲۰» به مبلغ ۲۰۰ میلیارد ریال هزینه کند.
به گزارش «تیتر شهر» این در حالی است که بر اساس گزارشهای دریافتی میزان تحقق درآمد حاصله از ردیف مذکور طی دو ماه ابتدای سال جاری مبلغ ۶۵ میلیارد ریال است که طی بررسیهای انجام شده از مناطق بیستودوگانه شهر تهران این میزان بیشتر از مبلغ عنوان شده است، اما با گذشت قریب به سه ماه از سال جاری، کارسازی لازم جهت تخصیص این درآمد به سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران جهت تملک و احیای باغات با اولویت یاد شده انجام نپذیرفته است.
یکی از نکات قابل توجه در کمیسیون ماده ۷ این بود که تمامی پروندهها در این کمیسیون به صورت دستی انجام میشد و به تازگی مدیرکل تدوین ضوابط، نظارت و صدور پروانه شهرداری تهران خبر از مکانیزه شدن سامانه صدور پروانه شهرداری تهران داده است.
از قرار معلوم کمیسیون ماده ۷ شورای شهر در کنار باغات موجود، به حفظ درختان و فضای سبز در املاک غیر باغ نیز توجه ویژهای دارد. در واقع، کمیسیون مسئول گسترش درختان در باغات و اتخاذ تصمیمات راهبردی برای حفظ فضای سبز در املاک غیرباغ است.
طبق این مصوبه هر اصله درخت با محیط بُن ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتر، ۱۰ میلیون ریال، هر اصله درخت با محیط بُن ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر علاوه بر مبلغ ۵۰ میلیون ریال به ازای هر سانتیمتر مازاد بر ۳۰ سانتیمتر، یک میلیون ریال، هر اصله درخت با محیط بُن ۶۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر، علاوه بر مبلغ ۲۰ میلیون ریال به ازای هر سانتیمتر مازاد بر ۶۰ سانتیمتر ۲ میلیون ریال و هر اصله درخت با محیط بُن بیش از ۱۰۰ سانتیمتر، علاوه بر مبلغ ۶۰ میلیون ریال به ازای هر سانتیمتر مازاد بر ۶۰ سانتیمتر ۵ میلیون ریال تعیین شده بود.
طبق تبصره ۲ این مصوبه کمیسیون تشخیص باغات کمیسیون ماده ۷ قانون حفظ و گسترش فضای سبز در صورت قطع بدون مجوز درختان مجاز است با توجه به موقعیت ملک و نوع درختان و محیط بُن آنها جریمه فوق را تا پنج برابر افزایش دهد. همچنین براساس تبصره ۴ محکومیت مرتکبان قطع یا از بین بردن درخت به مجازات قانونی و پرداخت خسارت، مانع از اخذ عوارض مقرر در این مصوبه نمیشود.