محققان کشور با ارائه طرحی با عنوان «شکلدهی سوپرپلاستیک آلیاژهای آلومینیم و منیزیم» موفق به ارائه روشی جدید برای تولید بدنه خودرو و هواپیما شدند.
فرآیند شکلدهی سوپرپلاستیک از جمله فرآیندهای شکلدهی ورقی پیشرفته در صنعت است که قابلیت تولید ورقهایی با ابعاد بزرگ را در یک مرحله و با یک قالب یک تکه دارد. این روش شکلدهی عموماً در دمای بالا و نرخ کرنش کم انجام میشود، بنابراین به بسیاری از موادی که قابلیت شکلپذیری در دمای اتاق را ندارند، میتوان با استفاده از این روش شکل داد.
در سالهای اخیر آلیاژهای آلومینیم و منیزیم به علت سبکی و چگالی نسبتاً پایین بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند و استفاده از آنها در صنایع مختلف رو به افزایش است. در این راستا طرحی با عنوان شکلدهی سوپرپلاستیک آلیاژهای آلومینیم و منیزیم توسط محققان دانشگاه بوعلی سینا همدان و با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی انجام شد. در این طرح هدف آن است که با استفاده از روشهای تغییر شکل پلاستیک شدید، ریز ساختار آلیاژهای آلومینیم و منیزیم را به گونهای بهبود بخشید که توانایی شکلدهی در دماهای پایینتر و نیز نرخ کرنشهای بالاتر را داشته باشند. استفاده از روش شکلدهی سوپرپلاستیک برای تولید قطعات بدنه هواپیما از آلیاژهای آلومینیم در کشورهای پیشرفته قدمتی حدود یک دهه دارد، در حالی که تولید قطعات به این روش و با استفاده از آلیاژهای منیزیم که در قیاس با آلومینیم سبکتر هستند، ایده جدیدی است که در مرحله تحقیقات قرار دارد. روش SPF برای تولید مخازن سوخت راکتها نیز دارای کاربرد است و تولید قطعات به روش SPF نه تنها به کاهش وزن قطعات تولیدی کمک میکند (چون با این روش قطعات بزرگ را بدون نیاز به اتصالات میتوان در یک مرحله و به صورت پیوسته تولید کرد) بلکه مواد سبکی مانند آلومینیم و منیزیم با این روش به طور مطلوبی شکل مییابند که در نهایت میتوان انتظار کاهش وزن قابل توجهی در محصولات داشت.
تولید قطعات بزرگ با وزن کم اهمیت زیادی در وسایل متحرک مانند خودروها، هواپیماها و نیز فضاپیماها دارد. با کاهش وزن این وسایل، به مقدار قابل توجهی میتوان در مصرف سوخت و انرژی صرفهجویی کرد. نتایج این تحقیق میتواند روش جدیدی برای تولید بدنه خودروها و هواپیماها و نیز فضاپیماها از مواد سبک ارائه کند. به دلیل کمی وزن قطعات تولید شده به این روش، در مصرف سوخت صرفهجویی قابل ملاحظهای میشود. این نتایج میتوانند برای صنایع مختلف از جمله خودروسازی، صنایع هوا و فضا و حتی برای تولید قطعات پزشکی نیز مفید واقع شوند.