جوان آنلاین: اینکه کسی سعی کند مفاد کامل یک قرارداد چندجانبه را پس از خروج چند تن از طرفین، همچنان بدون تغییر اجرا کند، در مقام مقایسه، بیشباهت به این نیست که بخواهی بر تن ارواح لباس بپوشانی! حالا اما چرا میگوییم چند تن؟! پاسخ واضح است: از قدیم گفتهاند یکی مرد جنگی به از صدهزار! خودمانیترش این است که سفرهدار سفره برجام، آمریکا بوده و حالا که همو زیر میز زده، نمیشود روی این سفره چندپاره، ظرف گذاشت و باز هم تناول کرد! جناب رئیسجمهور و دولت اما نظرشان 180 درجه با این دو دو تا چهارتای ساده و بدیهی، فرق دارد. همزمان اروپاییها به عنوان طرف دیگر ماجرا دوست دارند ایران همچنان در برجام بماند و برای این مهم، دست به هر کاری هم میزنند. مثلا موگرینی اخیراً گفته قرار نیست بهخاطر ایران در مقابل آمریکا قرار بگیریم و در باب مسائل موشکی و منطقه، نظر مشترکی با آمریکا داریم!
تلاشهای اروپا البته به همین محدود نمیشود. آنها اخیراً طی نامهای رسمی از آمریکا خواستهاند که لطفا! برای شرکتهای اروپایی که بعد از برجام به ایران رفتهاند، معافیت تحریمی صادر کن! مدیران همان شرکتهای مطرح در موضوع نامه اما ظاهراً هرگز به غلظت گفتههای مقامات دولت ایران، به توانایی اتحادیه اروپایی برای کندن مویی از آمریکا هم اطمینان ندارند! لذا بارشان را بر دوش گرفته، یکی یکی از ایران میروند، تا جایی که اخیراً پژو هم از عزمش برای ترک ایران گفته است. بگذارید یک شمارش سر انگشتی انجام دهیم: توتال، پژو، زیمنس، آلیانتس، ساگا، دنیلی، مرسک و ایرباس! اگر خودتان هم یک جستوجوی کوتاه اینترنتی کنید، این لیست حتماً طویلتر خواهد شد. همزمان رویترز خبر داده مقامات وزارت خزانهداری آمریکا دوره افتادهاند تا با سفر به کشورهای مختلف، آنها را از تجارت با ایران برحذر دارند؛ امری که نشان میدهد مدیران شرکتهای اروپایی حساب و کتابشان درست است!
باز در همان روز رویترز در خبر دیگری از شروع کاهش تدریجی خرید نفت ایران از سوی پالایشگاههای اروپایی هم خبر داده است. جناب بعیدینژاد، عضو تیم مذاکرهکننده هستهای که این روزها سفیر ایران در لندن شده اما به جای دیدن این واقعیات دومینووار، اینگونه توئیت میکند: «حالا ایران در برجام اشتباه کرد، متن را دقیق مذاکره نکرد و اعتماد بیخودی کرد. اروپا، کانادا، ژاپن، روسیه و چین به عنوان اعضای معاهده آسیا-پاسیفیک یا معاهده آب و هوایی پاریس یا نفتا که ترامپ همه را رها کرد چطور؟ چرا بهجای دیدن علت واقعی و ملامت دشمن، خودمان را تحقیر و تضعیف میکنیم؟» بعیدینژاد بخوبی میداند نه ترامپ، بلکه اقدامات شخص اوباما و دولتش نیز مکرر برجام را نقض کرده و او و دوستانش جز محکوم کردن، کار دیگری نداشتهاند! این را هم بهتر میداند که نه اوباما، بلکه همین اروپاییهای موقشنگ هم در سالهای 82 تا 84 چنان با ما بدعهدی کردند که هرگز از حافظه تاریخی ایران و ایرانی نخواهد رفت.
با این حال، او دوست ندارد در قبال اوضاع کنونی مسؤولیتی قبول کند. ما هم در پی محکوم کردن هیچ کسی نیستیم. سخن اما این است که دستگاه سیاست خارجی کشور حالا دیگر باید حداقل به اندازه شرکتهای اروپایی سیاست به خرج دهد! یادمان نرفته شخص موگرینی فروردینماه همین امسال از آمادگی اروپا برای اصلاح برجام مطابق خواست آمریکا خبر داده بود و بهتر میدانیم که مقامات اروپایی بارها گفتهاند قرار نیست بر سر مساله ایران به جنگ تجاری یا راهبردی با آمریکا دست بزنند. اینکه با همه این شواهد، مقامات دولتی باز هم بر برجام اروپایی اصرار میکنند، امر غریبی است ولی ابداً تازه نیست! مقامات دولتی در زمان مذاکرات برجام هم، چنین شواهد روشنی را ندیدند و اگر از فحاشیشان به منتقدان هم بگذریم، میگوییم بهرغم اصرارهای رهبری به دشمن اعتماد کردند!
حالا رهبر فرزانه انقلاب ضمن آنکه دوباره گفتهاند: «من به اروپاییها هم خوشبین نیستم!» باز هم به تصمیمات عجیب دولتیها در این فقره احترام گذاشتهاند. دستور اکید معظمله مبنی بر شروع مقدمات رسیدن به ظرفیت 190 هزار سو توسط سازمان انرژی اتمی را میتوان امدادی راهبردی به دولت در این زمینه دانست. دولتیها به غلط مانند 5 سال گذشته تصور میکنند در اتاقهای دربسته و با مذاکره میشود چیزی را تغییر داد. در دنیای واقع اما چنین نیست و طرف مقابل تنها و تنها به قدرت حریف در بیرون از اتاق مذاکره چشم میدوزد. دولت ایران باید پس از خروج آمریکا از برجام، در دنیای واقعی نشان میداد قدرت تغییر معادلات را دارد و بازیگر ماهرتری از ترامپ افساربریده است.
ولو حداقل اروپاییها جای خود را بفهمند و نه در زبان که در عمل، برای حفظ همین برجام تکهپاره تلاش کنند.
دولتیها اما این کار را نکردند. نتیجه چنین انفعالی هم همین میشود که وقتی رهبر انقلاب میگویند «طبق برجام» مقدمات رسیدن به ظرفیت 190 هزار سو را آماده کنید، اروپاییها بابت احقاق حقوق ایران در قالب همین برجام تکهپاره شده هم ترش میکنند! مثلاً وزیر خارجه فرانسه با وقاحت تمام گفته است: «از اقدامات ایران به منظور افزایش غنیسازی اورانیوم استقبال نمیکنیم. بیانیه تهران در زمینه افزایش ظرفیت غنیسازی اورانیوم در صورت از بین رفتن توافق هستهای، امکان عبور از خط قرمز را ایجاد میکند.» همه اینها به ما میگوید پیششرط موفقیت مذاکرات در دنیای واقعی است، نه در اتاقهای دربسته ژنو، لوزان، وین و نیویورک!
مادامی که اروپا احساس کند دولت ایران به هر دلیلی ترس از دست دادن همین برجام پارهپوره هم رهایش نمیکند، هیچ امتیاز، تضمین و تعهد واقعی به ما نخواهد داد. دولت باید اول به آمریکا و سپس به اروپا نشان میداد شجاعت تغییر معادلات در دنیای واقعی را هم دارد و جانش ابداً بسته به برجام نیست. اروپاییهای وقیح، حالا از نجابت دولت سوءاستفاده میکنند و دولتیها هم ظاهراً نمیفهمند راه حفظ برجام، ایستادگی و اعمال قدرت است، نه چانهزنی دیپلماتیک بیحاصل و چندینماهه! رهبر انقلاب در همین فضا چشم اروپاییها را رو به واقعیات باز کردند و دست تیم دیپلماسی دولت را چندین گام فراتر از اروپاییهای وقیح قرار دادند. باید دید دولت قدر این امداد را میداند و لحن خود در تعامل با اروپا را تغییر میدهد یا باز هم امثال پژو از دستگاه دیپلماسی زرنگتر خواهند بود؟!