جوان‌آنلاین: امضاکنندگان توافق هسته‌ای در وین جمع شده‌اند تا ببینند با خروج آمریکا از توافق چه اقدامی باید انجام دهند. به گزارش فردا، در همین رابطه، آدی کورنیش از رادیوی ملی آمریکا با سیمون گس، یکی از مذاکره‌کنندگان مهم در این توافق، درباره‌ی محدودیت‌های تحریم‌های آمریکا مصاحبه کرده است.
آدی کورنیش، مجری:دولت ترامپ، با خروج از توافق و برقراری مجدد تحریم‌ها، دست به قمار حساب‌شده‌ای زده است تا به توافق بهتری دست پیدا کند. حال، این سوال پیش می‌آید که، تحریم‌های آمریکا تا چه حد قوت دارد، به‌خصوص اگر دیگر کشور‌ها از آن حمایت نکنند؟ از سیمون گس این سوال را می‌پرسم، سفیر سابق بریتانیا در ایران، و یکی از مذاکره‌کنندگان در توافق هسته‌ای.
سیمون گس: اگر شرکت‌های اروپایی بر سر این دوراهی قرار بگیرند که بین تجارت با آمریکا و تجارت با ایران یکی را انتخاب کنند، مطمئناً آن‌ها تجارت با آمریکا را انتخاب خواهند کرد. اما نباید فراموش کنیم که کشور‌هایی هم هستند که در عمل ارتباطی با ایالات متحده ندارند. این کشور‌ها با آمریکا تجارتی ندارند و، بنابراین، تحریم‌های ثانویه‌ی آمریکا تاثیری بر آن‌ها نخواهد گذاشت.
کورنیش: می‌توانید پیش‌زمینه‌ی این بحث را کمی روشن‌تر کنید؟ چون دولت ترامپ از ابزار تحریم نه‌تن‌ها در مقابل ایران که در مقابل کره‌ی شمالی، ونزوئلا، روسیه و دیگر کشور‌ها استفاده کرده است. منظورم این است که، با نگاهی به گذشته، چقدر سیاست خارجی مبتنی بر تحریم می‌تواند موثر باشد؟
گس: خوب، تحریم‌ها تحت بعضی شرایط می‌توانند موثر باشند. هرچند که اگر به تاریخچه‌ی تحریم‌ها نگاه کنید، می‌بینید که تحریم‌ها لزوماً تاثیر مورد نظر را نگذاشته است. اما ایران سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ استثنا است. ایران به‌خاطر فشار‌های اقتصادی‌ای که تحریم‌ها به او وارد کردند پای میز مذاکره آمد. اما نباید این را هم فراموش کرد که این تحریم‌ها فقط تحریم‌های یک‌جانبه‌ی آمریکا نبودند. یک رژیم تحریم جهانی بود که سازمان ملل هم بخشی از آن بود. اروپا هم بخشی از آن بود؛ و کشور‌های دیگری هم از تحریم‌ها حمایت می‌کردند. حالا، ما در موقعیتی قرار داریم که، با وجود تلاش آمریکا برای برقراری مجدد تحریم‌ها، اکثر کشور‌های جهان این تلاش‌ها را قانونی نمی‌دانند و به‌همین‌خاطر در نظارت بر اجرای آن همراهی کمتری خواهند کرد. درنتیجه، این تحریم‌ها تا حد قابل ملاحظه‌ای اثرگذاری کمتری خواهند داشت.
کورنیش: خوب، با این صحبت‌ها، ایالات متحده اکنون در چه موقعیتی قرار دارد؟ آمریکا چه اهرم‌هایی در اختیار دارد تا ایران را به بازگشت به میز مذاکره ترغیب کند، یا دوستانش را برای دستیابی به توافقی جدید دوباره متحد کند؟ چون، بحث بر سر توافقی جدید است دیگر، درست است؟ دولت ترامپ می‌گوید ما می‌توانیم به توافق بهتری دست پیدا کنیم.
گس: خوب، این چیزی است که دولت ترامپ می‌گوید. اما بعدش یک فهرست بلندبالا از خواسته‌هایی را منتشر می‌کند که ربطی به توافق هسته‌ای ندارند، بلکه از ایران می‌خواهند که خودش را در خاورمیانه بالکل تسلیم کند و با خواسته‌های ایالات متحده همراه شود. البته من بشخصه با تقریباً تمام بند‌های این فهرست موافق هستم، اما فکر نمی‌کنم که تحت‌فشارقراردادن ایران کاری باشد که منجر به برآورده‌شدن آرزو‌های ایالات متحده شود.
کورنیش:، اما آخر سر، کشور‌های اروپایی اهرم‌هایی در اختیار دارند، درست است؟
گس: خوب، من فکر می‌کنم آن‌ها یک چند تایی اهرم داشته باشند. آن‌ها می‌توانند اجازه‌ی برقراری خطوط اعتباری برای شرکت‌های عمدتاً کوچک تا متوسط را بدهند، شرکت‌هایی که می‌خواهند با ایران تجارت کنند و احتمالاً هیچ ارتباطی هم با آمریکا ندارند. آن‌ها می‌توانند راه‌هایی پیدا کنند که ایران بتواند نفت صادر کند، که این خود نکته‌ی بسیار مهمی است؛ و فقط کشور‌های اروپایی در این بین نیستند، بلکه کشور‌هایی مثل چین و ژاپن و کره‌ی جنوبی هم بخش تقریباً زیادی از نفت ایرانی‌ها را می‌برند. بنابراین، من فکر می‌کنم کار‌هایی هست که اروپایی‌ها و دیگران می‌توانند انجام دهند تا توافق را سر پا نگه دارند، بااین‌حال، نباید این نکته را دست‌کم گرفت که انجام چنین کاری بسیار سخت است.
کورنیش: آیا ما تابه‌حال شاهد چنین جریانی بوده‌ایم؟ آیا هیچ وقت شده که ایالات متحده بگوید من خودم تنهایی این کار را می‌کنم؟
گس: بله. مواردی در گذشته اتفاق افتاده است. در دهه‌ی ۱۹۹۰ در مورد کوبا و در دهه‌ی ۱۹۸۰ درباره‌ی خطوط لوله‌ی نفتی متصل به روسیه، ما وقایع مشابهی را شاهد بودیم. اما اینجا یک تفاوت بزرگ وجود دارد و آن این است که جهان اکنون خیلی بیشتر از قبل به هم متصل شده است، و به‌همین‌خاطر، تحریم‌های ثانویه‌ی آمریکا تاثیر خیلی شدیدتری می‌تواند بگذارد.
بااین‌حال، من فکر می‌کنم که اروپا از عواقب این جریانات بر همکاری و اتحاد قوی بین خودش و آمریکا نگرانی داشته باشد. ما و آمریکا در بسیاری از زمینه‌های سیاست خارجی همکاری داشته‌ایم و با اینکه آمریکا در این زمینه‌ها همیشه نقش پیشرو را داشته، اما دیگر کشور‌ها را هم با خود همراه می‌کرده است. در این مورد خاص، چیزی که می‌توان مشاهده کرد این است که آمریکا پیش افتاده، اما به‌صراحت نشان می‌دهد که اهمیتی به همراهی دیگر کشور‌ها نمی‌دهد؛ و من فکر می‌کنم که این رویکرد آسیب‌زا خواهد بود.
