معضلي كه اگر خيلي زود از سوي متوليان مورد توجه قرار نگيرد، مي‌تواند توليد پسته را در سال‌هاي آينده با كاهش شديد مواجه و بازار جهاني پسته را از دست باغداران ايراني خارج كند.
در حال حاضر در بيش از 17 استان كشور پسته مرغوب و صادراتي توليد مي‌شود. محصولي كه هر سال بيش از 95 درصد آن به بازارهاي خارجي ارسال مي‌شود و تنها 5 درصد آن به مصرف داخلي مي‌رسد و ارزآوري بالايي را براي كشور رقم مي‌زند. با اين‌حال چند سالي مي‌شود كه قطب اصلي اين محصول يعني استان كرمان از حمايت‌هاي مسئولان محروم است. همين موضوع نيز امسال سبب شده تا شهرستان رفسنجان كه بيش از 90 هزار هكتار از باغات خود را به توليد اين محصول اختصاص داده است، امسال با كاهش 90 درصدي محصول مواجه شود. اتفاقي كه مي‌تواند ارزآوري صادراتي محصول پسته را به خطر بي‌اندازند و فرصت را براي تاخت و تاز اصلي‌ترين رقيب ايران يعني امريكا در بازارهاي جهاني فراهم كند.
افزايش توليد در گرو جوانسازي درختان
چندسالي مي‌شود كه خشكسالي و تغييرات اقليمي بر سر باغات پسته كرمان سايه انداخته است. با اينكه انتظار مي‌رود مسئولان راه چاره‌اي براي رفع مشكلات ناشي از اين تغييرات بينديشند، اما آنها اين موضوع را جدي نگرفتند. از طرفي هم به گفته كارشناسان با توجه به اينكه اغلب باغات نيازمند جوانسازي هستند، عدم برنامه‌ريزي براي اين موضوع باغات پسته را بيش از هر چيزي در معرض آسيب‌هاي متعددي چون تغييرات آب و هوايي قرار داده است. در اين خصوص علي كياني‌راد، معاون مؤسسه پژوهش‌هاي برنامه‌ريزي اقتصاد كشاورزي با اشاره به اينكه درختان پسته كهنسال شده‌اند و مقاومت كافي در برابر انواع مخاطرات را ندارند، مي‌گويد: «بايد به كاشت درختاني با حداكثر باروري و ارقام پربازده‌تر روي آوريم.»
گفته مي‌شود روند توليد پسته در دهه 90 نسبت به دهه 80 كاهش قابل ملاحظه‌اي داشته است. توليد اين محصول ارزآور در سال 86، حدود 260 هزار تن بوده و حالا گفته مي‌شود كه در سال گذشته يعني 10 سال پس از اين تاريخ توليد پسته به 120 هزار تن كاهش يافته است. از اين رو طي پيش‌بيني‌هاي صورت گرفته توليد اين محصول در سال‌جاري به 50 هزار تن در كل كشور خواهد رسيد. با اين تفاسير جوانسازي درختان موضوع مهمي است كه تا دير نشده و بازارهاي جهاني از دست ايران خارج نشده است، بايد درختان باغات رفسنجان كه به عنوان پايتخت اين محصول شناخته مي‌شود، به سرعت جوانسازي شوند.
خنده بر لب پسته رفسنجان خشك شد
كهنسالي درختان پسته از جمله مشكلاتي است كه مقاومت درختان را برابر هر تغييري از جمله كاهش و افزايش شديد دما پايين مي‌آورد. مسئله كه همين فروردين ماه سال‌جاري منجر به اين شد كه بيش از 90 درصد درختان رفسنجان محصولي براي ارائه نداشته باشند. در اين خصوص نماينده مردم رفسنجان در مجلس شوراي اسلامي به «جوان» مي‌گويد: « امسال شكوفايي پايتخت پسته ايران پشت درهاي بسته تغييرات اقليمي، خشكسالي، تشديد شوري خاك، ورود سم و كودهاي غيراستاندارد، افزايش هزينه‌هاي توليد و غيره قرار گرفته است.»
احمد محمدي اناركي با اشاره به معضل شوري خاك مي‌افزايد: «در هر حال بيش از 25 درصد منابع آبي استان را نمك تشكيل مي‌دهد. البته اين تمام مشكل استان در زمينه توليد پسته نيست. متأسفانه حجوم آفات هم درد ديگري است كه به آن دچار هستيم.» وي ادامه مي‌دهد: «متأسفانه در سال‌هاي گذشته به دليل ورود سم و كودهاي غير استاندارد آسيب‌هاي زيادي به باغات استان وارد شد. سم‌هاي غيراستاندارد هم به جاي از بين بردن آفات فقط حشرات مفيدي كه با آفات مباره مي‌كردند را از بين بردند و بر مشكلات كشاورزان افزودند.» در حال حاضر باغداران به دليل تغييرات اقليمي، خشكسالي، استفاده از سموم و كودهاي غيراستاندارد، افزايش هزينه‌هاي توليد و غيره با مشكلات متعددي مواجه هستند. در كنار همه اين موارد محمدي اناركي مي‌گويد: «گرماي زودرس اول فروردين ماه هم معضل ديگري است كه مانع شكوفه زدن درختان شد و حالا بيش از 90 درصد باغات رفسنجان و بخش‌هايي از كرمان در سال‌جاري پسته‌اي براي عرضه ندارند.»
