وزیر جهاد کشاورزی در جریان رسیدگی به سؤال یکی از نماینده‌ها درباره نابسامانی‌های ایجاد شده در حوزه‌های مختلف از گوشت و مرغ گرفته تا خریدهای تضمینی و جبران خسارات کشاورزان، در مجلس شورای اسلامی حاضر شد اما جواب‌های آقای وزیر نتوانست نماینده‌ها را قانع کند و همین موضوع باعث شد تا نخستین کارت زرد دولت در نیمه دوم ریاست جمهوری نصیب آقای محمود حجتی شود.
وضعیت حوزه کشاورزی در سال‌های اخیر به‌شدت درهم ریخته شده و خیلی از کشاورزان، تولیدکننده‌های صنعتی و سنتی دام و طیور، آبخیزداری‌ها و ... دچار آسیب شده‌اند. آسیب‌هایی که نشان از ضعف اساسی مدیریت در این بخش دارد. نمایندگان مردم این ضعف‌ها را دیدند و تصمیم گرفتند تا وزیر را برای پاسخگویی به صحن علنی بیاورند بلکه بتوانند جوابی درخور و شفاف از وی بگیرند.
دولت مسوولیت نمی‌پذیرد
آقای شمس‌الله شریعت‌نژاد، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی درباره سؤال از وزیر جهاد کشاورزی در جلسه دیروز مجلس می‌گوید: «نماینده‌های مجلس از توضیحات وزیر کشاورزی قانع نشدند و این دلیلی بود که از مجلس کارت زرد گرفت، متولی اصلی حوزه کشاورزی، در کلان دولت آقای وزیر است و کشاورزان هم از وی انتظار رسیدگی به امور را دارند.»
او ادامه می‌دهد: «اوضاع نابسامان حوزه کشاورزی در کشور قابل دفاع نیست، یعنی با وضعیت امروز بیشتر اینگونه برداشت می‌شود ما بیشتر علاقه‌مند به واردات هستیم، البته ما یک کشاورزی نیستیم که بگوییم در همه محصولات باید خودکفا باشیم اما حمایت از محصولات باغی در کشور ما متأسفانه بلاتکلیف هستند.»
او معتقد است: «تا امروز الگوی کشت مناسبی برای این محصولات تعریف نشده است و دولت هم مسوولیت توصیه‌های اشتباه خود را برعهده نمی‌گیرد، اگر بررسی کنیم می‌بینیم به عنوان مثال به کشاورزان می‌گفتند که مرکبات تامسون بکارند، کاشتند در حالی‌که الان این میوه نه مشتری دارد و نه به درد آبگیری می‌خورد یا به مردم گفتند موز بکارید الان یک بوته موز در کشور پیدا نمی‌شود، چه کسی باید پاسخ دهد، دولت مسوولیت یکی از این اشتباهات را نپذیرفته است.»
شریعت‌نژاد تأکید می‌کند: «مردمی که حاضر به پذیرش این توصیه‌ها شده و به بانک‌ها بدهکار شدند دولت مسوولیتی در قبالشان قبول نمی‌کند و مردم در این زمینه مشکل جدی دارند.»
آنفلوآنزای فوق حاد
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به آنفلوآنزای فوق حاد دامی می‌گوید: «باید تلاش می‌شد تا در برابر آنفلوآنزای فوق حاد ایمنی پیدا کنیم تا 20میلیون قطعه طیور از بین نروند، تمام خسارت این اتفاق تنها متوجه تولیدکننده و سرمایه‌گذار است.»
او کاهش قیمت مرغ در بازار را نیز از مشکلات مدیریتی وزیر دانسته و ادامه می‌دهد: «الان حجم وسیعی از سرمایه‌گذاری در کشور انجام شد و سرمایه‌گذاران با توجه به مزیتی که در کشور وجود دارد خواهان صادرات آن هستند اما با توجه به قیمت بالای تولید عملاً امکان صادرات تولید ما وجود ندارد و نمی‌تواند رقابت کند. کم کردن هزینه تولید و ریسک آن به عهده چه کسی به جز دولت و جهاد کشاورزی است.»
بیمه‌های ناکارآمد
شریعت‌نژاد اضافه می‌کند: «در بحث بیمه محصولات کشاورزی مشکل اساسی داریم، وقتی الگوی کشت وجود ندارد و نمی‌دانیم در چه زمان و مکانی چه محصولی بکاریم و هر چیزی را که می‌کاریم بیمه می‌کنیم و حق بیمه را نمی‌پردازیم و دولت باید جور بیمه کشاورزی را بکشد و از منابع دیگر برای بیمه پول بدهد باید ریسک تولید را هم کشاورز، هم تولیدکننده و هم دولت بپذیرند.»
او می‌گوید: «در برخی از جاها در کشور هرساله خسارت پرداخت می‌شود و این اتفاق نشان می‌دهد در آن نقطه نباید کشت صورت بگیرد، دولت باید در اجرای حفظ اراضی کشاورزی بگوید که چه چیزی باید کشت شود. وقتی کاشت باید از آن پشتیبانی و تضمین خرید کند. خسارت مرکبات 500 تومانی سال گذشته، خسارت ناشی از یخ‌زدگی گردو یا باغات سیب و گلابی را چه کسی جبران کرده است.»
با مردم روراست باشیم
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اینکه چرا مشکلات حوزه کشاورزی که مشکلات امروز و دیروز نیست و سال‌هاست که وجود دارد به انتها نمی‌رسد، تأکید می‌کند: «ما نگران این موضوع هستیم، چون این بحث‌ها بحث‌های اساسی است که باید حل شود.»
او ادامه می‌دهد: «باید با خودمان روراست باشیم، ما کشوری هستیم که سه برابر میزان بارش تبخیر داریم و مهمترین مشکل و محدودیت ما آب است، حالا با این سختی‌های آب و هدررفت های آب تولیدی صورت بگیرد که روی دست کشاورز و دامدار بماند بخشیدنی نیست، باید آمایش درست و حسابی‌ای از سرزمین داشته باشیم تا ببینیم چه چیزی می‌توانیم تولید کنیم.»
شریعت‌نژاد اضافه می‌کند: «در حال حاضر در کشور و براساس آماری که خود وزارت جهادکشاورزی می‌دهد در سال 1345، 25میلیون تن میزان تولیدات کشاورزی ما بوده و الان این آمار به 115میلیون تن رسیده است
در صورتی که ما متناسب با جمعیت خیلی بیشتر باید تولید کنیم، اما 50میلیون تن از این مواد باغی است باید دید با این میزان تولیدات چکار می‌کنیم.»
او می‌گوید: «این 50میلیون تن که تولیدات مرکباتی است که وقتی به بازار می‌آید، آیا به نفع تولیدکننده است یا به نفع مردم و دولت! باید محل مصرف این تولیدات معین شود صرف اینکه این محصولات وارد بازار شود و مصرف‌گرایی افزایش یابد، مشکلی برطرف نمی‌شود، چه اصراری است که مصرف‌گرایی و تولید را افزایش دهیم درحالی‌که هیچ درآمدی برای تولیدکننده‌ها حاصل نمی‌شود.»
تولید به هر قیمتی
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی تأکید می‌کند: «اگر به دنبال ایجاد اشتغال کشاورزان هستیم باید روی منابع دیگر هم فکر کنیم، منابعی که در بحث‌های معدنی و صنعتی مزیت‌های دیگری دارند فکر کنیم و کار کنیم. صرفاً تولید به هر قیمتی و سنتی و بدون بازار مصرف اینها رویکردهایی است که باید اصلاح شود.
او در پاسخ به این سؤال که آیا با وضعیت پیش‌آمده می‌توان گفت، وزیر جهادکشاورزی در لبه پرتگاه قرار دارد، اینطور پاسخ می‌دهد: «نماینده‌ها درباره این موضوع اطلاعی ندارند اما به نظر من در این بخش وزیر جهادکشاورزی وضعیت خوبی را ندارد.»
شریعت‌نژاد درباره این پرسش که هر زمان دولت و اعضای کابینه با مشکل مواجه می‌شوند و به نوعی در انجام وظایفشان موفق نیستند تقصیر را به گردن کسری بودجه می‌اندازند، آیا واقعاً سرمنشأ همه مشکلات ما کسری بودجه است، تأکید می‌کند: «نه، اصلاً چنین چیزی درست نیست، این دقیقاً بی تدبیری است. بودجه مربوط به تولید بوده و الان تولید شده‌ها روی دستمان مانده است. همه بحث‌هایی که در جلسه سؤال از وزیر مطرح شد همین بود که چرا برای تولیدات بازاری وجود ندارد.»
فقدان بازار جهانی
او می‌گوید: «در حال حاضر قادر نیستم به کشورهای اطراف که محتاج محصولات ما هستند محصولاتمان را صادر کنیم. این به این جهت است که هزینه تولید بالا است و ممکن است کیفیت تولید ما مشکل داشته باشد. اگر در دنیا بررسی کنیم قیمت جوجه یک روزه در کشور ما سه برابر قیمت جهانی است چراکه در انحصار یک عده از افراد خاص قرار دارد. قیمت نهاده‌های دامی در کشور ما خیلی بیشتر از قیمت‌های سایر کشورهاست و همین موضوعات است که قیمت تولید را افزایش می‌دهد و در این شرایط کشاورز نمی‌تواند بازاری برای محصولات خود پیدا کند و متضرر می‌شود.»
او با اشاره به نقش دولت در این موضوع ادامه می‌دهد: «دولت باید تلکیف این موضوعات را روشن کند، از طرفی دولت می‌گوید باید قیمت مرغ در بازار برای مصرف‌کننده کاهش یابد این اشکالی ندارد اما چوب این کار را تنها تولیدکننده می‌خورد، عرضه مرغ با قیمت کمتر از میزان تولید هیچگاه متوجه دولت نمی‌شود و کشاورز است که باید آسیب ببیند. اینها واقعیت‌هایی است که در جامعه کاملاً مشهود است.»
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اوضاع خراب تولیدی‌های دام و طیور اضافه می‌کند: «خیلی از تولیدکننده‌های دام و طیور در سختی کار می‌کنند و به شدت دچار مشکل‌اند. دولت باید جوابگوی مشکلاتی که برای حوزه کشاورزی ایجاد شده است باشد.»
توضیحات سخنگو
آقای علی محمد شاعری، سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به بررسی سؤال آقای شهروز برزگر، نماینده مردم سلماس از وزیر جهاد کشاورزی گفته است: «این نماینده درباره علت نوسانات قیمت گوشت سفید، قرمز و عدم تنظیم آن، علت عدم صادرات سیب، مرکبات و محصولات کشاورزی، علل کاهش تعرفه‌های واردات محصولات کشاورزی و علل نبود سازوکار مناسب برای جبران خسارت رخدادهای طبیعی برای کشاورزان و دامداران از وزیر سؤال کرد.»
او ادامه داد: «سؤالات مذکور در جلسه روز 30 آبان‌ماه سال 96 با حضور وزیر جهاد کشاورزی مطرح شد که وزیر در پاسخ بیان داشت در چهار سال گذشته به نحوی در خصوص قیمت مرغ عمل کرده که در فصول مازاد تولید مخصوصاً در استان‌های مازندران، گیلان و گلستان اقدام به خرید مرغ توسط شرکت پشتیبانی امور دام با قیمت حدود 6800 تا 6500 کرده است. حجتی همچنین توضیح داد خرید حدود 400 هزار تن مرغ انجام شده و در فصول و اعیادی که تقاضا بر عرضه افزایش یابد یا قیمت بالا رود با توزیع مرغ منجمد با قیمت 5500تومان بازار را مدیریت کرده است.»
او اضافه کرد: «حجتی همچنین در ارتباط با گوشت قرمز توضیح داد عمدتاً دامداری‌های سبک کشور به سمت بسته و نیمه‌بسته رفتند و آمارها نشان از کاهش تولید و عرضه دام سبک در کشتارگاه‌ها می‌دهد که به علت کاهش عرضه و ذائقه مردم نسبت به مصرف گوشت گرم، قیمت آن غیرمنطقی بالا رفته است بنابراین وزارت ضمن اقدام برای واردات گوشت گرم از آسیای میانه و قفقاز، بحث جایگزینی و بهره‌وری بالا در نژادهای چندقلوزایی را در دنیا شناسایی و اقدامات خوبی در دو سال گذشته انجام داده است.»
با این حال نمایندگان مجلس از جواب‌های وزیر جهاد کشاورزی با 126 رأی موافق، 56 رأی مخالف و هفت رأی ممتنع را قانع‌کننده ندانستند و این موضوع باعث شد تا وزیر با کارت زرد نماینده‌ها روبه‌رو شود، حالا اینکه این کارت زرد می‌تواند دولت و به‌ویژه شخص رییس‌جمهوری را برای بهبود وضعیت کابینه دست به کار کند یا خیر مشخص نیست ولی نکته قابل توجه این است که منابع کشور در حال هدر رفت است.
کشوری مانند ایران که هر روز با کم‌آبی و مشکلات متصل به آن دست به گریبان است نباید اجازه دهد تا منابعش به راحتی به زباله‌دان برسد. مشکلات حوزه کشاورزی مشکلاتی است که سال‌ها در سایه بی‌تدبیری مسوولان مختلف ریشه دوانده و بدون برنامه‌ریزی نمی‌توان شاهد خشک‌شدن آن باشیم.
منبع: صبح نو
