«اخراج از ليست حسابرسان معتمد سازمان بورس اوراق بهادار» اتفاقي است كه طي سالهاي اخير خبرساز شده است. بهطور نمونه در شرايطي كه پيش از اين حسابرس شركت كنتورسازي از ليست مذكور اخراج شده بود گويا مؤسسه حسابرس شركت «هاي وب» نيز به اين سرنوشت دچار شد.
به گزارش «جوان» با دچار شدن حسابرسی شرکت«های وب» به سرنوشت حسابرس شرکت کنتورسازی، اين سؤال ذهن ميليونها سهامدار بازار سرمايه را مشغول كرده كه تا چه حد ميتوانند بر گزارشهاي حسابرسي بنگاههاي حاضر در بازار سرمايه اعتماد و بر اين اساس براي سرمايهگذاري تصميمگيري كنند.
تقريباً اواسط شهريور 95 بود كه نماد شركت كنتورسازي به دليل ابهام در ارائه اطلاعات مربوط به صورتهاي مالي حسابرسي شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار متوقف شد.
انتشار اطلاعات مغایر با واقعیت
اين شركت در حالي اوايل شهريور سال 95 صورتهاي مالي حسابرسي شده سال مالي 94 خود را در سامانه كدال منتشر كرد كه گويا سازمان بورس بعد از اين رويداد به شواهدي دسترسي يافت كه حاكي از تناقض و مغايرت جدي در ارائه اطلاعات مالي با اهميت بود از اين رو نام حسابرس شركت «آكنتور» كه يكي از حسابرسان بخش خصوصي بود از ليست حسابرسان معتمد سازمان بورس حذف شد و بسياري از سهامداران شركت كنتورسازي به واسطه معاملاتي كه بر اساس صورتهاي مالي غلط مورد تأييد حسابرس و مديران شركت انجام داده بودند، با خسارتهايي مواجه شدند.
حذف ناگهاني يك حسابرس خصوصي از ليست حسابرسان معتمد سازمان بورس در سال 95 اين سؤال را ايجاد كرد كه آيا ميتوان به گزارشهاي حسابرسان در مورد صورتهاي مالي شركتهاي بورسي اعتماد كرد يا اينكه بايد به ديده ترديد به اين گزارشها نگريست؟! حال با گذشت كمتر از دو سال، در حالي كه مؤسسه حسابرسي ناشر «هاي وب» به حالت تعليق درآمده بود، گويا اين شركت نيز از ليست حسابرسان معتمد حذف شد.
در اين ميان همانطور كه عنوان شد، پيش از اين در جريان داستان سهام كنتورسازي در بازار سرمايه، مؤسسه حسابرسي اين شركت نيز از ليست حسابرسان معتمد سازمان بورس خارج شد. از اين رو همين دو نمونه و بعضاً برخي از گزارشهاي حسابرسي بسيار ضعيف و گنگ موجود در بازار سرمايه، كافي است تا ضعف نظام حسابرسي اقتصاد ايران و بازار سرمايه بيش از پيش نمايان شود. سايت بورسنيوز در گزارشي عنوان داشت كه در بررسي ليست حسابرسان معتمد سازمان بورس نام حسابرس «هايوب» حذف شده است.
چندي پيش از سوي يك منبع آگاه در سازمان بورس، دليل اين تعليق را تأييد ابهاماتي دانست كه نهاد ناظر در خصوص صورتهاي مالي سنوات گذشته «هاي وب» مطرح كرده بود.
اين منبع آگاه افزود: متعاقب موضعگيري جامعه حسابداران رسمي و تأييد ابهامات مطرح شده توسط سازمان بورس، اين مؤسسه حسابرسي تعليق و سازمان مهر اعتماد خود را از آن برداشت. شركت دادهگستر عضو نوين موسوم به هاي وب سال گذشته در بازار سرمايه با حواشي همراه شد كه مواضع جامعه حسابداران رسمي درباره عدم رعايت استانداردهاي حسابداري در اين شركت تأييد شد و حسابرس شركت به دليل ايرادات متعدد در صورتهاي مالي، از فهرست حسابرسان معتمد سازمان بورس اوراق بهادار گويا در همان زمان حذف شد. حال گويي مؤسسه حسابرسي كه حسابرس در آن مشغول به فعاليت بود و وظيفه حسابرسي شركت «هاي وب» را برعهده داشت، به همان سرنوشت حسابرس دچار شده است.
البته بايد ديد سازمان بورس اوراق بهادار تا كي قرار است، در راستي آزمايي اطلاعات حسابرس معتمد خود قصور كند، هر چند كه هميشه بهانهها و توجيههايي مطرح ميشود، اما اين نهاد بايد بر عملكرد حسابرسان و بازرسان شركتها در زمان پذيرش و در طول زمان حضور در بازار سرمايه توجه بيشتري داشته باشد، چراكه اخراج حسابرس يا مؤسسه حسابرسي يك شركت بعد از آنكه فجايعي مانند كنتورسازي خلق كردند درد چنداني را دوا نميكند و بايد پيشگيري را در دستور كار قرار داد.
اشکال در روششناسي درآمد
در ماجراي شركت «هاي وب» گويي روششناسي براي درآمد با اشكالات فراواني همراه بوده و منطبق بر اصول حسابداري نبوده است، با اين حال حسابرس مواضع خود را در اين رابطه به خوبي انعكاس نداد و چالشآفريني كرد. گزارشهاي حسابرسي شركتهاي بورسي از اهميت قابل ملاحظهاي برخوردار است، زيرا ذينفعان شركت براساس اين صورتهاي مالي اقدام به تصميمگيريهايي ميكنند كه در صور اشكال در تهيه صورتهاي مالي و گزارشهاي حسابرسي ريسك تصميمگيري به شدت افزايش مييابد.
بدين ترتيب اگر خداي ناكرده حسابرسي در بررسيهاي خود متوجه مغايرتهايي شود و اين مغايرتها را ناديده بگيرد و جاي حسابرسي تن به حسابسازي دهد، در عمل در حق ذينفعان شركت خيانت كرده و به نظر ميرسد دستگاههاي نظارتي اعم از سازمان بازرسي كل كشور، ديوان محاسبات مجلس و سازمان حسابرسي كل كشور بايد روي حسابرسها و گزارشهاي حسابرسي حساسيت زيادي داشته باشند و هر كجا ايرادي ملاحظه كردند، ضمن بررسي در صورت بروز تخلف پرونده اين تخلف را به مراجع قضايي صالحه براي رسيدگي ارسال كنند.
اگر نگاهي به تاريخ مالي جهان هم بيندازيم، ميبينيم كه شركتهاي مشكلدار با ارائه انواع هدايا به حسابرسها از اين مؤسسات و حسابرسها ميخواستند تا برخي از مغايرتها و تناقضها در صورتهاي مالي شركت را ناديده بگيرند و مهر تأييد خود را پاي صورتهاي مالي بزنند كه اين رويه در دنيا با افزايش شفافيت و گزارشدهي مستمر و افزايش كيفيت دستورالعملهاي حسابداري و ايضاً با دادگاهيكردن مديران شركتهاي متخلف و حسابرساني كه گزارشهاي مشكلدار را تأييد كرده بودند، در دنيا اصلاح شد و به نظر ميرسد ايران نيز در اين رابطه بايد فكر عاجلي كند.
حسابرس كيست؟
حسابرس وظيفه بررسي صحت اسناد مالي و حسابداري و انطباق آنها با اصول حسابداري و موارد قانوني را برعهده دارد. حسابرسي و حسابداري شباهتهاي زيادي با هم دارند. در واقع حسابرسان كار حسابداران را بررسي و نتيجه كار خود را به هيئتمديره، سهامداران، بانكها و ساير سازمانهاي نظارتي و قانوني، حسب مورد گزارش ميكنند.
وظايف و مسئوليتهاي حسابرس
بررسي حسابهاي شركت – به منظور تطبيق آنها با قوانين و مقررات مالي و اطمينان از صحت و درستي آنها، جمعآوري و تحليل آمار و ارقام – به منظور كنترل هرچه بيشتر عمليات حسابداران و اطمينان از صحت گزارشهاي ارائه شده توسط تيم حسابداري، شناسايي مشخصات و ويژگيهاي كسبوكار – به منظور شناخت بيشتر شركت و صنعت مورد فعاليت و در نتيجه افزايش كيفيت كار رسيدگي، ارزيابي سيستمهاي گزارش مالي شركت – به منظور اطمينان از صحت عملكرد آنها، ايجاد ارتباط كاري مطلوب با مشتريان – به منظور تعامل بهتر با آنها و سهولت در دريافت اطلاعات و گزارشهاي مورد نياز، ارائه پيشنهادات به منظور پيشرفت و توسعه و ايجاد فرآيندهاي كنترلي داخلي براي جلوگيري از ايجاد خطا و مشكل و احياناً سوءاستفاده مالي كاركنان، جزو وظايف حسابرسان است و حسابرس داخلي نيز سياستها، رويهها و توان مالي شركت را به منظور بهبود كارآيي آن مورد ارزيابي و بررسي قرار ميدهد.