کمیسیون اروپا روند بررسی مجدد «قانون انسداد» را شروع كرد؛ قانونی كه قرار است از شرکتهای اروپایی فعال در ایران، مقابل تحریمهای امریکا محافظت كند. با این حال، مقامهای اروپایی به صراحت گفتهاند كه هدفشان از فعالسازی این قانون، عملیاتی كردن مواضع اتحادیه اروپاست، نه دفاع از ایران. امانوئل ماكرون، رئیسجمهور فرانسه دیروز گفت اروپا به خاطر ایران، علیه شرکتهای امریکایی جنگ تجاری یا راهبردی به راه نخواهد انداخت.
روز جمعه در شرایطی كه کمیسیون اروپا روند تجدید نظر در« قانون انسداد» را شروع كرده است. گروه کشتیرانی دانمارکی ایپی مولر-مرسک، بزرگترین مجموعه کشتیرانی جهان، اعلام کرده است که فعالیتهایش را در ایران متوقف میکند. این اولین نشانه از آن است که حتی شركتهای اروپایی هم اعتمادی به قوانین كاغذی اتحادیه اروپا از جمله قانون انسداد ندارند، قانونی كه اتحادیه اروپا در 22نوامبر 1996 آن را با هدف حمایت از شركتهای اروپایی مقابل قوانین فراسرزمینی طرفهای ثالث (به طور خاص امریکا) تصویب كرد و حالا قصد دارد با اصلاح آن، از شركتهای اروپایی كه میخواهند در ایران فعالیت كنند، در مقابل تحریمهای امریکا حفاظت كند. کمیسیون اروپا گفته كه قصد دارد قبل از اعمال دور اول تحریمهای امریکا علیه ایران در 15 مردادماه، زمینه اجرایی شدن این قانون را فراهم كند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز گفت كه بررسی چهار بند از «قانون انسداد» شروع شده و گفته كه قانون انسداد پیروی شرکتهای اتحادیه اروپا را از تحریمهای فرامرزی امریکا ممنوع ساخته و شرکتها را مجاز میشمارد تا زیانهای ناشی از این تحریمها را از عامل آن دریافت نمایند. بر اساس این قانون، آرای ناشی از داوریهای خارج از اتحادیه اروپا که بر اساس تحریمهای امریکا صادر شده باشند، ملغی میشوند. بر اساس گزارش ایرنا، کمیسیون اروپا آغاز روند رسمی برداشتن موانع تأمین مالی فعالیتهای داخل ایران از سوی بانک سرمایهگذاری اروپا را اعلام کرده است: «این امر به بانک سرمایهگذاری اروپا اجازه میدهد از سرمایهگذاری اتحادیه اروپا در ایران حمایت کند. این امر به خصوص میتواند برای شرکتهای کوچک و متوسط مفید باشد.» بیانیه کمیسیون اروپا همچنین گفته كه به منظور اعتمادسازی، به همکاری با ایران در بخشهایی از جمله بخش انرژی و شرکتهای کوچک و متوسط ادامه داده و آنها را تحکیم میبخشد. قرار است در اولین گام در این رابطه، میگوئل آریاس کانیته، مسئول اقدام اقلیمی و انرژی اتحادیه اروپا به تهران برود. کمیسیون اروپا همچنین گفته كه کشورهای عضو را میكند موظف امکان پرداختهای یکباره بانکی به بانک مرکزی ایران را بررسی کنند.
اروپا: مشكل امریکا است
ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا گفته كه اتحادیه اروپا از صبح دیروز (جمعه) روند حقوقی اجرای مقررات بازدارنده مقابله با تحریمهای امریکا علیه ایران را آغاز كرده ولی او به صراحت گفته كه این مسئله به منظور حفاظت از كسب و كار اروپاییها انجام میشود. یونكر در این باره میگوید:« این وظیفه اتحادیه اروپا است که از کسب و کارهای اروپایی محافظت کند و این به ویژه به شرکتهای کوچک و متوسط برمیگردد.» دونالد تاسك، رئیس شورای اروپا نیز ضمن انتقاد از خروج امریکا از برجام، در پاسخ به سؤال خبرنگاری كه حکومت ایران را «پیشبینیناپذیر» خواند، پیشبینیناپذیری ایران را طبیعی خوانده ولی گفته كه مشكل اروپا، پیشبینیناپذیر بودن ایران به عنوان كشور رقیب یا دشمن نیست، بلكه مشكل اصلی امریکا است كه دوست اروپا محسوب میشود. تاسك گفته است:«درباره مشکلات مربوط به ایران در گذشته، امروز و شاید فردا و پیشبینیناپذیری آن صحبت کردید. فکر میکنم اینکه شما رقیب یا دشمنی غیرقابل پیشبینی داشته باشید، مشكل ژئوپلتیک نیست، مشكل وقتی است که نزدیکترین دوست شما غیرقابل پیشبینی باشد. این جوک نیست، امروز اصل مشکل ما با دوستانمان در آن سوی آتلانتیک(امریکا) همین است.» وی اضافه کرد: «من با رئیسجمهور ترامپ که میگوید پیشبینیناپذیری میتواند ابزار بسیار سودمندی در سیاست باشد، موافقم اما فقط علیه دشمنان و رقبا اینطور است. از نظر من وقتی که ما دوست و عضو یک خانوادهایم، پیشبینیناپذیری، آخرین چیزی است که به آن نیاز داریم.»
ماكرون: شاخ به شاخ نمیشویم
ترزا می، نخستوزیر انگلیس، امانوئل ماکرون رئیسجمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان روز پنجشنبه یك بار دیگر تأکید کردند كه همه طرفهای توافق هستهای با ایران به این توافق پایبند خواهند ماند. پائولو جنتیلونی، نخستوزیر ایتالیا نیز در حاشیه نشست اتحادیه اروپا در صوفیه اعلام کرد اتحادیه اروپا باید پایبندی خود را به توافق هستهای ایران تأیید کند. همچنین ژان كلود یونكر، رئیس کمیسیون اروپا پس از پایان نشست سران اتحادیه اروپا در صوفیه بر این مسئله تأكید كرد كه اتحادیه اروپا تا زمانی که ایران به برجام پایبند بماند به این توافق پایبند خواهد ماند با این حال، او تأكید كرد:« همزمان، باید این را بدانیم که اثرات تحریمهای امریکا احساس خواهند شد. بنابراین، محافظت از شرکتهای اروپایی، وظیفه اتحادیه اروپا است.» رهبران اروپایی به صراحت گفتهاند كه پایبندی به برجام، در چارچوب هدف كلیتر «حمایت از شركتهای اروپایی» در مقابل اروپا صورت خواهد گرفت، نه ایران. امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه درباره «قانون انسداد»گفته است:« فقط بحث ایران مطرح نیست، بلکه بحث اجرای و عملیاتی کردن مواضع اتحادیه اروپا است.» ماكرون گفته است: «ایران، مسئله دیگری است که به حاکمیت و استقلال اروپا مربوط است. هدف ما حفظ برجام و حفاظت از منافع شرکتهایمان است. موضع ما این است که میخواهیم در برجام بمانیم، اما در عین حال درباره آینده فعالیت هستهای، برنامه موشکی و فعالیتهای منطقهای هم با ایران گفتوگو کنیم.» او گفته كه انعقاد توافقی گستردهتر از برجام، اجتنابناپذیر است. امانوئل ماکرون تأكید كرده كه اروپا در سر شاخ شدن با امریکا باید واقعگرا باشد و گفته است: «اولاً، به خاطر مسئله ایران، علیه شرکتهای امریکایی جنگ تجاری یا راهبردی راه نخواهیم انداخت. این کار منطقی نیست. ثانیاً، شرکتهای فرانسوی را به ماندن در ایران مجبور نخواهیم کرد.»رئیسجمهور فرانسه با اشاره به تهدید توتال به خروج از پروژههای نفتی ایران گفت: «ما نمیخواهیم شرکتهای فرانسوی را به ماندن در ایران مجبور کنیم؛ رئیسجمهور فرانسه، مدیر اجرایی توتال نیست. من دوست دارم که شرکتهای فرانسوی بتوانند با توجه به پتانسیل بازار ایران، در این کشور بمانند ولی مدیر اجرایی توتال از منافع خودشان دفاع میکند و این وظیفه آنهاست که خطر ماندن در ایران را با خطرهایی که در عربستان و امریکا متوجه آنها میشود، مقایسه کند.»