محمدجواد آذري جهرمي، وزير جوان دولت روحاني وقتي در گفتوگوي ويژه خبري در برابر دوربين قرار گرفت، بهزعم خودش از مشكلات گفت؛ مشكلاتي نظير بياعتمادي مردم به پيامرسانهاي داخلي و استقبال كمرنگ از آنها. آقاي وزير در حالي آمار 4/5 ميليون كاربر را كه ظرف مدت 18 روز به پيامرسانهاي داخلي روي آوردهاند، ناچيز ميداند كه درباره تعداد كاربران تلگرام در روزهاي آغازين پيدا شدن سر و كلهاش در ميان شبكههاي پيامرسان چيزي نگفت. همچنان كه از 8 هزار كانال تلگرامي شناسايي شده عليه امنيت كشور، نظام، مقدسات و هويت ملي، ديني و فرهنگي مردم حرفي نزد. انگار وزير جوان كابينه حواسش نيست در مسائل ملي نبايد هر كس حوزه كار خودش را ببيند، بلكه بايد چند وجهي نگاه كرد.
ماجرا از پست اينستاگرامي رئيسجمهور در بيان مخالفتش با فیلتر تلگرام آغاز شد. هر چند اين پست با موضعگيري فعالان سياسي مواجه بود و اين موضعگيريها در شبكههاي اجتماعي با استقبال فراوان مواجه شد؛ موضعگيريهايي همچون اظهارات رحيمپور ازغدي، عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي كه از تناقضگويي و صحبت دو پهلوی رئيسجمهور به شدت انتقاد كرده بود. حالا اما اين رويكرد به ساير اعضاي كابينه هم انتقال يافته است و وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات وقتي در برابر مردم قرار ميگيرد، تنها بخشي از حقيقت را ميگويد تا هزينههاي اجتماعي فيلتر پيامرسان تلگرام را نپردازد. اين در حالي است كه به قول خود آقاي جهرمي بايد با مردم صحبت و آنها را قانع كرد تا اعتماد كافي به پيامرسانهاي داخلي هم شكل بگيرد.
افزوده شدن 4/5 ميليون كاربر به پيامرسانهاي بومي در 18 روز
تنها 18روز از فیلتر تلگرام گذشته است؛ روزي كه طي آن تعداد كاربران پيامرسانهاي داخلي از مرز 10 ميليون نفر عبور كرد. هر چند تلگرام هنوز هم به مدد فيلترشكنها فعال است. فيلترشكنهايي كه به گفته آقاي وزير خيليهايشان بدافزار هستند و ميتوانند آسيبزا باشند.
با همه اينها آذري جهرمي در برنامه گفتوگوي ويژه خبري وقتي ميخواست درباره اوضاع پيامرسانهاي داخلي توضيح بدهد اينگونه گفت: ۱۰ ميليون نفر به پيامرسانهاي بومي آمدهاند، اما تلگرام ۴۵ ميليون كاربر داشت. از زمان بسته شدن تلگرام تاكنون حدود 4/5 ميليون كاربر به پيامرسانهاي داخلي اضافه شدهاند. من وزير ارتباطاتم، بايد واقعيات را بگويم. اگر فيلترينگ شكست بخورد يا موفق شود در هر دو صورت محكوم ميشويم. وي اما درباره اينكه پيامرسان تلگرام در 18 روزگياش چند كاربر داشت، اظهارنظري نكرد تا مقايسهاش معقول و منطقي به نظر برسد. به عبارت ديگر آقاي وزير پيامرسانهاي داخلي را با تلگرامي مقايسه ميكند كه طي چند سال اخير انحصار پيامرسانها را در اختيار داشته است و همين انحصار هم موجب شده تا ديگر پيامرسانهاي موجود كمتر مورد توجه قرار گيرند. پس اضافه شدن 4/5 ميليون كاربر به پيامرسانهاي داخلي ظرف مدت 18 روز اخير چندان هم از بياعتمادي مردم حكايت نميكند.
مردم كماعتمادند!
با تمام اينها آذري جهرمي معتقد است: در حوزه رسانه بلاتكليف هستيم و اين شامل همه رسانهها ميشود، زيرا چارچوب و سياست حركتي مشخصي در اين حوزه نداريم و از آنجا كه چارچوبهاي اصلي را مردم تعيين ميكنند، متأسفانه در حال حاضر مردم نسبت به پيامرسانها و شبكههاي داخلي كم اعتمادند و اين مهم سبب ميشود كه رونق ماهواره و پيامرسانهاي خارجي بيشتر باشد. درست است كه هنوز مردم نسبت به قانون فيلترينگ و ممنوعيت شبكههاي اجتماعي خارجي مقاومت دارند، اما وظيفه ماست كه با مردم صحبت كنيم.
جهرمي تأكيد كرد: اگر زيرساخت اعتماد را ايجاد كنيم و سياستهاي رسانهاي شفافتري داشته باشيم، طبيعتاً مردم با علاقه به وطن، از پيامرسانهاي داخلي استفاده ميكنند.
وي در عين حال درباره توان فني پيامرسانهاي داخلي گفت: در حال حاضر پيامرسانهاي داخلي ظرفيتهاي لازم را دارند و ظاهراً نياز به سيديان نيست، اما اگر هم نياز به اين ظرفيت باشد بايد با مصوبه مجلس اين اقدام صورت گيرد.
سروش: از ما حمايت عملي نشد!
جهرمي گفت: نيازمنديهاي پيامرسانهاي داخلي براي ارتقاي سيستم امنيتي و بهروزرسانيهاي زيرساختهاي ضروري مستلزم بودجههاي ميلياردي است كه گاهي از توان وزارت ارتباطات خارج است، البته ما بهعنوان متولي حاكميتي بايد از زيرساختهاي اين پيامرسانها حمايت كنيم.
وزير ارتباطات ادامه داد: تصور اوليه اين بود كه ۵ميليارد تومان براي پيامرسانهاي داخلي كافي باشد. امروز يكي از پيامرسانها برآوردهايي انجام داده و ميگويد كه به ۵۰ ميليارد تومان منابع مالي ديگر در قالب وام نياز دارد. در مورد پيامرسانها بُعد«فني» همه مسئله نيست.
پيش از اين نيز آذري جهرمي در پاسخ به درخواست و گلايهمندي ضمني مدير يكي از پيامرسانهاي بومي براي ارائه سرويسها و زيرساختهاي بيشتر از سمت دولت گفته بود: ما در كشور پنج پيامرسان داريم؛ اينكه يكي از آنها بهجاي طرح موضوع در جلسات مرتباً بحث را به موضوع عمليات رواني بكشاند، نه بهسود آنهاست و نه بهسود كشور.
سيدميثم سيدصالحي در واكنش به اين اظهارات در صفحه توييتر خود با رد حمايت عملي وزارت ارتباطات از اين پيامرسان بومي نوشت: كل سابقه ما فني است و نسبت به واژه عمليات رواني كاملاً بيگانهايم؛ بحث ما در مورد ارتباط، در LCT، فضاي CDN، بلاك آيپي و ترافيك است؛ از حمايتهاي وزير محترم سپاسگزاريم، اما اتفاق عملي در زيرمجموعه ايشان نيفتاده است؛ انتظار ما چيزي فراتر از مصوبات شوراي عالي فضاي مجازي نيست.
مسئول فراهم كردن زيرساختها
واقعيت اين است كه مردم از ميان پيامرسانها پيامرساني را انتخاب ميكنند كه كارايي بهتري داشته باشد. زيرساختهايي هم كه وزير ارتباطات درباره آن صحبت ميكند، زيرساختهايي است كه بايد از سوي همين وزارتخانه تأمين ميشد. فعاليت در حوزه پيامرسانهاي داخلي بايد از جايي آغاز ميشد و مهاجرت دولتيها به اين فضا آغازي براي اين كار بود. بديهي است پيامرسانهاي بومي هم ميتوانند با سپري شدن زمان نقطه ضعفهاي خود را برطرف كنند و خدمات بهتر و گستردهتري را ارائه دهند.