در حالي كه خروج یکجانبه امريكا از برجام، آينده اين توافق را در هالهاي از ابهام فرو برده و بر اساس تجربيات گذشته، به رغم تلاش دستگاه ديپلماسي نميتوان چندان به اروپا و تعهدات آنها به برجام دل بست، سخنگوي دولت ميگويد، تاريخ قطعاً روحاني را به خاطر شجاعت و خدمتي كه به ملت كرد، تكريم خواهد كرد !
تعريض محمدباقر نوبخت به بيانيه دو روز پيش رئيس خبرگان رهبري است كه در آن ضمن ترسيم بدعهديهاي غرب و در رأس آنها امريكا، از دولت خواسته بود علاوه بر اينكه در مجامع بینالمللی از امريكا شكايت كند، از رئيس جمهور هم خواسته بود: صادقانه و با صراحت، نسبت به خسارتهای وارده در برجام كه به خاطر عدم رعايت خطوط قرمز ترسيمي از سوي رهبر معظم انقلاب و نيز عدم رعايت اقدام متناظر و گام به گام، از مردم عزیز ايران عذرخواهی كرده، تجربه توافق برجام را چراغ راه آينده قرار دهند.
نوبخت كه روز گذشته در نشست خبري شركت كرده بود، اعتماد مردم براي روي كار آمدن دولت يازدهم را مورد تأکید قرار داد، اما توضيح نداد كه آيا دولت هم به مردم كه به شعار « هم چرخ سانتريفيوژها بچرخد و هم زندگي مردم» او اعتماد کرده بودند، پاسخ داده است؟ آنچه اكنون پيش روي ملت است، خلاف اين ادعا را ثابت ميكند، آنگونه كه بارها نه منتقدان بلكه اعضاي دولت اعلام كردهاند دستاوردبرجام «تقريباً هيچ» بوده است. اكنون هم كه منتقدان برجام به دلیل مصالح جامعه و حفظ وحدت مقابل دشمن زبان به انتقاد از برجام نميگشايند، از دولت هم انتظار نميرود كه با انتقاد مشفقانه يك مقام، عنان از كف بدهد و با تعابير كهكشاني از برجام، هم رئيس جمهور را مستوجب «تكريم تاريخ!» بداند و هم باب هرگونه نقد را بر منتقدان منصف ببندد.
سخنگوي دولت گفته: در حال حاضر بههیچوجه وقت آن نيست كه ما ذهن مسئولان ديپلماسي كشور را كه درگير مباحث جهاني هستند و وزير خارجه كشورمان هم در كشورهاي ديگر براي دفاع از حقوق ملي در تلاش است به اين پرسشها معطوف كنيم. وي ادامه داد: آيا برجام اساساً فارغ از اينكه تصميم درست يا نادرستي بوده، مجاري حقوقي و قانوني را طي كرده يا خير؟ همه ميدانيد كه برجام هم در مجلس و هم در عمل به بايد و نبايدهايي كه از سوي مقام معظم رهبري تعيين شده بود، همه مراحل را طي كرد تا اجرايي شد. سخنگوي دولت افزود: آيا تصميمي كه گرفته شد، درست بود يا خير؟ اگر به سال 92 برگرديم خواهيم ديد شرايط آن زمان چگونه بود؟
اين قبيل پرسشها كه اين روزها از سوي مدافعان و حاميان برجام به اشكال مختلف بازتوليد ميشود، اگر نگوييم فرافكني، واجد يك غفلت است و آن اينكه سخن منتقدان نه بحث شكلي و حتي چرايي مذاكره بلكه به كيفيت توافق برجام و چگونگي رسيدن به اين توافقنامه پر اشكال حقوقي است. وگرنه كيست كه نداند اين مذاكرات در نهادهاي ذیصلاح و مجموعه حاكميت به عنوان يك روش براي استيفاي حقوق ملت مورد تأیید قرار گرفت.
نوبخت در ادامه ميپرسد: چه انتظاري داريد از دولتي كه با اعتماد مردم سركار آمد، آيا همان حصر را تأیید كند و بماند يا در جهت رفع اتهامات اقدام كند. اگر سكوت ميكرديم غفلت بزرگ جهاني بود كه خداوند ما را نميبخشيد كه نسبت به چنين ظلمي هيچ اقدامي نميكرديم بنابراين بايد حقانيت كشور را ثابت و اتهامات وارده را رد ميكرديم.
اما پاسخ نميدهد، در اين پروسه چند ساله چي داديم و چي گرفتيم و اساساً آنگونه كه رئيس جمهور محترم در فرداي امضاي برجام تصريح كردند، آيا همه تحريمها برداشته شد؟ دولتمردان كه ميگويند: تقريباً هيچ. سخنگوي دولت در ادامه اين نشست خبري نتوانست خوشحالي خود را از « گفتاردرمانی » اروپاييها پنهان كند و گفت: ما توانستيم شرايطي به وجود آوريم كه به محض اينكه ترامپ موضع خود را براي خروج از برجام اعلام كرد خانم موگريني آن را نفي كند. اين دستاورد در عالم سياست و بینالملل ارزش ندارد؟ اما بازهم اين پرسش اساسي را بیجواب گذاشت كه اگر فلسفه برجام رفع تحريمهاي ظالمانه بود، كه بود؛ آيا اكنون و پس از دو سال و نيم از اجراي آن و با اينكه جمهوري اسلامي ايران به اعتراف آژانس انرژي اتمي به تمام تعهدات خود عمل كرده است، آيا منافع جمهوري اسلامي ايران نيز آنگونه كه در متن برجام آمده است، تأمین شده يا خير ؟
دل عدهاي براي تحريمها تنگ شده!
«دل عدهاي براي تحريمها تنگ شده!» جمله كليشهاي كه طي ساليان گذشته با اشكال ديگري مانند: «دلواپسان يا كاسبان تحريم» براي منكوب كردن منتقدان برجام بازتوليد شده است و نوبخت نيز نتوانست از تكرار آن بگذرد. وي گفت: اگر دل عدهاي براي تحريمها تنگ شده، مشكلي نيست ولي بدانند تا جايي كه بتوانيم در شرايط تحريم هم نميگذاريم زورگوييهاي دولت امريكا به نتيجه بنشيند. وي با اشاره به اينكه برجام يك قرارداد برد – برد بود و در عمل توانستيم نيكنامي جمهوري اسلامي ايران را در جهان ثابت كنيم، گفت: بارها رهبري نسبت به مردان ديپلماسي به نيكي ياد كردند بنابراين چيزي را از دست ندادهایم. سخنگوي دولت گفت: قطعاً تاريخ روحاني را به خاطر شجاعت و خدمتي كه به مردم در اين مقطع انجام داده، تكريم خواهد كرد و رهبر انقلاب بهعنوان، رهبري زيرك و بصير مورد احترام جامعه و تاريخ خواهند بود، حال عدهاي ميتوانند نگاه متفاوتي داشته باشند.
تكذيب تضمين روحاني به موگريني
بخش ديگري از سخنان نوبخت به تكذيب نقل قول موگريني از رئيس جمهور كشورمان اختصاص داشت. وي در پاسخ به اينكه خانم موگريني اعلام كرده كه آقاي روحاني تضمين داده حتي در صورت بازگشت تحريمها ايران در برجام خواهد ماند، گفت: همه ملاحظه كرديد كه رئيس جمهوري بلافاصله بعد از اعلام موضع ترامپ نظر خود را قبل از صحبتهاي خانم موگريني به صراحت بيان كردند بنابراين اين حرف درستي نيست. وي در پاسخ به اينكه اخیراً مقام معظم رهبري در جمع فرهنگيان فرمودند كه در برجام تضمينهاي مدنظر رعايت نشده است، نظر دولت چيست، گفت: مباحث مربوط به برجام در آن زمان در شوراي عالي امنيت ملي مطرح شد و رأيگيري صورت گرفت و همه تلاش كردند كه بهويژه نظر رهبري را رعايت كنند. سخنگوي دولت افزود: ايشان بر اساس بصيرت، آگاهي و شناخت دقيقي كه از ماهيت غيرانساني امريكا داشتند و دارند، هميشه ما را توجه ميدهند كه نسبت به امريكا و مواضع آن همه جوانب را مراعات كنيم.
ما هم به امريكا اعتماد نداريم
نوبخت ادامه داد: ما هم به امريكا اعتماد نداريم و آنچه در قالب 1+5 ميتوانستيم و تصويب شد، سند ايدهآل ما نبود، همانطور كه از اول گفته شد برجام برد – برد بود. امريكا فكر ميكند ما سر آنها را كلاه گذاشتهایم، براي اروپاييها هم ممكن است ايدهآل نباشد.
وي گفت: دولت در آن زمان بر پايه اعتماد برجام را امضا نكرد ولي با جميع جهات كار دشواري بود. يك اقدام خصمانه از سوي دولتي زورگو و غیر پایبند به مسائل انساني و اخلاقي صورت گرفته و با اطمينان ميگوييم كه مشكلي نخواهيم داشت و همه بايد يكديگر را كمك كنيم و تجميع قدرت گروههاي مختلف در اين زمينه قابلملاحظه است. سخنگوي دولت اضافه كرد واقعيت اين است كه مشكلات زياد است و بايد تلاش كنيم براي هر نوع شرايطي آماده شويم. فرصت نداريم از يك سو با دشمنان خارجي پنجه در پنجه بيفكنيم و از سوي ديگر نگاهمان به دوستان داخل باشد كه از پشت خنجر نزنند.