در سال ۱۳۵۴ جزو نخستين مناطق زيست كره زمين معرفي و ثبت شد. در همين حال در كنوانسيون جهاني رامسر در زمره تالابهاي مهم دنيا قرار گرفت و سومين اهميت اين منطقه عضويت آن در پناهگاه حياتوحش است كه در تمامي ايام سال ميزبان انواع پرندگان است، همچنين۴٠درصد خاويار ايران در نزديكي اين جزيره به دست ميآيد. جزيرهاي جنجالي ميان ادارات محيطزيست گلستان و مازندران كه البته از گزند ارتش و آموزشوپرورش هم به دور نمانده است. جزيره بسيار مهمي كه شنيده ميشود كمتر از انگشتان يك دست محيطبان وظيفه حراست از آن را به عهده دارند.
آشوراده اكنون با مشكلات بزرگي مانند بيمهري مديران، اختلاف ميان دو اداره محيطزيست گلستان و مازندران، تصرفات غيرقانوني، بياطلاعي گردشگران و طمع براي ساختوساز مواجه است.
دستورات بيعمل ميماند
با اينكه آشوراده غرق در مشكلات است اما هر مسئولي كه در رابطه با اين جزيره ميتواند اظهار نظر كند، طوري حرف ميزند گويي همه معضلات به يكباره حل شده و اوضاع در اين نقطه از كشور در بهترين حالت است. در همين راستا بود كه در آذر ماه 1393 رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري وقت يعني مسعود سلطانيفر با بيان اينكه جزيره آشوراده سالهاي سال با مشكلات و محدوديتهايي رو بهرو بوده و اكنون با تهيه طرح اجرايي گردشگري و رايزنيهاي انجام شده در هيئت دولت، امكان سرمايهگذاري در اين منطقه فراهم شده است، گفت: «پس از چند دهه، مشكلات و موانع گردشگري جزيره آشوراده برطرف شده تا گردشگران خارجي و داخلي بتوانند از اين جزيره زيبا، نوار ساحلي استان و مناطق جنگلي استفاده كنند.»
حالا بعد از گذشت بيش از 3 سال از حرفهاي سلطانيفر، مسئول واحد طبيعتگردي سازمان حفاظت محيطزيست با اشاره به اينكه گردشگري آشوراده يك موضوع سابقهدار است و حداقل از سال 84 به بعد كارهاي متعددي در اين باره انجام شده است، ميگويد: «بعد از همه فراز و نشيبها، در سال 92 همزمان با دور جديد رياست خانم ابتكار در سازمان محيطزيست، جلسهاي در دفتر معاون اول رئيسجمهور در اين زمينه تشكيل و تصميماتي براي آشوراده گرفته شد.
ايمان هادي ادامه ميدهد: «طبق ابلاغيه همان جلسه قرار شد سازمان ميراث فرهنگي از طريق يك مشاور زيستمحيطي و با همكاري استانداري گلستان و البته سازمان محيطزيست طرحي براي اجراي گردشگري در آشوراده تهيه كند. حتي قرار بود هزينه تهيه اين طرح نيز از سوي رياست جمهوري پرداخت شود.»
وي با بيان اينكه قرار بود بعد از تهيه و تأييد طرح، نسبت به انتخاب سرمايهگذار اقدام شود، تأكيد ميكند: «سازمان محيطزيست منتظر بود كه طبق مفاد اين جلسه، سازمان ميراث فرهنگي نسبت به تهيه طرح گردشگري آشوراده با مشورت و نظر كارشناسي سازمان محيطزيست اقدام كند، اما ماهها از آنها خبري نبود و حتي ما از طريق رياست وقت سازمان محيطزيست با آنها مكاتبه و درخواست كرديم كه ضمن معرفي مشاور، كار تهيه طرح شروع شود.
هادي ادامه ميدهد: «تا اينكه 6 ماه بعد معاون سرمايهگذاري سازمان ميراث فرهنگي شخصاً كتابچهاي را به سازمان محيطزيست آورد و اعلام كرد؛ اين همان طرح گردشگري آشوراده است. در حاليكه قرار بود طرح به طور مشترك نوشته شود. گويا بودجه در نظر گرفته شده براي تهيه طرح از سوي رياست جمهوري به ميراث داده نشده و اين سازمان با بودجه خودش اقدام به تهيه كتابچه كرده بود.»
بارگذاري بيش از حد ممنوع
از شواهد چنين استنباط ميشود كه متأسفانه كتابچه تهيه شده از سوي ميراث فرهنگي به هيچوجه با موازين مدنظر سازمان محيطزيست سازگار نبود. چون اين منطقه پناهگاه حيات وحش و ذخيره گاه زيستكره است و الزامات بينالمللي و ملي براي حفاظت دارد. ضمن اينكه زونبنديهايي در آشوراده وجود دارد كه نشان ميدهد تنها در دو زون امكان تفرج و گردشگري وجود دارد و مابقي زونها حفاظتي است. جالب اينكه بر اساس كتابچه گردشگري آشوراده سازمان ميراث، در زون حفاظتي طرح هتلسازي طراحي شده بود، براي همين اين كتابچه به هيچ وجه مورد تأييد سازمان محيطزيست قرار نگرفت.
در همين رابطه مسئول واحد طبيعتگردي سازمان حفاظت محيطزيست ضمن اشاره به پيشينه تلاشها براي اجراي طرح گردشگري آشوراده و رد تعدادي از طرحهاي تهيه شده، ميگويد: «تاكنون مسائل مربوط به حيطه وظايف معاونت طبيعي تأييد شده اما ارائه طرح پسماند و پساب نيز الزامي است و پس از ارائه اين طرح، كميته ماده 2 محيطزيست متعاقباً مجوز اجراي طرح گردشگري آشوراده را صادر ميكند.»
وي با اشاره به بازديد اعضاي كميسيون اصل 90 مجلس شوراي اسلامي از آشوراده در سال 94، تصريح ميكند: «به دنبال اين بازديد، جلسهاي در استانداري گلستان تشكيل شد كه همانجا ايرادات طرح قبلي را با جزئيات بازگو كرديم. بعد از اين جلسه استانداري گلستان وارد عمل شده و شروع به تهيه طرح گردشگري آشوراده كرد، اما با اينكه استانداري حداقل سه طرح توجيهي تدوين و ارائه كرد، هيچ يك از اين طرحها مورد تأييد سازمان محيطزيست قرار نگرفت.» هادي تأكيد ميكند: «سازمان محيطزيست مخالف بحث تفرج نيست؛ اما اين تفرج به هيچ وجه نبايد مزاحمتي براي حيات وحش ايجاد كند يا به پوشش گياهي آسيب بزند همچنين حق نداريم با ايجاد فرصت گردشگري بارگذاري بيش از حد در اين منطقه ايجاد كنيم.»