افزايش قيمت ارز، كمبود آب و بروز خشكسالي در برخي از شهرهاي كشور و توقف طرح خريد شير حمايتي در پنج ماه گذشته توسط سازمان تعاون روستايي موجب شده بسياري از دامپروران دامهاي مولد خود را روانه كشتارگاهها كنند؛ اقدامي كه هم به زيان صنعت شير و هم گوشت كشور تمام ميشود.
توليدكنندگان شير و گوشت ميگويند ما مسئول تأمين امنيت غذايي مردم نيستيم؛ دولت بايد تمهيدات لازم را بينديشد. در چند سال اخير با اجراي طرح خريد حمايتي شير از سوي تعاون روستايي، بازار خريد و فروش شير خام به آرامش نسبي رسيده بود؛ ديگر شير خام دامداران روي دستشان باقي نميماند و شير خام مازاد توسط دولت خريداري ميشد. اكنون پنج ماه است كه خريد شير حمايتي متوقف شده است. از زمان ورود اوسط هاشمي به سازمان تعاون روستايي بنا به دلايلي نامعلوم خريد شير حمايتي بعد از دو سال به يكباره متوقف شد و اين سازمان به بهانه تدوين ساز و كار جديد، دامداران را با مازاد توليد شير به نابودي كشاند. اين در حالي است كه نوسانات قيمت ارز نيز در ماههاي گذشته تأمين خوراك دام را با چالش جدي مواجه كرده و دامداران و دامپروران به سختي خوراك مورد نياز دامهايشان را تأمين ميكنند. علاوه بر موارد فوق خشكسالي در سال جاري نيز مزيد بر علت شده و در بسياري از شهرستانها نه تنها مراتع خشك شدهاند بلكه تأمين آب شرب دامها نيز با مشكل مواجه شده است. به عنوان مثال دامداران اصفهاني و خراسان براي تأمين آب شرب بهشدت در مضيقه هستند. به گفته فعالان بازار علوفه و خوراك دام در مقايسه با سال ۹۳، صددرصد گران شده و در حال حاضر ذرت دانهاي كيلويي از ۸۱۰ تومان به ۱۱۰۰ تومان، جو از ۸۱۰ به ۱۱۰۰ تومان و سويا نيز به دليل افزايش قيمت جهاني از ۱۸۰۰ تومان به ۲۴۰۰ تومان رسيده است. همچنين داروها و مكملهاي مورد نياز دام نيز به همين نسبت گران شده است.
فعالان بازار با ابراز نگراني از وضعيت صنعت دامداري و دامپروري در سال جاري ميگويند: هميشه در فصل بهار بازار شير افت ميكند و همزمان با اين روند افزايش حقوق كارگران نيز اعمال ميشود؛ امسال نيز در كنار بحراني كه براي اين صنعت به وجود آمده ماه مبارك رمضان نيز در پيش است و از آنجايي كه در اين ماه مصرف ماست و دوغ كاهش مييابد، به خودي خود بازار فرآوردههاي لبني نيز كساد ميشود.
كاهش قيمت شير خام و افزايش دوره بازپرداخت
به گفته فعالان بازار همزمان با افزايش قيمت خوراك دام و مكملها و توقف خريد شير حمايتي از سوي تعاون روستايي،كارخانجات شير و فرآوردههاي لبني نيز خريد شير خام را كاهش داده و قيمت آن را از ۱۴۰۰ به ۱۳۲۰ تومان كاهش دادهاند و به بهانه كاهش تقاضا، توليدشان را كاهش دادهاند و در كنار آن به صورت غيرقانوني قيمت فرآوردههاي لبني را ۱۰ درصد گران كردهاند و بازپرداخت پول شير به دامداران را از يكماهه به سه ماهه افزايش دادهاند و چنانچه اين روند ادامه پيدا كند، دامداران به نابودي كشيده ميشوند.
به گفته يك منبع آگاه، هفته گذشته در كميته گوشت يكي از استانهاي بزرگ كشور مصوب شد كه ۵۰۰ رأس دام مولد آبستن يا غيرآبستن روانه كشتارگاهها شوند و تمامي گاوداريهاي بخش خصوصي در سراسر كشور كه در تأمين علوفه و فروش شير خام با مشكل مواجه شدهاند از اين تصميم تبعيت ميكنند. همچنين فعالان اين صنعت هفته گذشته با مسئولان وزارت جهاد و تعاون روستايي جلساتي داشتند و مشكلات توليدكنندگان شير و گوشت را به اطلاع مسئولان مربوطه رساندند، اما از آنجايي كه وزارت جهاد كشاورزي هيچ تدبيري نينديشيده، پاسخشان فقط سكوت بوده و بس. فعالان اين صنعت ميگويند: در گذشته به دليل قيمت پايين شير و بازيهاي كارخانجات لبني در نخريدن شير خام به قيمت مناسب، فقط دامدار ضرر ميكرد، اما اكنون در شرايطي قرار گرفتهايم كه هم دامدار و هم كارخانجات لبني ضرر ميكنند. به طوري كه در ابتداي امسال يكي از بزرگترين كارخانههاي شير و فرآوردههاي لبني ۲۵۰۰ نفر از كارگرانش را تعديل كرده و قراردادهاي يكساله به چند ماهه تبديل شده است.
ارز يارانهاي فقط براي واردات ذرت دانهاي و كنجاله سويا
اين منبع آگاه در گفتوگو با «جوان» از گرفتاريهاي تأمين علوفه، جو و يونجه خبر ميدهد و ميگويد: دلار ۳۸۰۰ توماني فقط براي واردات ذرت دانهاي و كنجاله سويا اختصاص دارد و ساير خوراك دام، مانند جو و يونجه و... بايد با ارز آزاد وارد شود، بنابراين شعار مسئولان وزارت جهاد مبني بر تخصيص ارز يارانهاي و افزايش نيافتن قيمت كالاهاي اساسي غيرواقعي بوده و تمام كالاها را شامل نميشود. به گفته وي توليدكنندگان طيور نيز با همين مشكلات مواجهند، زيرا مرغداران مجبورند گندم به قيمت آزاد بخرند تا شكم مرغ ها را پركنند و آنها نيز با افزايش قيمت و هزينهها مواجهند. به گفته وي، وزارت جهادكشاورزي كه مدام از تخصيص ارز يارانهاي سخن ميگويد، به استثناي مدلل هر واردكنندهاي كه با ارز يارانهاي در هفتههاي اخير توانسته خوراك دام و طيور وارد كند را معرفي كند تا دامداران و دامپروران بتوانند با قيمت ارزان خوراك مورد نياز دامشان را تأمين كنند.
تابلوي پشتيباني امور دام بايد به ستاد تنظيم بازار تغيير كند
اين منبع آگاه با انتقاد از سياستهاي وزارت جهاد كشاورزي ميگويد: شركت پشتيباني امور دام كه مسئوليت حمايت از دامداران و دامپروران و توليدكنندگان را دارد، به ستاد تنظيم بازار تبديل شده و بايد تابلوي اين شركت تغيير نام دهد. اين شركت به جاي حمايت از توليدكنندگان به دنبال تعيين قيمتهاي مصوب است. نميشود توليدكننده با نرخ آزاد توليد كند اما كالا و محصولش را به نرخ مصوب بفروشد. وي افزود: در حال حاضر با گرم شدن هوا، مصرف شير و لبنيات كاهش مييابد و از آنجايي كه ماه مبارك رمضان نيز در پيش است، تقاضا بيش از گذشته كم ميشود و در صورتي كه وزارت جهاد كشاورزي فكري به حال توليدكنندگان شير و گوشت نكند، امنيت غذايي كشور در اين دو كالا بهشدت در معرض خطر است؛ چراكه با كشتار دامهاي مولد، توليد در آينده كاهش يافته و گرفتاري آن دامن دولت و مصرفكننده را ميگيرد. وي با اشاره به اينكه توليدكنندگان ضامن تأمين امنيت غذايي مردم نيستند و نميتوانند جاي دستگاههاي متولي را بگيرند، ميافزايد: براساس اعلام اتحاديه دامداران ۴۰ درصد گاوداريهاي استان تهران در ماههاي گذشته تعطيل شدهاند و آمار ساير استانها بهويژه استانهايي كه در معرض خشكسالي هستند نيز در همين حدود است.
اكنون اين سؤال مطرح ميشود كه وزارت جهاد كشاورزي كه از ماههاي قبل ميدانسته كه بحران ارزي در پيش است، آيا ذخاير استراتژيك خود را تأمين كرده و انبارهايش مملو از كالاست يا اينكه اين وزارتخانه نيز در شرايط فعلي غافلگير شده است؟