به گزارش جوان آنلاين، سلسله مباحث اخلاقي مرحوم آيت الله حق شناس (رحمه الله عليه) در 4 جلد با عنوان «مواعظ»، تحت اشراف آيت الله محمد علي جاودان تهيه و تدوين شده است. مجلد «مواعظ» به همت «مؤسسه ايمان ماندگار» تهيه و توسط انتشارات «مطيع» قم منتشر گرديده است. مبحثي كه در ادامه آمده بخشي از هفتاد و هشتمين جلسه آيت الله حق شناس مي باشد كه در جلد سوم اين مجموعه منتشر شده است:
دوباره شما را نسبت به موقعیتتان توجه می دهم که حیف است عمرتان را در موارد بیهوده صرف کنید. حضرت فرمودند: «بقية عمر المرء لاثمن لها»، " باقیمانده ی عمرهرشخص، با هیچ چیز قابل معاوضه نیست؛ پس قدر این لحظات را بدانید.
امیرالمؤمنین عليه السلام فرمود: «لاخير في دين لا تفقه فيه»: دینی که در آن تفقُه نیست، خیری ندارد. اسلام سراسر تفقه است. «من لم يتفقة منكم في الدين فهو أعرابي»؛ کسی که در دینش تفقه نمی کند، اعرابی است؛ یعنی بدوی و بیابانی است. «ولم ينظر الله إليه يوم القيامة»؛ پروردگار در قیامت اصلا نظری به او نمی کند. خوابِ عالِم، بهتر از بیداری و سَهر جاهل است. برای اینکه عالم می خوابد تا برای انجام طاعت، کسب اطلاعات علمی و هدایت مردم قوت پیدا کند؛ اما آن یکی می خوابد که چه کند؟ بدنش سالم بماند؛ بدنش سلامت بماند که چه شود؟! حالا اگر پروردگار هم به تو سلامتی داد، چه نفعی برایت دارد؟ وجود تو چه نفعی برای مسلمانان دارد؟!
«لاخير في دين لا تفقه في و لا خير في دنيا لاتدبر فيها و لا خير في نُسُك لاورع فيه»؛ " اگر چنانچه عباداتی داشته باشی ولی از محرمات پروردگار احتراز نکنی، هیچ نتیجه ای ندارد. در عرب زن احمقی به نام رَيطَه بود که اول روز به کنیزانش دستور می داد کیسه های محکمی ببافند و در غروب، می گفت همه ی این کیسه هایی که بافته بودند را باز کنند. مبادا شما مثل ريطه باشید که قرآن می فرماید: «و لا تكونوا كالتي نقضت غزلها من بعد قوة أنكاثا.» "شما تدبر کنید و مراقب باشید که اعمال و بافته های خود را با ارتکاب گناه خراب نکنید. اگر عقب گرد کنید و وقتی پای گناه پیش می آید، دست خود را آلوده کنید، تمام کارهای خیرتان را به کلی عاطل و باطل کرده اید. این تذکرو توجهی نسبت به موقعیت شما و خودم بود که در ابتدای صحبت هایم همیشه داشته ام.
«اُفٍ لكل مسلم لا يجعل في كل جمعة يوما يتفقه في أمر دينه و يسأل عن دينه»؛ وای به حال مسلمانی که یک هفته بر او بگذرد و در آن هفته، یک روز را برای تفقه در دین خود قرار ندهد. برای همین مرحوم آقاشیخ مرتضی زاهد رحمه الله عليه می فرمود: «اگر در مجلس دینی و تعلیم حلال و حرام شرکت کنید، اولی است از اینکه به زیارت ثامن الحجج عليه السلام بروید.» چون منظور از زیارت امام رضا عليه السلام که تا یک تعطیلی می رسد، شما زود می دوید و به آنجا می روید. این است که آنچه مورد نظر حضرت است را تحصیل کنید و این، همان تفقه در دین است. اگر شما با این اوضاع به مشهد بروید، حضرت می فرماید: «اُفٍ لكم!» وای برشما که دنبال تفقه در دين نرفتید! يك هفته گذشته و دنبال امر دینی خود نبوديد كه در آن تدبر كنيد!
البته در شبهای مصیبت، ما باید عزاداری کنیم؛ اما مرسوم ما طلبه ها اين است که در ایام خاص هم وقتی مجلسی برپا می شود، دنبال این هستيم كه يك مطلب مهمی که منظور اهل بیت عصمت عليهم السلام است را برای مخاطبین پیاده کنیم. لذا در این جلسه هم باید به اخلاق و تهذیب نفس بپردازیم. حضرت امام رحمه الله عليه هم تهذيب اخلاق را در رأس علوم می دانست.
بارها عرض کرده ام: ای رفقای اهل علم! خدا شاهد است من استاد اخلاقی داشتم که هفته ای يك جلسه خدمتش می رسیدم واگراوبا مواعظش خاطرات مرا کنترل می کرد، من در هفته ی بعد مهذب می شدم و اخلاق پاکیزه پیدا می کردم؛ اما اگر ایشان نمی آمد، من به قبایح و زشتی ها میل پیدا میکردم؛ با آنکه در عرض هفته ی قبل، در کمال مراقبه بودم و گوش، زبان و چشمم را کنترل می کردم. لذا موعظه ی اخلاقی که وسیله ی احیای قلب است باید همیشه وجود داشته باشد. امام اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: حسن جان؛ «أحيِ قلبك بالموعظة»: " قلب می میرد، با موعظه آن را زنده کن.
«فابتغوا لها طرائف الحكمة»" حکمت های ناب و تازه که همان فرمايشات آل محمد صلي الله عليه و آله وسلم باشد، را طلب کنید. خدا شاهد است،يگانه هدف من از نوشتن احادیث و نقل آنها، نجات دادن شما و خودم است. غير از این راهی نیست! توجه و تدبر کنید و بینید در چه موقعیتی هستید!
منبع: جلد سوم كتاب «مواعظ» صفحه 65
