دنياي کشاورزي شمال با همه جا فرق مي کند. آنجا که يکي از محصولات استراتژيک ايران کشت مي شود و از فروردين تا پايان شهريور بازارهاي بزرگ را متاثر از فعاليت و وضعيت خود مي کند. برنج با رنج گره خورده و مشقتي که کشاورزان تحمل مي کنند تا محصولشان به بار بنشيند قابل توصيف نيست. در ميان شهرهاي شمالي که به کشت برنج مي پردازند، شهرستان قائمشهر در استان مازندران با دارا بودن ۸ هزارو ۱۰۹ هکتار زمین شالیزاری نقش مهمي در کشت برنج دارد.
کشت دوم برنج ممنوع شد
بر اساس گزارش ها در سال گذشته ۴ هزار و ۲۰۹ هکتار از اراضی شالیزاری در قائم شهر به زیر کشت انواع طارم و ۳ هزارو ۹۰۰ هکتار به زیر کشت ارقام پر محصول برنج رفت. اما امسال و بر اساس تصميم جهاد کشاورزي شهرستان قائم شهر با توجه به کمبود آب و آمادگی شهرستان در مواجه با بحران کمآبی، شالیکاران مجاز به کشت دوم برنج نخواهند بود و از ۱۲۰ روستای شهرستان قائمشهر، ۵۷ روستا در مواقع بحران کمآبی دچار چالش خواهند شد.
با اين اوصاف و در حاليکه شاليکاران بخش عمده اي از برداشت خود را به علت عدم کاشت از خواهند داد، تجهيز و مکانيزه شدن سيستم کاشت و برداشت را بيش از پيش احساس مي کنند. اما با سرعتي که کم آبي حرکت مي کند ، حرکت لاکپشتي مسئولان در کشت مکانيزه به جايي نخواهد رسيد. در همين رابطه مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قائمشهر با اشاره به تجهیز و نوسازی ۳ هزارو ۶۰۰ هکتار از اراضی شهرستان قائمشهر، مي گويد: " در سال گذشته ۳ هزارو ۳۴۰ هکتار از اراضی بهصورت مکانیزه و بقیه بهصورت سنتی کشت شد که پیشبینی میکنیم در سال جاری کشت مکانیزه، ۱۰ درصد افزایش داشته باشد."
مجید جعفری ادامه مي دهد: "رویکرد توسعه کشت مکانیزه باهدف کاهش هزینه، افزایش عملکرد در واحد سطح، اقتصادی کردن تولید، فرهنگسازی برای گسترش مکانیزاسیون در دستور کار جهاد کشاورزی است و بهمنظور افزایش ضریب نفوذ مکانیزاسیون در مزارع و خروج ماشینهای فرسوده کشاورزی، سال گذشته بیش از ۲۵ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال تسهیلات از محل خط اعتباری شماره ۵ مکانیزاسیون کشاورزی به شهرستان قائمشهر تخصیص یافت که ۴۰ میلیارد ریال به دلیل شناور بودن اعتبار جذب شد."
به غير از عقب ماندن شاليزارها از کشت مکانيزه، شالي کوبي ها هم نتوانسته اند سيستم جديدي براي اين کار نصب کنند به طوري که از ۳۳ شالیکوبی قائمشهر فقط ۱۰ شالیکوبی مدرن شده است. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قائمشهر در رابطه با تأثیر مدرن شدن شالیکوبیها در بالا رفتن میزان تولید برنج و کاهش هزینهها مي گويد: "در سال گذشته تکنولوژی دستگاه برداشت آوردیم اما چون شالیها باید زیر ۴۸ ساعت خشککن زده شود و رطوبت، ضایعات آن را بالا نبرد، به جهت نبود امکانات در شالیکوبیهای ما کشاورزان شالیهای خود را به شالیکوبیهای شهرهای دیگر میبردند."
چشمک چراغ قرمز کم آبي در مازندران
کم آبي دامن همه استانها را گرفته است و اگر هنوز هم مازندران جزو سرسبزترين استانها به شمار مي آيد اما کشاورزانش مي دانند که خشکسالي چه بلايي بر سر زمين هايشان آورده است. کاهش ۲۰ درصدی بارندگی، کاهش ۴۰ درصدی آورد رودخانهها، تقلیل حوزه برفگیر از ۱۳ هزار کیلومترمربع به حدود ۴ هزار کیلومتر، از عوامل مهم ایجاد کمآبی در اين استان محسوب میشود .
در همين رابطه مدیر امور منابع آب قائمشهر، سوادکوه، جویبار و سیمرغ با اشاره به اينکه آب یک هزار هکتار از اراضی شالیزاری شهرستان قائمشهر با خرید اشتراک از سد البرز تأمینشده است، مي گويد: "برای شخم و شیار اراضی شالیزاری حدود ۲۰ درصد آب مصرف میشود که با توجه به اینکه آب تخت شدن اراضی شهرستان قائمشهر امسال زودتر انجامشده است، برای صرفهجویی در مصرف آب مفید خواهد بود." بهر حال مازندران آنقدر کم آب شده که کشت دوم برنج در قائم شهر ممنوع شد. بنابراين و به عقيده کارشناسان ، کشت مکانيزه مي تواند حداقل با بالا بردن ميزان توليد محصولات بخشي از جاي خالي درآمدهاي شاليکاران را پر کند.