اگر در دهههای گذشته نام گلستان در باور عمومی مردم این استان و دیگر نقاط کشور با سرسبزی و وفور منابع آبی عجین بود، اما امروز کمبود منابع آبی و قرار گرفتن در مرحله تنش آبی به تهدیدی جدی برای مردم این دیار تبدیل شده است. تغییر شرایط اقلیمی، کاهش نزولات جوی، بروز پدیده خشکسالی، مصرف بی رویه و ورود انواع آلایندهها به منابع آبی از عوامل اصلی بحران کم آبی در سرزمین خشک و بیابانی ایران و نیز استان گلستان با یک میلیون و 850 هزار نفر است.
کاهش سطح کشت در برنامه کشاورزان
با کاهش شدید رواناب رودخانهها، کشاورزان و بهره برداری گلستانی بايد سطح کشت خود را تا 50 درصد در بخش آب سطحی و20 درصد درآب زیرزمینی کاهش دهند. اينها بخشي از حرف هاي معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان است که با اشاره به سفره هاي زير زميني استان مي گويد: "میزان آب سفرههای زیرزمینی استان حدود یک میلیارد و 250 میلیون متر مکعب در شرایط نرمال است که حدود 75 درصد این توان قابل بهرهبرداری است.همچنین آب های سطحی استان نیز درسال های نرمال حدود یک میلیارد و 235 میلیون متر مکعب است.
سید محسن حسینی می افزاید: "حدود یک دهه است آب قابل تخصیص برای بخش کشاورزی نداریم وهم اکنون حدود 97 درصد آب زیرزمینی استان در بخش کشاورزی، صنعت، شرب و همچنین چاه های غیرمجاز استحصال میشود. از مجموع آبهای سطحی و زیرزمینی استان حدود 88 درصد در بخش کشاورزی، آبزی پروری و محیط زیست، حدود سه درصد در صنعت و 9 درصد در بخش شرب مورد بهره برداری قرار میگیرد."
در حال حاضر حدود 70 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان در سالهای نرمال توسط آبهای سطحی و حدود 180 هزار هکتار توسط آب های زیرزمینی آبیاری میشود.همچنین بر اساس الگوی کشت استان تنها 15 هزار هکتار از اراضی دارای نسق استان توان کشت شالی را دارند ولی طی سال های گذشته کشت شالی در استان به 80 هزار هکتار نیز رسید وسال گذشته علیرغم همه هشدارهای شرکت آب منطقه ای به کشاورزان مبنی بر کاهش سطح زیر کشت و کشت نکردن شالی بسیاری از اراضی کشاورزان استان خشک شد و ضررهای بسیاری به آنها وارد آمد.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان با بیان این که کشاورزان و بهره برداران مجاز آبهای زیرزمینی ضمن خودداری از کشت برنج ، لازم است حداکثرصرفه جویی در استفاده از منابع آبی استان را به عمل آورند می افزاید: "کشاورزان به جهت پیشگیری از خسارت به محصولات حداقل 20 درصد از سطح کشت خود رابا استفاده از آب زیرزمینی کاهش دهند."
مديريت آب فقط حرف زدن نيست
در حال حاضر به علت برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی کیفیت آب بسیاری از چاه های کشاورزی تفاوت کرده است وشاهد شور شدن و تلخ شدن طعم آب در گلستان هستيم. البته کارشناسان معتقدند براي تمام مشکلات راهکارهايي وجود دارد در اين رابطه هم فرهنگ سازی ومدیریت مصرف، استفاده از آبیاری تحت فشار ارزان وکشت های گلخانه ای مي تواند در مديريت آب موثر باشد در غیر این صورت همه می دانیم چه اتفاقی با توجه به خشکسالی های پی در پی در انتظار ايران و گلستان است.
کمبود منابع آبی در گلستان صرف نظر از تاثیرات منفی در بخش کشاورزی که حرفه بخش اعظم روستاییان و برخی از مردم شهرهای این دیار است، نگرانیهای مضاعفی را در بین مسئولان استان برای تامین آب شرب ایجاد کرده است. وقتي صحبت از مديريت منابع آبي مي شود بدين معناست که مسئولان بايد تمهيداتي را بينديشند که از هدر رفت کمترين مقدار آب نيز جلوگيري کنند. اين در حاليست که در مناطق روستایی استان گلستان هفت هزار کیلومتر شبکه و خطوط انتقال وجود دارد که 30 درصد آن فرسوده و قدیمی بوده و بخش زيادي از آب در اين شبکه هدر مي رود.
اما گلستان مشکلات ديگري هم دارد از جمله اينکه مصرف بی رویه، دوری و فاصله روستاها از یکدیگر و آبرسانی با تانکر در مناطق روستایی بحث تامین آب مردم را با چالش مواجه کرده است. البته بر اساس گزارش ها در مناطق شهری استان نیز افزون بر سه هزار و 200کیلومتر شبکه توزیع و انتقال آب وجود دارد که 20 درصد قدیمی و فرسوده بوده و نیازمند مرمت و نوسازی است.