نويسنده: ميترا شهبازي
تغيير اقليم و معضل کمآبي با توجه به کاهش سرانه بارندگيها در سال 96 اتفاقي نيست که به اين زوديها از استانهاي کشور رخت ببندند. از اين رو فرا رسيدن سال 97 فرصتي است تا مسئولان با تغيير الگوي کشت، عبور از کشاورزي سنتي به صنعتي و توسعه گلخانهها، پرونده معضل چندساله خشکسالي را ببندند. بحراني که با شيوه کشت و برداشت سنتي و کاهش ميانگين بارندگيهاي سالانه در استانها به وجود آمده است. درحال حاضر به گفته کارشناسان بيش از 90 درصد منابع آبي در مزارع صرف ميشود. از اين رو مسئولان بايد با جديتي بيشتر نسبت به قبل طرح کشت گلخانهاي را دنبال کنند و محصولاتي با کمترين ميزان مصرف آب، بازار پسند را توليد کنند. در اين راستا ظرفيتهاي خوبي در استانهايي نظير لرستان، قزوين، گيلان و غيره وجود دارد که ميتوان با بهره مندي از آنها ريشه بيکاري را خشکاند و اشتغالي پايدار را براي روستاييان ايجاد کرد. فریدون همتی، استاندار قزوين در اين خصوص با اعلام ممنوعيت کشت سنتي صيفيجات و توسعه کشت گلخانهاي، اين استان را در مسير مقابله با خشکسالي پيشتاز معرفي ميکند.
انتقال محصولات پرآببر به گلخانهها
بر اين اساس در سال 97 کشت هرگونه صيفيجاتي خارج از گلخانهها در قزوين ممنوع ميشود. در اين خصوص استاندار قزوين ميگويد:« با انتقال محصولات پر آب بر به فضاي گلخانهاي، کمترين ميزان هدر رفت را در بخش کشاورزي خواهيم داشت.» همتی با اشاره به اینکه کشاورزان استان بهتدریج باید کشت خود را به سمت گلخانهها سوق دهند، ميافزايد:« اجرای 1000 هکتار گلخانه در نودهک تاکستان را در دستور کار قرار دادهایم.»
علاوه بر استان قزوين، قم هم استان ديگري است که با معضل جدي کمآبي مواجه است و مسئولان براي مقابله با آن بايد راهکاري بينديشند. در اين خصوص علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی بيان ميکند:« در بخش زراعت قم، کم آبی جدی است و میطلبد شیوه کشت و زرع در این حوزه جغرافیایی تغییر کند، البته این خطر در کل کشور قابل احساس است.»
رحمت الله پریچهر، معاون فنی و اجرایی شرکت شهرکهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی نيز توسعه کشت گلخانهاي را تنها راه حل بحران کمآبي ميداند و در اين خصوص ميگويد:« با توجه به خشکسالی و مشکلات مرتبط با کمبود منابع آبی، برای تامین امنیت غذایی جمعیت کشور چارهای جز تولید به روش گلخانهای وجود ندارد.»
کاهش قابل توجه ميانگين بارندگي
با اين تفاسير تا ذخاير آبي خالي نشده است، بايد کشت گلخانهاي را توسعه داد و جلوي پيامدهاي منفي خشکسالي را گرفت. درحال حاضر اين معضل حتي گريبان استانهاي شمالي همچون گيلان و مازندران را هم گرفته است. مسئلهاي که به گفته علي وقف، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی بيش از 8 سال است که به صورت جدي مطرح شده است. در اين راستا کارشناسان معتقدند علاوه بر مديريت منابع آبي در فضاي گلخانهاي، کاهش 30 درصدي مصرف منابع آبي، مقابله با آفات و حذف معضل سرمازدگي و گرمازدگي و غيره نيز از ديگر مزاياي اين نوع از کشت است.
درحال حاضر بر اساس اعلام مرکز ملي خشکسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي کشور سال گذشته از ابتداي مهر تا 6 اسفند سال گذشته 126 ميليمتر بارش ثبت شده که اين مقدار در سال جاري به 67 ميليمتر تنزل يافته است. از اين رو ميزان بارندگيها در کل کشور 47 درصد کاهش يافته است که اقدام به موقع مسئولان ميتواند از اين بحران پيش آمده فرصتي در راستاي توسعه گلخانهها ايجاد کند.