افراد كلاهبردار براي رسيدن به خواستههايشان از هر ترفندي استفاده ميكنند، مهمترين رمز موفقيت اين افراد اما بياحتياطي مردم يا اعتماد بيجاي آنهاست. هر چند پليس مدام درباره شيوههاي جديد كلاهبرداران هشدار ميدهد با اين وجود مهمترين دليل شكلگيري پروندههايي با اين موضوع را بيتوجهي به همين هشدارها تشكيل ميدهد. به عنوان مثال با وارد شدن عابربانكها به شبكه اقتصادي كشور، پليس مدام درباره خطرهاي احتمالي ناشي از قرار دادن رمز كارت در كنار كارت عابربانك هشدار داده است. بيتوجهي به اين هشدار مهم سبب خالي شدن حسابهاي بسياري از شهروندان و شكلگيري پروندههاي بسياري عليه تبهكاران در ادارههاي پليس شدهاست.
هر روز كه ميگذرد پديدههاي جديدتري به زندگي اجتماعي مردم وارد ميشود. دنياي سايبر و شگفتيهايي كه هر روز در اين جهان خلق ميشود، عمدتاً نقش مهمي در صرفهجويي وقت شهروندان دارند. بسياري از مردم به جاي حضور در بازار و خريد از مغازهها، ترجيح ميدهند در خانه بمانند و خريدهايشان را از پشت كامپيوتر يا از روي گوشي تلفن همراهشان به صورت اينترنتي انجام دهند. سايتهاي معروف ديوار، شيپور از مهمترين شبكههايي هستند كه با اقبال گسترده خريداران كالا مواجه شدهاند. اقبال گسترده به اين سايتهاي پرطرفدار فرصتي مهم را هم در اختيار كلاهبرداران قرار داده تا با شناسايي فروشندگان و خريداران كالا در اين سايتها، آنها را فريب داده و حسابهايشان را خالي كنند. اين افراد عمدتاً از تبهكاران حرفهاي هستند و در حرف زدن و آراستگي ظاهري از مهارت بسيار بالايي براي جلب اعتماد سوژههايشان برخوردار هستند. عمده اين افراد براي اينكه به حيات تبهكارانه خود ادامه دهند زياد هم دندان گرد نيستند و ترجيح ميدهند با ارقام كمتر حساب مشتريان را خالي كنند. آنها به خوبي ميدانند كه هر فرد مالباخته وقتي وارد چرخه شكايت ميشود آن قدر در چرخه پليس و دادگستري پرسه ميزند كه از كارش خسته شود و عطاي پولش را به لقاي آن ميبخشد و اين همان چيزي است كه مجرمان در انتظار آن هستند، بنابراين بيشتر مالباختهها وقتي از رويه شكايت و فرصتي كه بايد به دنبال طرح شكايت سپري كنند آگاهي ميشوند قيد آن را ميزنند و آن را به حساب يك تجربه زندگي ميگذارند.
يكي از شاكيان در توضيح كلاهبرداري كه برايش رقم خورده به خبرنگار ما ميگويد: چندي قبل تصميم به تعويض مبلمان خانهام گرفتم. به جاي رفتن به بازار مبل، تصميم گرفتم ابتدا گشتي در دنياي مجازي بزنم، براي همين وارد سايت ديوار شدم. هنگام بررسي آگهيها بود كه متوجه آگهي فروش يك دست مبلمان سلطنتي با قيمتي مناسب شدم براي همين با شماره تماس فروشنده كه در آگهي درج شده بود تماس گرفتم. مردي كه به تماس من جواب داد خودش را پزشك معرفي كرد و گفت ساكن شمال تهران است و قصد دارد همراه همسرش براي ادامه زندگي به اروپا برود براي همين تصميم به فروش مبلمان خانه با قيمتي پايين گرفته است. از آنجا كه مبلمان قيمت مناسبي داشت تصميم به خريد گرفتم. وقتي از فروشنده آدرس خواستم او گفت ابتدا بايد مبلغي را به صورت بيعانه به شماره حسابي كه آن را در اختيارم ميگذارد واريز كنم كه تا سرويس را به فردي ديگر نفروشد كه اعتماد كردم و شرط او را پذيرفتم. آن مرد همچنين گفت كه سرويسهاي ديگري هم براي فروش دارد كه حاضر است آن را با قيمت مناسبي به من بفروشد. آن مرد عكس اشيايي كه قصد فروش آن را داشت را در تلگرام برايم ارسال كرد كه در مقياس قيمت بازار باور نكردني بود. سرانجام من 500 هزار تومان به شماره حساب آن واريز كردم و قرار شد صبح روز بعد آدرس خانهاش را در اختيارم بگذارد كه به آنجا بروم و بعد از پرداخت باقيمانده حساب، لوازم را تحويل بگيرم. وي ادامه داد: صبح روز بعد و روزهاي بعد از آن هرچه با شماره آن مرد تماس گرفتم گوشي او خاموش بود. آنجا بود كه فهميدم در دام مردي كلاهبردار گرفتار شدهام براي همين براي شكايت راهي پليس فتا شدم. بعد از مطرح كردن شكايت، جواب افسر پرونده براي پيگيري من را حيرت زده كرد. او گفت: شما فيلم پليسي زياد ميبيني؟ بايد حواست را جمع ميكردي تا گرفتار نشوي! من هم در جواب گفتم حرفه من هم مرتبط با پزشكي است. اگر فردي در خيابان زمين بخورد و پايش بشكند بايد بگويم بايد حواست را جمع ميكردي و زمين نميخوردي بنابراين تو را درمان نميكنم! شاكي ادامه ميدهد: بعد از اينكه از پيگيري پرونده نااميد شدم دوباره سري به سايت ديوار زدم. ديدم كه آگهيهاي مشابه با شمارههاي اعتباري در حال انتشار است و يك نفر در خانهاش نشسته و به راحتي روزانه ميليونها تومان به جيب ميزند. حتماً وقتي شاكيان راهي اداره پليس ميشوند با همان جواب مواجه ميشوند.
ضرورت توجه به توصيهها
پليس اما همواره اعلام كرده است كه تلاش خود را براي بازداشت اين دسته از افراد كلاهبردار به كار بسته و بسياري از اين افراد را بازداشت كرده و گزارشهاي دستگيري آنها را هم در اختيار خبرنگاران قرار داده است. سرهنگ محمدرضا اكبري، معاون مبارزه با جعل و كلاهبرداري پليس آگاهي ناجا توضيح ميدهد: گزارشهاي دريافتي از پليس آگاهي سراسر كشور نشان ميدهد كه مدتي است كلاهبرداران مشتريان سايت ديوار را شناسايي و از آنها كلاهبرداري ميكنند. وي با اشاره به اينكه كلاهبرداران از طريق اين سايتها از فروشندگان سوء استفاده ميكنند، ادامه ميدهد: اين افراد شياد خود را فروشنده يا خريدار اجناس معرفي كرده و در نهايت پس از انجام مانورهاي متقلبانه و جلب اعتماد افراد به روشهاي ماهرانهاي اقدام به كلاهبرداري ميكنند. وي با اشاره به طمع و فرصت طلبي بيش از حد برخي افراد براي كسب سريع و آسان پول ميگويد: اعتماد بيجا به افراد بدون داشتن شناخت كافي نسبت به آنها، ناآشنايي با روال قانوني خريد و فروش كالا از طريق سايتهاي مجازي و عدم شناخت راههاي تشخيص جعلي بودن اسناد، از جمله دلايل به دام افتادن اشخاص در اين ورطه است. وي ضمن هشدار به شهروندان كه هنگام معامله از طريق سايتهاي مجازي بسيار مراقب باشند، ميگويد: اكثر كلاهبرداران معمولاً داراي ظاهري آراسته، خوش برخورد و چرب زبان هستند تا بتوانند طعمه خود را به دام بيندازند، لذا لازم است شهروندان در انجام معاملات، صرفاً به ظاهر افراد و ادعاهاي آنان اتكا نكنند و از انجام معامله در ساعات غيراداري با چكهاي بانكي و حتي چكهاي رمزدار خودداري كنند، چون امكان استعلام از بانك وجود ندارد. وي ميگويد: هنگام معامله و ادعاي واريز وجه به حسابتان از طريق تلفن بانك، خودپرداز و... توسط خريدار، احتمال وقوع كلاهبرداري وجود دارد، بنابراين در اينگونه مواقع تا از واريز پول به حساب خود اطمينان حاصل نكردهايد اجناس خود را به خريدار تحويل ندهيد.