نويسنده: ميترا شهبازي
مدتي است توسعه کشت گياهان دارويي مد نظر مسئولان قرار گرفته است. از اين رو در جاي جاي کشور، کشاورزان براي استمرار کشت و برداشت در اين شرايط کاهش بارندگي‌هاي فصلي و براي جلوگيري از فرسايش خاک و غيره به جاي محصولات پرآب‌بر، روي به گياهان کم آب‌بري چون گياهان داروئي آورده‌اند. محصولاتي که رونق بخش صنعت کشاورزي و تضمين کننده تحقق اقتصاد مقاومتي، اشتغال و توليد در هر شرايط آب و هوايي هستند. در اين راستا، مدیرکل دفتر توسعه کشت گیاهان دارویی وزارت جهادکشاورزی مي‌گويد:« گیاهان دارویی در دنیا با یک اقتصاد نو ظهور با نرخ رشد 9 درصد مطرح است و با سرعت پیشرفتی که دارد در آینده نه چندان دور یکی از بخش های مهم در کشاورزی خواهد بود. بنابراین فرهنگسازی برای مصرف گیاهان دارویی، توسعه کشت و کار، به روز کردن تکنولوژی و فرآوری و بازار و مارکت از مهمترین سیاست‌هایی است که بايد دنبال کنيم.»
پیمان یوسفی‌آذر مي‌افزايد:« علاوه بر این، موضوع مهمی که در کشت گیاهان دارویی وجود دارد، بحث صادرات است و باید دنبال آن باشیم که بتوانیم در بازارهای جهانی و منطقه‌ای سهمی داشته باشیم.» در حال حاضر به گفته کارشناسان سهم صادراتي ايران از بازار جهاني 350 ميليون دلار است. حالا با اين تفاسير، سنجد به عنوان يکي از سين‌هاي سفره هفت‌سين شناخته مي‌شود که پيش از اهميت‌يافتن کشت گياهان دارويي، اوج فروشش تنها در روزهاي منتهي به نوروز بود. اما اکنون اين ميوه دارويي با توجه به مقاوم بودن آن در برابر شرايط خشکسالي، اهميت يافته است و کارشناسان از آن به عنوان يکي از سين‌هاي صادراتي ياد مي‌کنند. در حال حاضر توسعه کشت اين گياه در استان‌هاي خراسان شمالي، سمنان و غيره دنبال مي‌شود.
سنجد؛ ناجي کشاورزان در شرايط سخت
درحال حاضر شهرستان شاهرود در استان سمنان به عنوان قطب توليدکننده سنجد اين استان شناخته مي‌شود. مسئول جهاد کشاورزی بسطام در اين باره مي‌گويد:« در شهرستان شاهرود 150هکتار باغ سنجد وجود دارد که از این میزان 70هکتار بارور و بقیه نهال است.» محمدحسن غریب مجنی، با بیان اینکه میانگین برداشت در هر هکتار باغ سنجد شهرستان شاهرود 12تن است مي‌افزايد:« در این شهرستان ارقام کلاغی، عنابی، خرمایی و حاج حسنی کشت می‌شود.» گفته مي‌شود بخشی از محصول تولیدی در این شهرستان به صورت تازه خوری مصرف و بقیه در صنایع دارویی استفاده می‌شود. از اين پس نيز با توسعه کشت سنجد در کنار ديگر گياهان دارويي مي‌توان از آن به عنوان فرصتي اقتصادي در راستاي صادرات بهره برد.
البته در اين بين مسئولان بايد با ايجاد صنايع بسته بندي، فرآوري و غيره از جولان دلالان جلوگيري کنند. کشت گياهان دارويي فرصتي نوظهور است که هنوز دلالان زيادي به آن ورود پيدا نکرده‌اند و از اين پس نيز مسئولان نبايد راه را براي جولان آنها باز بگذارند.
علاوه بر اين درصورتي که صنايع ثانويه به استان‌هاي توليدکننده راه يابد، جلوي صادرات گياهان دارويي به نام کشورهاي ديگر هم گرفته مي‌شود و تمام سود حاصل از توليد اين محصولات به استان‌هاي توليدکننده آنها مي‌رسد. محصولي که در اين شرايط خشکسالي به گفته کارشناسان مي‌تواند نجات بخش صنعت کشاورزي باشد.
درحال حاضر گفته مي‌شود که در بسیاری از موارد گیاهان دارویی ایران به صورت خام به کشورهای دیگر صادر مي‌شود و در مواردي همان گياهان دارويي فرآوري شده با قيمتي بسيار گران‌تر وارد کشور مي‌شوند. بنابراين با توجه به اینکه ایران بیش از هشت هزار نوع گیاه دارویی دارد، اگر سازوکاری برای تولید محصولاتی با محوریت گیاهان دارویی ايجاد شود، مي‌توان این محصولات را در کشور با به کار گيري نيروهاي بومي به صورت استاندارد و به روز تولید کرد که اين کار نيز نيازمند حمايت مسئولان از صنعت کشت گياهان دارويي است.
