استيون هاوكينگ براي اغلب مردم جهان چهره شناخته‌شده‌اي است. دانشمندي كه با وجود رنج بردن از نوعي بيماري نادر حتي قادر به تكلم هم نبود، اما دانش كيهان‌شناسي وي را به يكي از شناخته شده‌ترين دانشمندان جهان تبديل كرد. استیون هاوكينگ در 8 ژانويه 1942 در شهر دانشگاهي آكسفورد زاده شد. وي در ژانويه 1963 يعني آغاز 21سالگي متوجه بيماري بسيار نادر و درمان ناپذيرش شد. اين بيماري كه به نام ALS شناخته مي‌شود،بخشي از نخاع و مغز و سيستم عصبي را مورد حمله قرار مي‌دهد و به تدريج اعصاب حركتي بدن را از بين مي‌برد و با تضعيف ماهيچه‌ها فلج عمومي ايجاد مي‌كند به‌طوري‌كه به‌مرور توانايي هرگونه حركتي از شخص سلب مي‌شود. معمولاً مبتلايان به اين بيماري بي‌درمان مدت زيادي زنده نمي‌مانند و اين مدت براي استیون بين دو تا سه سال پيش‌بيني شده بود. وي در مقطعي درباره سلامتي خود گفت: زماني كه نخستين بار بيماري من ALS تشخيص داده شد، دو سال زمان براي زندگي‌كردن داشتم. حالا با گذشت ۴۵ سال از آن زمان، همچنان حال من خوب است.
رساله دكتراي استيون هاوكينگ با عنوان «خواص جهان‌هاي در حال بسط» در سال ۱۹۶۶ نوشته شده‌است. هاوكينگ در سن ۲۴ سالگي زماني كه دانشجوي فوق ليسانس «هال ترينيتي كمبريج» بود، اين پژوهش ۱۳۴ صفحه‌اي را نوشت.
استيون هاوكينگ 15 كتاب منتشر كرده است. كتاب «تاريخچه زمان» او كه با ركوردي ۲۳۷ هفته‌اي به عنوان پرفروش‌ترين كتاب در بريتانيا باقي‌ماند، باعث شهرتش شد. وي كه به دليل ابتلا به بيماري امكان تحرك نداشت، از سيستم جديدي كه با استفاده از هوش مصنوعي توليد شده بود، براي صحبت‌كردن استفاده مي‌كرد. تكنولوژي هوش مصنوعي مي‌دانست كه پروفسور هاوكينگ چطور مي‌انديشد و بر اين اساس واژه‌اي را پيشنهاد مي‌داد كه اين دانشمند قصد استفاده از آن را داشت.
يكي از دستاوردهاي بزرگ هاوكينگ(كه آن را با جيم هارتل سهيم است) ايجاد نظريه جهان بدون مرز در سال 1983 است.
از مهم‌ترين دستاوردهاي وي مقاله‌اي است كه به رابطه سياه‌چاله‌ها و قانون‌هاي ترموديناميك مي‌پردازد.
او در بيانيه‌اي در سال 2007 گفت: زندگي روي زمين در معرض خطر فزاينده‌اي از جمله بروز ناگهاني گرمايش جهاني، جنگ هسته‌اي، يك ويروس مهندسي شده ژنتيكي و ديگر خطرات است. من فكر مي‌كنم كه اگر انسان به فضا نرود،هيچ آينده‌اي ندارد.
هاوكينگ در طول زندگي حرفه‌اي خود در شاخه فيزيك، موفق به كسب مجموعه‌اي فوق‌العاده از جوايز و افتخارات متعدد شده است.
در سال 1974 او به آكادمي سلطنتي علوم انگلستان ملحق شد و يك سال بعد پاپ پل ششم به او و راجر پنرز مدال طلاي «علوم پيوس ششم» را اعطا كرد. او همچنين از انجمن سلطنتي، مدال‌هاي آلبرت اينشتين و هاگز را نيز دريافت كرد. هاوكينگ در جهان آكادميك تا اندازه‌اي درخشيد كه توانست در سال 1979 كرسي استادي «لوكاسي» رياضيات را در دانشگاه كمبريج انگلستان كسب كند؛جايگاهي كه وي براي 30 سال بعد آن را حفظ كرد. تاريخچه اين سمت معتبر به سال 1663 برمي‌گردد و دومين كسي كه موفق به كسب اين مقام شد، كسي نبود جز ايزاك نيوتن. در سال 1980 هاوكينگ رتبه «فرمانده امپراتوري بريتانيا» را دريافت كرد كه در انگلستان اين مقام تنها قدمي با «شواليه» شدن فاصله دارد. او همچنين نشان افتخاري را به دليل به رسميت شناختن خدمات ملي خود دريافت كرد. در سال 2009 به هاوكينگ بالاترين افتخار غيرنظامي ايالات‌متحده يا همان مدال «آزادي رياست جمهوري» اهدا شد. اين فيزيكدان كه خود از نادرترين و سخت ترين ناتواني جسمي رنج مي‌برد، به افراد داراي ناتواني جسمي اينگونه توصيه كرده است:«توصيه من به ساير افراد ناتوان و از كار افتاده مي‌تواند اين باشد كه روي چيزهايي تمركز كنيد كه ناتواني شما، مانع از خوب انجام دادن آن نمي‌شود و هرگز افسوس چيزهايي را كه مخل آن هستند، نخوريد. نگذاريد روحتان، مانند بدنتان ناتوان باشد.»
