محمدرضا سوري
از آنجا كه بنادر و اسکله های صیادی نقش بسیاری مهمی در پهلوگیری شناورها و تخلیه و بارگیری آبزیان و مایحتاج ملوانان و صیادان دارند و به تعبیر برخی از فعالان این حوزه، اسکله ها نقش مادر را برای شناور و شناورنشینان دارد که لایروبی آنها منجر به توسعه فعالیت های شیلاتی می شودلذا اين مهم همواره از اهميت خاصي برخوردار بوده است ،
دراين ميان سه بندر مهم صيادي "بریس" و "رمین" "هفتتیر" درچابهار استان سيستان وبلوچستان ازجمله مناطقي هستند كه به علت لايروبي نشدن درچند سال گذشته عملا در گل ولاي قرار گرفته واجاره فعاليت هرگونه كشتي ويا قايق ماهيگيري را گرفتند موضوعي كه سبب شد تا مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان اعلام كند :« بي توجهي به اين مهم سبب شده تا فعاليت ماهيگيران سيستان وبلوچستاني با مشكل وبعضا تعطيلي مواجه شود.»
******
وجود رسوبات در كنار اسكله هاي بنادر كه به مرور ايجاد مي شود مي طلبد تا هرچند سال يكبار براي جلوگيري از به گل نشستن قايقهاي وكشتي هاي ماهيگيري لايروبي شونر ، اما برخي مواقع مشكلات اقتصادي ونبودبرخي راهكارها سبب مي شود تا اين مهم عملا به فراموشي سپرده شده وباعث بوزمشكلاتي براي ماهيگيران وكساني كه فعاليت اقتصادي دراين گونه بنادر دارند شود.
مدیرکل شیلات سیستان وبلوچستان دراين خصوص مي گويد:«: به تاخیر افتادن یک ساله تخصیص اعتبار برای لایروبی سه بندر صیادی در سیستان وبلوچستان زندگی صیادان را با مشکل مواجه کرده است.»
هدایت لله میرمرادزهی مي افزايد:« سه بندر هفتتیر، بریس و رمین با تکمیل مطالعات قراربود تاقبل از پایان سال 95 لایروبی شوند که متاسفانه به دلیل تخصیص نیافتن اعتبارات لایروبی آنها هنوز انجام نشده است.»
وی اعتبارلازم برای لایروبی این بنادر را 30 میلیارد تومان برآورد کرد و ادامه مي دهد:«: این سه بندر در وضعیت بحرانی هستند و صیادان آنها با مشکلات عدیده در رفت وآمد شناورهای خود روبرو هستند به طوری که امکان رفت و آمد شناورهای کلاس لنج در زمان جزر وجود ندارد و حتی در هنگامه مد نیز این شناورها به دلیل گل ولای فراوان در حوضچه های این سه بندر با مشکل تردد می کنند.»
به گفته مدیرکل شیلات سیستان وبلوچستان ازمیان این سه بندر صیادی، بریس بحرانیترین وضعیت را دارد به طوری که بسیاری از شناورهای صیادی در بریس دست از کار کشیده و برخی به بنادر همجوار کوچ کرده اند چراکه اسکله بریس حدود 10 سال پیش لایروبی شده و گل و لای از 6 سال پیش تاکنون مشکل ساز شده است.
اين اظهارات درحالي است كه حوضچههای برخی بنادر صیادی سیستان وبلوچستان به دلیل موقعیت جغرافیایی در معرض ورود گل ولای فراوان است ولازم است برای جلوگیری از لایروبیهای پی در پی که نیاز به بودجه بالایی دارد با تخصیص اعتبار ویژه و احداث دستک رسوب گیر در جلو حوضچهها یک بار برای همیشه از مشکل لایروبی رهاشد.
اهميت اقتصادي لايروبي بنادر چابهار
ازآنجا كه بنادر چابهار نقش مهمي در صيادي وايجاد اشتغال ودرآمد براي مردم منطقه دارند لذا اين مهم موجب شده اين مكانها ازاستاندارهاي لازم براي صيدوكشتي هاي صيادي برخوردار باشند.
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستاندراين خصوص مي گويد:« ۱۱ بندر ماهیگیری و جایگاه تخلیه صید شامل بنادر تیس، کنارک، رمین، زرآباد، پزم، چابهار، بریس، گواتر، جد، تنگ و پسابندر در حوزه شهرستانهای چابهار و کنارک برای صید و صیادی فعال هستند».
هدایت الله میرمرادزهی مي افزايد:« ۲ هزار و ۳۳۰ شناور شامل ۹۳۰ فروند لنج و هزار و ۴۰۰ فروند قایق صید و صیادی با حدود ۲۴ هزار نفر صیاد دائمی و فصلی در قالب ۳۴ تعاونی صیادی در حوزه اداره کل شیلات سیستان و بلوچستان فعالیت دارند.»
وی ادامه مي دهد:« لایروبی بنادر صیادی چابهار و کنارک، ساخت ایستگاه آتش نشانی، بهسازی، زیباسازی، آسفالت مسیر ورودی، خروجی، محوطه و روشنایی معابر ضروری است تا انگیزه صیادان برای کار و فعالیت دوچندان شود.»
به گفته كارشناسان استخراج یا جا به جایی خاک یا سنگ در بستر دریا,رودخانه ، بنادر و ..... كه به لايروبي مشهور است موجب شده تا
ضمن گود كردن كف رودخانه ها و یا دریاچه ها و یا حوضچه بنادر ، گودی ها در زیر آب نيز پرشودهمچنين یکی از مزایای مهم لایروبی افزایش مواد مغذی آب در طی پاشیده شدن آب بر سطح دریا است که موجب افزایش فیتوپلانکتون ها و رشد جلبک ها می شود.
بالاخره بنادر صيادي لايروبي مي شوند
درحالي كه بارها مسئولان مختلف استان سيستان و بلوچستان خبراز لايروبي بنادرداده بودند ، اما هربار بنا به دلايلي متوقف شده بود سرانجام روزگذشته مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان خبر از آغاز عملیات لایروبی بنادر مهم صیادی "بریس" و "رمین" خبر داد.
هدایتالله میرمرادزهی دراين خصوص مي گويد: « تمام ۸ بندر ماهیگیری سیستان و بلوچستان نیاز به لایروبی دارند که شرایط بهترتیب در سه بندر «رمین»، «بریس» و «هفتتیر» بحرانیتر است و این سه بندر تقریبا به گل نشستهاند.»
وی مي افزايد:« این ۳ بندر با توجه به تکمیل مطالعاتشان قرار بود در اسفند ماه ۹۵ سال لایروبی شوند که به دلیل عدم تخصیص اعتبار تاکنون که یک سال از آن تاریخ میگذرد لایروبی آنها به تأخیر افتاده است.»
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان ادامه مي دهد:« این تاخیر یکساله موجب بروز مشکلات عدیدهای در رفتوآمد لنجهای ماهیگیری در این بنادر شده تا جایی که بسیاری از لنجها در این سهبندر به دلیل حجم بالای رسوب و گلولای در حوضچهها قادر به حرکت نیستند.»
اين درحالي است كه به گفته صيادان لایههای خاک در اسکله «بریس» چنان انباشته و زیاد شدهاند که صیادان قادر نیستند لنجهای خود را حرکت دهند تا آنجایی که بسیاری از آنها مجبور شدهاند لنجهای خود را از بریس و رمین به بندر «پسابندر» انتقال دهند.
میرمرادزهی با تاييد اين موضوع مهم مي گويد:«ه با پیگیریهای انجامشده بالاخره اعتبار لازم برای لایروبی دو بندر بریس و رمین که شرایط بحرانیتری دارند پس از یک سال اختصاص یافت و عملیات لایروبی و ایجاد دستک رسوبگیر برای این دو بندر بااعتبار ۵۴ میلیارد تومان در اسفند ماه امسال آغاز شد و بر اساس برآورد شرکت پیمانکار تا سه سال آینده بهاتمام میرسد.»
وی با اشاره به اهمیت این بنادر مي افزايد: «بندر صیادی رمین در سال ۱۳۷۱ به بهرهبرداری رسیده و با داشتن ۳ تعاونی صیادی، ۲۱۲ فروند شناور قایق و لنج موجب اشتغال حدود ۲ هزار و ۴۰۰ نفر صیاد به صورت مستقیم و ۳ برابر این تعداد نیز بهصورت غیرمستقیم شده است.»
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان ادامه مي دهد: «مدیریت بهرهبرداری این بندر که در فاصله ۱۲ کیلومتری چابهار قرار دارد به تعاونیهای صیادی واگذارشده و دارای بازوی فرعی به طول ۲۲۴ متر و موجشکنی به طول ۷۸۸ متر است و با وسعت حوضچه ۱۲ کیلومتر بیش از ۸۵ درصد دچار رسوب شده و در هنگام جزر بیش از ۶۰ درصد آن خشک و غیرقابل استفاده میشود و این امر سبب ایجاد مشکلات عدیدهای برای جامعه صیادی «رمین» شده است.»
میرمرادزهی در ادامه به بندر صیادی «بریس» هم اشاره كرده ومي گويد: «بندر صیادی بریس نیز در سال ۱۳۷۱ به بهرهبرداری رسیده و با داشتن ۶ تعاونی صیادی و ۳۹۱ فروند شناور قایق و لنج موجب اشتغال حدود ۴ هزار نفر صیاد بهصورت مستقیم و ۳ برابر این تعداد نیز بهصورت غیرمستقیم شده است.»
به گفته وي ، این بندر نیز در فاصله ۵۵ کیلومتری چابهار قرار دارد که مدیریت بهرهبرداری آن به تعاونیهای صیادی واگذارشده و دارای بازوی فرعی به طول ۹۵ متر و موجشکنی به طول ۵۹۴ متر است و با وسعت حوضچه ۱۲ کیلومتر بیش از ۷۰ درصد دچار رسوب شده که موجب مسدود شدن دهانه ورودی حوضچه شده و در هنگام جزر غیر قابل استفاده بود و این سبب ایجاد مشکلات عدیدهای برای جامعه صیادی «بریس» شده بود بهطوریکه لنجهای صیادی به بندر «پسابندر» عزیمت کرده بودند.
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان با بيان اينكه عملیات لایروبی در بندر صیادی بریس قبلاً هم در سال ۱۳۸۱ انجامشده بود که به دلیل نبود دستک رسوبگیر مجدداً دچار رسوب شد بطوری که امکان بهرهبرداری از آن با مشکل مواجه شده است مي گويد:« اميدواريم با اقدامات موثري كه در دست اقدام است لايروبي اين بنادر به صورت كامل واصولي انجام بگيردتا ماهيگيران استان در اين زمينه ديگر دچار مشكل نشوند.