مجلس شوراي اسلامي در روزهاي پاياني سال با استيضاح وزراي راه و شهرسازي، كار، تعاون و رفاه اجتماعي و جهاد كشاورزي هفتهاي طوفاني را براي دولت رقم زده كه تاكنون در تاريخ قوه مقننه بي سابقه بوده است. استيضاح سه وزير جهاد كشاورزي، راه و شهرسازي و كار، تعاون و رفاه اجتماعي چالشي است كه اين روزها دولتمردان براي مواجهه با آن آماده ميشوند.
در اين ميان فقط آخوندي به عنوان وزير راه و شهرسازي است كه يك بار تجربه استيضاح در مجلس نهم را در سابقه خود دارد؛ استيضاحي كه در نهايت با رأي نمايندگان مجلس نهم به ابقاي آخوندي در سمت خود به فرجام رسيد. با اين حال به نظر ميرسد كه اين بار آخوندي مسير سختتري را براي راضي كردن نمايندگان منتقد در پيش رو دارد. علي ربيعي، وزير كار و رفاه اجتماعي كه اين روزها خود را آماده پاسخگويي به نمايندگان مجلس ميكند نيز جدال سنگيني با مشكلات اين وزارتخانه در حوزه كارگري دارد. حجتی وزیر جهاد کشاورزی هم در وضعیتی مشابه بهسر می برد.
لابيها اين بار نيز به كمك وزرا ميآيند
واقعيت اين است كه علي ربيعي و عباس آخوندي در كسب رأي اعتماد در دولت دوازدهم هم با اما و اگرهايي رو به رو بودند. زمزمههاي بسياري در راهروهاي مجلس و در ميانه بررسي صلاحيت كابينه دولت دوازدهم وجود داشت كه حاكي از رأي نياوردن اين دو وزير داشت.
با اين حال در نهايت هر دو با رأي نسبت بالايي توانستند رأي اعتماد نمايندگان را كسب كنند. مسئلهاي كه بعدها صداي برخي از نمايندگان را در آورد كه حاكي از تأثيرگذاري لابيهاي پشتپرده در اين ماجرا بود. لابيهايي كه به كار حبيبالله بيطرف وزير پيشنهادي نيرو نيامد و وي در نهايت نتوانست از مجلس مجوز وزارت خود را بگيرد. محمد رضاپور ابراهيمي، نماينده مردم كرمان از جمله وكلايي بود كه چند ماه پيش و در جريان سؤال از وزير كار به اين نكته اشاره كرد و از بسته شدن شدن دهان نمايندگان سخن به ميان آورد. پورابراهيمي در جريان طرح سؤال خود با بيان اينكه در روز رأي اعتماد به وزرا نگذاشتند حرفها را بزنيم و لابي سنگين اجازه نداد با مردم صحبت كنيم، گفت: امروز هم مثل روز رأي اعتماد كه تعدادي از افراد را براي لابي آورده بودند همين كار را كردند؛ در حالي كه وزير طبق آيين نامه فقط ميتواند دو نفر با خودش به صحن مجلس بياورد. بماند اينكه پور ابراهيمي مدعي شكايت از برخي لابي كنندگان شد و در نهايت مشخص نشد كه سرنوشت اين شكايات به كجا كشيده است. به هر حال برخي از نمايندگان مجلس حالا و چند ماه پس از آغاز به كار اين سه وزير به اين نتيجه رسيدهاند كه وزراي فوق صلاحيت ادامه كار را ندارند.
دلايل استيضاح وزرا چيست
دربين هر سه وزير آخوندي با چالشهاي بيشتري روبه رو است. سقوط هواپيماي آسمان سبب شد تا بحث بازخواست جدي از وزير راه و شهرسازي نيز به ميان آيد.
علاوه بر اينكه در جريان برخي از آشوبهاي دي ماه سال جاري برخي از بدنه معترضان را كساني تشكيل ميدادند كه نسبت به عدم تكميل مسكن مهر معترض بودند. در اين ميان سقوط هواپيماي ATR-72 خطوط هوايي آسمان نيز مزيد بر علت شد تا درخواست استيضاح وزير راهوشهرسازي روز ۲۹ بهمن و يك روز پس از سقوط هواپيماي مسافربري آسمان كه از تهران راهي ياسوج بود، ارائه شود.
«عدم توانايي در مواجهه با بحرانهاي موجود در سيستم حملونقل كشور»، «عدم نظارت بر سيستم ناوگان هوايي و زميني»، «عدم اجراي برنامههاي ارائه شده به مجلس شوراي اسلامي در نوسازي ناوگان حملونقل عمومي» و «بيانگيزگي در اداره امور وزارتخانه ذيربط» از جمله دلايل استيضاح آقاي آخوندي اعلام شده است.
البته آخوندي نيز طي يادداشتهايي انتقادات سنگيني را متوجه نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و آنها را به بي توجهي به شرايط موجود و راهكارهاي اساسي براي حل مشكلات متهم كرد. حادثه نفتكش سانچي، طرح تحول سلامت، مديريت نامناسب زيرمجموعههاي وزارت كار، بيتوجهي به حقوق كارگران، وضعيت نامناسب صندوقهاي بازنشستگي و عملكرد نامناسب صندوق كارآفريني ازجمله محورهاي استيضاح علي ربيعي است.
ربيعي از زمان وزارت تا کنون دوبار بحث سؤال را از سر گذارنده و حالا به استقبال استيضاح ميرود. البته برخي از رسانهها در روزهاي اخير ذي نفع بودن برخي از افراد خارج از مجموعه وزارتخانه و قطع شدن دست آنان را از دلايل اصلي استيضاح ربيعي عنوان ميكنند كه البته تاكنون با پاسخي از سوي ربيعي روبه رو نشده است.
استيضاح محمود حجتي، وزيرجهاد كشاورزي نيز هفته گذشته اعلام وصول شد. «عدم توانايي درتنظيم بازار محصولات كشاورزي»، «ورشكستگي كارخانههاي شكر»، «استفاده از مديران بازنشسته» و «كاهش توليد شير» از جمله دلايل استيضاح آقاي حجتي اعلام شده است. حجتي وزيري است كه احتمال عقيم ماندن تلاش استيضاح كنندگان بيش از بقيه وزرا است. شايد اين استيضاح فرصتي را براي حجتي فراهم كند تا به منتقدان خود پاسخي محكم بدهد و با گرفتن رأي بالايي از نمايندگان مجلس بتواند مسير خود را محكمتر از گذشته دنبال كند.
واعظي و جهانگيري براي دفاع از وزرا دولت تاكنون در اين باره موضع گيري خاصي نداشته است. شايد تنها موضع گيري در اين باره از سوي اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس جمهور باشد. وي در واكنش به اعلام وصول اين استيضاح گفت: استيضاح و سؤال حق مجلس است، ولي بهترين دستاورد كشور را عدهاي به عنوان منفيترين مسئله نشان ميدهند.
در كنار اين به نظر ميرسد كه حسن روحاني رئيس جمهور براي دفاع از وزرا در جلسه استيضاح حضور نمييابد. بر طبق اخبار اعلام شده اسحاق جهانگيري و محمود واعظي به نمايندگي از رئيس جمهور در جلسه استيضاح وزراي دولت حاضر خواهند شد.
حتي دليل تغيير زمان استيضاح ربيعي از روز يكشنبه به روز سه شنبه نيز تلاش براي هماهنگ كردن حضور جهانگيري در مجلس عنوان كرده است.
استيضاح ساندويچي در پايان سال 96
با برنامه ريزي عجيب مجلس به نظر ميرسد قرار است طي دو روزكاري سه استيضاح در صحن علني مجلس بررسي شود؛ مسئلهاي كه تاكنون سابقه نداشته است.
به اين ترتيب به نظر ميرسد كه مجلس به صورت ساندويچي قصد استيضاح وزرا آن هم در روزهاي پاياني سال را دارد. اكبر رنجبرزاده، عضو هيئت رئيسه مجلس درباره زمان برگزاري جلسه استيضاح وزراي تعاون، كار و رفاه اجتماعي و راه و شهرسازي در صحن مجلس شوراي اسلامي، گفت: جلسه استيضاح ربيعي در نوبت صبح و آخوندي در نوبت عصر روز سه شنبه (22 اسفندماه) برگزار خواهد شد.
نماينده مردم اسدآباد در مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد: همچنين جلسه استيضاح حجتي، وزير جهاد كشاورزي نيز در روز چهار شنبه برگزار خواهد شد.
بررسي استيضاح دو وزير در دو شيفت ميتواند تا 10 ساعت به طول بينجامد و طبيعي است كه با پشت هم قرار گرفتن اين تعداد استيضاح اين امكان به صورت جدي وجود دارد كه برخي نمايندگان حتي در صورت داشتن اراده قوي براي رأي به استيضاح وزرا هزينههاي سياسي چنين اقدامي را نيز در نظر بگيرند.