برخي مستندات ارائه شده به روزنامه جوان حكايت از اين دارد كه مديران ارشد راه‌آهن شهري با ارائه طرحي تصميم دارند محل استقرار راهبران كمكي در كنار راهبران اصلي يا همان لكوموتيو ابتدايي باشد؛ موضوعي كه به اعتقاد راهبران متروي شهري و كارشناسان فني مترو نه‌تنها غير‌كارشناسي است و جان شهروندان را به خطر مي‌اندازد، بلكه بنا بر دلايل مختلف غيرقانوني نيز خواهد بود، اما گويا مقاومت‌ها براي اجرايي شدن اين طرح از سوي مخالفان به نتيجه نرسيده است و حتي ظاهراً موافقان و مديران ارشد براي تحقق اين طرح به تهديد و تطميع مالي و سازماني هم متوسل شده‌اند. حال آنكه به گفته راهبران مترو با اتخاذ چنين تصميمي بايد منتظر هرگونه حوادث احتمالي در قطار شهري بود. با توجه به سؤالات فراواني كه پيرامون اين موضوع بود به سراغ مسئولان اجرايي اين طرح رفتيم، اما متأسفانه بعد از چند روز پيگيري مداوم براي دريافت پاسخ مناسب، به نتيجه‌اي نرسیدیم و ضد و نقيض‌ها در پاسخگويي براي اجرايي شدن چنين طرحي از سوي مسئولان تمامي نداشت.
تصميم‌گيري در خصوص حذف يكي از دو راهبر كمكي ذيل استانداردهاي جهاني از جمله توافقاتي است كه ظاهراً در سال 89 بين شركت بهره‌برداري مترو با راهبران مترو صورت مي‌گيرد تا با حذف يكي از سه راهبر، به جاي سرمايه‌گذاري در آموزش و گزينش نيروي انساني جديد، از همين نيروها در خطوط جديد مترو استفاده شود. موضوعي كه گفته مي‌شود به دليل منافع اقتصادي شركت مترو طي توافق با راهبران خط 5 (كرج – تهران) طرح سه به دو اجرا شده و در اين راستا مبلغي به راهبران داده مي‌شود.
اكنون بعد از گذشت هفت سال ظاهراً شركت متروي تهران تصميم جديدي گرفته كه باز هم قرار است در خط 5 به‌عنوان پايلوت و آزمايشي اجرايي شود؛ تصميمي كه به گفته راهبران اصلي مترو و كارشناسان فني قطار شهري غير‌كارشناسي است و تاكنون نيز راهبران مترو به‌رغم تهديدهاي موجود مبني بر اخراج از كار نسبت به اجرايي كردن آن سر باز زده‌اند. طبق مستندات موجود تصميمي كه شركت حمل‌و‌نقل مترو بر آن پا فشاري مي‌كند نه‌تنها مغاير با اصل توافقنامه سال 89 است، بلكه حتي به دليل عدم تأييديه اداره كار و تصويب در كميته طبقه‌بندي مشاغل غيرقانوني است. حال آنكه به گفته كارشناسان و راهبران متخصص در اين زمينه چنين تصميمي مي‌تواند مخاطراتي را براي جان مسافران هم به دنبال داشته باشد.
تصميم غيرقانوني و غير‌كارشناسي
طبق مستندات موجود كه در اختيار «جوان» قرار گرفته، از آنجايي كه يكسري وظايف خاص بر دوش راهبران كمكي محول شده، حذف آنها از كابين انتهايي مخاطرات زيادي را به دنبال خواهد داشت كه در صورت وقوع غير‌قابل جبران است، كمااينكه اگر قرار بر چنين تصميمي حتي به صورت آزمايشي هم باشد بايد موارد سخت‌افزاري و كنترلي آن به كابين جلو منتقل شود كه تاكنون چنين اقدامي صورت نگرفته است؛ حال آنكه در صورت بروز نقص و مشكل فني در اثر اجراي اين طرح، مسئوليت هرگونه اتفاقي با راهبر است !
جالب اين است كه ظاهراً مسئولان ارشد مترو خطرات ناشي از اين تصميم را با درصد ناچيز فرض كرده و بر همين اساس در نظر مديران مترو تعديل نيروي انساني از جان مسافران در اولويت قرار گرفته است. به گفته يكي از راهبران كه تمايلي به افشاي نام خود نداشت يكي از مديران ارشد در پاسخ به همه اين احتمالات گفته است، مسافران بيمه هستند !
آزمون و خطا با جان مردم به راه‌آهن شهري رسيد
همچنين يكي از كارشناسان ارشد خط 5 مترو با تأكيد فراوان نسبت به اينكه نام وي نزد روزنامه محفوظ بماند، نسبت به انجام چنين طرحي در گفتوگو با «جوان» مي‌گويد: حذف كمك راهبر عقب براي خطوط شهري شايد با تمهيدات سخت‌افزاري و برطرف ساختن موانع امنيتي كابين عقب محقق شود كه البته همين امر هم براي خطوط برون‌شهري مثل خط 5 به هيچ عنوان امكانپذير نيست.
وي در اين‌باره ضمن تأييد اظهارات راهبران مترو مبني بر مخاطرات امنيتي چنين كاري در پاسخ به اين سؤال كه آيا مي‌توان به صورت آزمايشي اين طرح را انجام داد يا خير توضيح مي‌دهد: جان مردم وسيله آزمون و خطا براي اعمال طرح‌هايی چون حذف نيروي انساني (كمك راهبر) در خطوط مهمي مثل 5 نيست، لازمه اين كار تغييرات مهم سخت‌افزاري، توجيه راهبران و در نظر گرفتن تمام موارد امنيتي است.
مخاطرات گسترده حذف راهبر مترو
مطابق آنچه مستندات نشان مي‌دهد، طرح حضور دو راهبر قطار در كابين اصلی ( master ) و خالي ماندن كابين كمكي (slave ) در قطارهايي مثل خط 5 اشكالات عمده و اساسي دارد؛ به طور مثال وقوع برخي خطاها و نقص تجهيزات در صفحه كامپيوتر مستر مشخص نمي‌شود و بايد فقط توسط راهبر اسليو كنترل و اطلاع‌رساني شود و غیبت راهبر متناقض با سير ايمن و سلامت مسافران است، همچنين احتمال بروز حريق در واگن‌هاي نزديك كابين اسليو و عدم تشخيص به موقع به علت نبود راهبر اسليو، امكان ماندن فرد و علي‌الخصوص كودكان در بين در واگن و فاصله سكو و هوشياري راهبر كمكي در نجات افراد، كنترل نكردن ديداري درهاي قطار و حصول اطمينان از بسته شدن آنها مخصوصاً در ايستگاه‌هاي شلوغ، بالا رفتن خطاي انساني راهبر به دليل حضور چهار تريپ در كابين مستر و نيز پوشش وظيفه راهبر كمك مستر از ديگر خطرات احتمالي چنين طرحي است.
ديگر دلايل مكتوب در اين مستندات نشان مي‌دهد موجود نبودن برخي از شاخص‌ها مانند نشانگر ولتاژ باتري كابين اسليو در كامپيوتر مستر يكي از موارد خطرناك و مهلك براي سير ايمن قطار است. همچنين در مواقعي كه ادوات راهبري در كابين اسليو به درستي در جاي خود قرار نگرفته‌اند با توجه به عدم حضور راهبر اسليو منجر به اختلال و تأخير خواهد شد.
همچنين در صورت نياز به حالت تك لكوموتيو، اين كار توأم با فشار و استرس انجام خواهد شد و احتمال آسيب رسيدن به راهبر در حين جابه‌جايي از كابين مستر به كابين اسليو كه از روي بالاست‌ها (فضاي ريل قطار) انجام مي‌شود، وجود دارد. همچنين احتمال برخورد با قطارهاي عبوري به‌خصوص در مواقع تاريكي و موقعيت‌هاي قوس‌دار خط افزايش مي‌يابد. در شرايط جوي نامناسب هم مانند برف و باران جابه‌جايي بين ايستگاه‌ها و نيز در مواقع خاص كه با ازدحام مسافر روي سكو همراه است، جابه‌جايي راهبر عملاً امكانپذير نيست.
كسي پاسخگو نيست !
نظر به موارد امنيتي و خطرات احتمالي طرح موجود بود كه سراغ مسئولان مربوطه در اين خط رفتيم تا جزئيات طرح موجود را از آنها جويا شويم. بعد از تلاش‌هاي مكرر براي پيگيري و امتناع از پاسخگويي بود كه به مسئولان حوزه ارتباطات شركت راه‌آهن شهري تهران متوسل شديم. نكته جالب تناقض پاسخگويي برخي افراد در اين زمينه بود كه روز اول طرح موجود را رد اما بعد از ارائه مستندات «جوان» آزمايشي بودن آن را تأييد كردند! در نهايت هم هيچ يك از مسئولان اجرايي اين طرح حاضر به گفتوگو در اين زمينه نشدند و اعلام كردند طرح هنوز اجرايي نشده است و هر زمان اجرايي شد، اطلاع مي‌دهيم !
اين اظهار‌نظر در حالي است كه به گفته راهبران اصلي مترو و كارشناسان فني، تهديد و تطميع مالي و ارتقاي سازماني براي اجرايي شدن اين طرح ادامه دارد و حتي دستور‌العمل‌ها و روش‌هاي اجرايي در برخي خطوط هم تغيير كرده است.
به‌رغم پيگيري ما براي رسيدن به پاسخ مجريان، هيچ يك از مسئولان موافق طرح نسبت به نقاط تاريك و روشن چنين طرحي كه آزمون و خطا با جان مردم است، جوابي ارائه نكردند. نكته جالب‌تر اين است كه در دايره مسئولان اجرايي قطار برون‌شهري به‌رغم اصرار براي پاسخگويي، هيچ كدام از مديران ارشد حق پاسخگويي در اين زمينه را نداشتند و طي تماس با هر كدام از آنها كه به طور عمده از مخالفان طرح مذكور بودند به بن‌بست مي‌رسيديم !
در نهايت با توجه به اينكه اين طرح به تأييد اداره كار و تصويب كميته طبقه‌بندي مشاغل نرسيده و موارد ايمني و حقوقي آن جاي سؤال است، چنين تغيير شرايطي بدون در نظر گرفتن الزامات قانوني و ابلاغ قانوني از سوي مراجع ذيربط تخلف محسوب مي‌شود. با اين همه و به‌رغم مخالفت و مقاومت راهبران مترو، اصرار مديران بر اجراي چنين طرح خطرناك و غير‌كارشناسي شده جاي پيگيري و سؤال دارد.
مدیران راه اهن شهری " با چنین تصمیمی می خواهند بارمالی 
