حجتالاسلام والمسلمين عليرضا پيروزمند، عضو هيئت علمي فرهنگستان علوم اسلامي قم درباره ارائه سخنان جديد رضا داوري اردكاني درباره علوم انساني و اجتماعي گفت: داوري در حدود ۶۰ سال عمر خود را در نقد غرب و مدرنيته سپري كرده و طبيعتاً چنين شخصيتي بيش از هر فرد ديگري نسبت به ماهيت علم غرب اشراف دارد و نميشود شخصي ناقد مجموعه غرب باشد اما ناقد علم غرب به ويژه در حوزه علوم انساني اسلامي نباشد و در منابع مختلفي از مكتوبات و اسناد گفتاري به اين مسائل پرداخته باشد.
وي افزود: طي چند روز اخير عدهاي با زيركي ميخواهند ايشان را به نفع انديشه خودشان مصادره كنند درحالي كه انديشه ايشان با آنچه اين افراد به دنبال القاي آن هستند، متفاوت است. تفاوت آن هم از اين ناحيه است كه آقاي داوري اردكاني موافق با علم غرب نيست همانطور كه در اين نامه هم توجه دادند كه اين علم نظم مدرن و انسان موجود در نظم مدرن را تبيين و تفسير ميكند. ايشان امتناعي براي علم ديني و علم اسلامي قائل شدند و گفتند كارها در اين مسير به نتيجه نرسيده است و اين مطلب به اين مناسبت نيست كه اصولاً تلاش در جهت اسلاميسازي علوم انساني را امر محال و غيرضروري بدانند بلكه به اين مناسبت است كه بايد جامعه، اسلامي شود و وقتي جامعه توحيدي گرديد از درون خود علوم انساني اسلامي به طور طبيعي ميجوشد.
وي ادامه داد: ايشان ميگويند ابتدا بايد جامعه اسلامي را ايجاد كنيم و بعد انتظار داشته باشيم كه علوم انساني شكل بگيرد. جامعهاي كه با تمام قوا به دنبال مدرنيته ميدود، نميتوان انتظار داشت كه در آن علوم انساني اسلامي رشد پيدا كند. مخالفان علوم انساني اسلامي نبايد سعي كنند آقاي داوري را به نفع خود مصادره كنند.
عضو هيئت علمي فرهنگستان علوم اسلامي قم درباره ماهيت علم و ديني كردن آن گفت: اين مسئله بستگي به اين دارد كه چگونه علم را معنا كنيم. اگر منظور اين باشد كه دين خود را در ساحت علم كه مقرون به تجربه و حس است، مخلوط كند همان طور كه اعتبار علم را از تجربه ميگيريم اعتبار دين را هم از تجربه بگيريم يا بالعكس طبيعتاً من هم تأييد نميكنم كه علم قابل ديني شدن و دين قابل علمي شدن است. آنچه در علوم انساني اسلامي تعقيب ميشود اين مسئله نيست بلكه صحبت بر سر ابتناي علوم انساني بر معارف ديني است.
وي ادامه داد: بحث ما بر سر ابتنا است. به عنوان مثال ما در اقتصاد حكم فقهي به نام حرمت ربا داريم. اگر نظام مالي در سيستم اقتصاد غرب پيشنهاد بر سود پول در زمان به نام ربا داد ولو اينكه غرب با تجربه به اين نتيجه رسيده است كه چنين نظامي داراي كارآمدي است آن را تأييد ميكند اما اگر كسي بخواهد مبتني بر فرهنگ اسلامي عمل كند، رباي محرز شده را توجيه نميكند و اطمينان دارد اين تجربه ناكام است.
پيروزمند درباره اين نظر كه تحول در علوم انساني طي ۳۰ سال به نتيجهاي نرسيده و احتمالاً در آينده هم به نتيجهاي نرسد، گفت: اين نظر هم قابل مناقشه است زيرا اولاً ميزان به نتيجه رسيدن را با مقدوراتي كه در طيف قائلين به علوم انساني اسلامي در اختيار داشتهاند بايد مورد ارزيابي و سنجش قرار داد. ثانياً به طور طبيعي چنين مسائلي زمان تاريخي را به خود اختصاص ميدهد و بايد زيرساختهايي در نگرشها و مباني و روشها رخ بدهد تا بعد از آن انتظار داشته باشيم در سرشاخههاي علم تأثيرات آن ظاهر شود.
وي تصريح كرد: ثالثاً با همه اين تفاسير اتفاقات مباركي در اين عرصه در توليد زيربناها و زيرساختها يعني معرفتشناسي و روششناسي علم و هم در رشتههاي مختلف علمي در حوزه مباني و فلسفه مضاف مانند علوم سياسي و اقتصاد و حقوق و روانشناسي و هم در بدنه علم در نظريهپردازيهاي مسئلهمحور در انواع مقالات و كتابهايي كه ارائه شده رخ داده و اين مسئله گوياي اين است كه در اين ميدان انسانهاي قابلي، پرورش پيدا كردهاند و نشريات تخصصي كه با استانداردهاي علمي دانشگاهها منتشر ميشود، وجود دارد و هم كتابهاي متعددي در اين زمينه به نگارش درآمده است. اين مؤلفهها همه دستاورد و پيشرفت محسوب ميشود و نسبت به 30 سال قبل تاكنون تفاوتهاي جدي داشتهايم كه بايد با عدد و رقم بيان گردد و كساني هم كه نظر مخالف دارند بايد با عدد و رقم عنوان كنند.