جریان غربگرای داخلی ذیل توجیه نواقص آشکار توافق هستهای و در برابر تهدیدات دونالد ترامپ برای پاره کردن برجام، تا توانستهاند از اروپا سفیدنمایی کرده و از مقاومت آن داستانها بافتهاند اما روزنامه امریکایی از موافقت کشورهای اروپایی با واشنگتن برای انجام تغییرات مدنظر ترامپ در برجام و اقدام برای تحت فشار گذاشتن تهران خبر میدهد. ظاهراً اختلافات تنها بر سر تاکتیکها و زمانبندی است.
«بازنویسی کردن توافق ایران؟ اروپاییها راهحل دیگری پیشنهاد میکنند: (ایجاد) یک باب جدید.» نیویورکتایمز در گزارشی با عنوانی که ذکر شد، نوشته است: «تهدید رئیسجمهور ترامپ برای پاره کردن توافق هستهای ایران، سبب گردهم آمدن فوری پایتختهای اروپایی برای حفظ توافق شد البته نه با بازنویسی کردن آن، بلکه با ایجاد یک توافق به منظور توقف برنامه موشک بالستیک ایران و دائمی کردن محدودیتهای این کشور برای تولید سوخت هستهای.
وزارت خارجه امریکا در حال تلاش برای جلب حمایت اروپاییها از مفاد جدید سرسختانهای (به برجام) است که اساساً به ایران به عنوان عمل انجام شده، ارائه خواهد شد و اگر این کشور به آن عمل نکند، با تهدید ازسرگیری تحریمها مواجه خواهد شد. بر اساس این گزارش، مذاکرات فرا آتلانتیک(بین اروپا و امریکا) که تحت رهبری برایان هوک، عضو نه چندان مهم و ارشد وزارت خارجه امریکا در حال انجام است، مملو از خطرات است که البته این موضوع که شاید آقای ترامپ هر آنچه که اروپاییها به او پیشنهاد کنند را رد کند، یکی از کماهمیتترین این خطرها نیست. او توافق را «فاجعهبارترین توافق» خوانده و از انگلیس، فرانسه و آلمان خواسته که تا 12 ماه می آن را اصلاح و تعمیر کنند وگرنه او امریکا را از توافق بیرون خواهد برد. در دستورالعملهای(دولت امریکا) که به نیویورکتایمز نشان داده شدهاند، تصریح شده که اروپاییها موافق سه تعمیر و اصلاح اساسی هستند: 1- تعهد برای مذاکره مجدد در قبال محدودیتهای آزمایش موشکی توسط ایران، 2- دادن اطمینان مبنی بر اینکه بازرسان دسترسی نامحدود و بی قید و شرط به پایگاههای نظامی ایران داشته باشند و 3- تمدید و گسترش دادن تاریخهای انقضای(غروب آفتاب) توافق برای ممانعت از، از سرگیری تولید سوخت هستهای بسیار فراتر از محدودیتهای کنونی(برجام) که در سال 2030 منقضی میشود. دیپلماتهای اروپایی میگویند که زمینه برای توافق درباره موشکها و بازرسیها وجود دارد اما هنوز زمینه برای توافق درباره طول مدت توافق وجود ندارد. آنها استدلال و بحث میکنند که بازنویسی کردن این مفاد سبب از بین بردن ابزار چانهزنی که آنها ساختهاند خواهد شد نه فقط چانهزنی با ایران بلکه چانهزنی با روسیه و چین که دو امضاکننده این توافق هستند و نقض توافق، دست ایران را برای کار دوباره روی سلاحهای اتمی باز خواهد گذاشت. به همین دلیل است که اروپاییها در حال طرح کردن مفهوم یک توافق اضافی و متمم هستند که به جای برهم زدن توافق کنونی(برجام)، توافق را گسترش خواهد داد. دو طرف(اروپا و امریکا) در حال آماده شدن برای دیدار دوباره در ماه آینده میلادی در برلین هستند. هفته گذشته در پاریس، (اروپاییها) از آقای هوک خواستند در صورتی که آنها با گسترش و تمدید(توافق هستهای با ایران) موافقت کنند، تضمینهایی مبنی بر اینکه آقای ترامپ قول دهد بنا به برخی دیگر از بهانهها، توافق را پاره نکند، ارائه دهند. دیپلماتهای اروپایی نگران هستند که بیاعتنایی و تمسخر توافق از سوی ترامپ آن چنان عمیق است که او برای خارج شدن از آن دلایل دیگری پیدا خواهد کرد. با هر ضربالاجل درباره اعمال مجدد تحریمهای ایران، کار مجاز کردن ترامپ به تعلیق تحریمهای ایران و حفظ برجام سختتر میشود. اعمال مجدد تحریمها از قبیل گذاشتن بانک مرکزی ایران در لیست سیاه، برای شرکتهای اروپایی مشکلاتی جدی ایجاد خواهد کرد و احتمالاً سبب تسریع در شکاف در اتحاد و ائتلاف فراآتلانتیک خواهد شد اما همانطور که آقای دوبوویتز(مدیر اندیشکده به شدت ضد ایرانی موسوم به «دفاع از دموکراسیها») تأکید کرده، رئیسجمهور(امریکا) توان مرحلهبندی کردن اعمال تحریمها علیه ایران را دارد و با این روش، او میتواند به عنوان اهرمی برای دادن زمان بیشتر جهت کار روی حصول به توافق(با اروپا درباره توافق جایگزین هستهای با ایران) استفاده کند. او برای مثال میتواند تحریمهایی علیه بانک مرکزی ایران به دلیل حمایتش از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال کند اما اجرای تحریمهای ثانویه علیه شرکتهای خارجی را که با بانک مرکزی ایران تعامل دارند تا ضربالاجل بعدی ماه جولای تعلیق کند. این روزنامه امریکایی در پایان نوشت: برای اروپاییهایی که اغلب از توافق(برجام) خرسند هستند و هیچ فشار داخلی برای خروج از آن ندارند، میل و لذت کمی برای چنین کاری وجود دارد اما آنها احساس میکنند که چاره دیگری به جز همراه شدن با آن ندارند.
جمعبندی قطعی وجود ندارد
بهرام قاسمی روز دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت:آقای ترامپ و هیئت حاکمه امریکا هنوز نتوانستهاند در این خصوص به جمعبندی لازم برسند و صداهای مختلف، گوناگون و متنوعی از درون امریکا شنیده میشود و هدف غایی و نهایی امریکا، ایجاد فضای روانی خاصی است که ایران را از مزایا و منافع برجام محروم کند. وی با بیان اینکه من درباره رفتار آینده امریکا قضاوت نمیکنم، افزود: تصور میکنم جمعبندی قطعی در امریکا برای خروج از برجام وجود ندارد. ما در برجام منافع زیادی داشتیم و بهره زیادی بردیم، ولی با تخطیها و کارشکنیهای دولت امریکا نتواستیم به صورت جامع و کامل از منافع برجام برخوردار شویم. تمام تلاشمان این بوده که سایر اعضای 1+5 به امریکا فشار لازم را بیاورند که امریکا از سیاست نابخردانه و غلط خود که مغایر قطعنامه سازمان ملل و تحولات جهانی است، عقبنشینی و فضای لازم را برای بهرهمندی ایران از برجام فراهم کند. قاسمی افزود: برجام توانسته در حوزههای مختلفی برای ایران مفید واقع شود ولی متأسفانه با کارشکنیها و بدعهدیهای امریکا مواجه هستیم و باید سعی کنیم امریکا به تعهداتی که ملزم است، برگردد و تعهداتش را انجام دهد.